Reşat Nuri Güntekin, Milli Eğitim Bakanlığı bünyesinde müfettiş olarak görev yaptığı sırada Anadolu’ya yaptığı gezilere ait bazı gözlemlerini çeşitli yazılar aracılığı ile kaleme dökmüştür. İşte bu yazılar Anadolu Notları adı altında bir araya getirilmiştir. Kitapta; Yollarda, Trende, Yol, Kamyon, Anadolu’da Gazete – Kitap, Eski Cuma, Yenilikler, Balo, Tuluat Tiyatroları, Kahveler I, Kahveler II, Yatak Çarşafları, Yalnız Oda Davası, Sinekler, Sokakta, Aynalar, Bir Ticaret Kervanı, Patron Hoca, Su, Bizde İlk Resimli Röportaj, Otoray Yolculuğu: Niğde – Kayseri I ve Otoray Yolculuğu: Andaval II başlıklı yazılar yer almaktadır. Yazıların başlıklarından da anlaşılacağı üzere bu kitapta Reşat Nuri Güntekin’in oldukça farklı konulardaki gözlemlerini görmek mümkündür. Bu yazılardan birkaç tanesini şu şekilde özetleyebiliriz:
İlk yazı olan “Yollarda” adeta Reşat Nuri tarafından kitap için yazılmış bir giriş yazısı görünümündedir. Yazı, Reşat Nuri’in sürekli seyahat ettiğini belirtmesi ile başlar. Burada yazar kendisini dışişleri bakanına benzetir. Tabii arada bazı farklar vardır: Dışişleri bakanının seyahatleri Avrupa’ya Reşat Nuri’nin ise daima Anadolu’yadır. Bakanın seyahatleri çok iyi planlanmışken Güntekin’inkiler son derece plansızdır. Öyle ki bazen yazar kimsenin haberi olmadan bir köye hapsolur, bazen bir yolda bozulan arabasının tamiri için ağaç gölgelerinde dinlenir bazen de saatlerce istasyonlarda tren bekler. İşte bu bekleyişlerin verdiği sıkıntı ile yazar gözlemlerini yazıya dökmeye karar verir. O yıllarda gezi yazısı yazmak moda olmuştur ve yazar bu modaya uyarak birçok yazı yazmıştır. Bu yazılarda yer ve tarih yoktur. Güntekin Anadolu’daki her yerin benzer olmasından ötürü yer ve tarihin de birbirine benzemeye başladığını belirtir ve bundan dolayı yazılarında bunları belirtmediğini söyler. Yazar, bu seyahatlerde adım başı farklı bir şey gördüğünü ama bu farklılıkların bile bir süre sonra aynı olmaya başladığını belirtir. Öyle ki yazar bazen bu durum karşısında duygulansa da bazen de Anadolu insanının sıcaklığından dolayı nereye gitse kendisine bir kucak açılmasından dolayı mutlu olduğunu dile getirir. Yazar bu yazının sonunda kitapta okuyucuyu ilgilendiren bazı yazılar olduğunu söyler. Bununla birlikte kendiyle konuşmuş gibi yazdığı veya gevezelikten öteye geçmeyen yazılar olduğunu da söyler.
“Trende” başlıklı yazının insanların kalabalık içerisinde yaşamayı yalnız yaşamaya tercih ettikleri şeklinde bir girişi vardır. Bu durumun bir istisnası vardır: Tren vagonları. Tren vagonlarına adım atan herkes yalnız kalmak için türlü numaralar yapar. Kimisi bunun için yanında adam getirir kimisi de akrabalarını yolcu gibi gösterip yalnız kalmaya çalışır. Ama nafile. Bu numaranın farkında olan tren görevlileri yolculuk başlayınca sakinleşen vagonlara ayakta kalmış yolcuları bir bir yerleştirirler. Hatta yazarın bir arkadaşı bulaşıcı hastalığa yakalanmış veya deli numarası bile yapmıştır sırf yalnız kalmak için. Vagonda yalnız kalma hayalleri suya düşünce bu sefer gelen yabancılarla hoşça vakit geçirme yolları aranır. Kimin nerde ineceği ile ilgili çeşitli tahminlerde bulunulur. İnecek kişi uzak bir yere giderse bazen hayal kırıklığı bile olur. Bazen de uzun süren yolculuklarda aynı vagonda kalınan kişi ile samimi bir dostluk ilişkisi kurulur.
“Yol” başlıklı yazıda İstanbul ve Anadolu kentlerinin yolları arasında mukayese yapılır. İstanbullunun zihninde yol konusunda oldukça geri kalmış bir Anadolu izlenimi vardır. Yazar bunu eleştirir ve Anadolu’da birçok yolun İstanbul yollarından daha güzel olduğu fikrini savunur. Çünkü Anadolu vilayetlerindeki kaymakam ve valiler yolun önemini kavramışlardır yazara göre. Onun için sürekli denetimlerle nice güzel yollar yapılmıştır.
Kitapta yer alan diğer yazıların da başlıkla örtüşen bir içeriğe sahip olduğu Anadolu Notları isimli eser, 1900’lü yılların Türkiye’sinin Reşat Nuri Güntekin’in gözünden bakılarak kaleme dökülmüş hâlidir.
Yazan: Şahin Yıldız
Anadolu Notları Soruları ve Cevapları
Anadolu Notları kimin eseri?
Reşat Nuri Güntekin
Anadolu Notları türü nedir?
Günlük / Anı
Anadolu Notları kaç sayfa?
120
Anadolu Notları Yorumları
reşat nurinin çoğu kitabını okudum ilk kez hayal kırıklığı yarattı fena kitap değil ama onun standardının altında
20-10-2020 12:14
bu kitabı okuyunca trene binip anadoluyu gezesim geldi insan kitapta geçen yerlere gidip o hisleri yaşamak istiyor tabi o yerler hala duruyorsa
25-06-2022 21:13
sınavda gezi yazısı mıdır diye soru çıktı direk türünü sormadı bilginiz olsun
03-04-2023 22:49
arkadaşlar roman değil ama reşat nurinin gözünden çok güzel bir gezi kitabı ben beğendim