Damga

Damga - Reşat Nuri Güntekin

Puan Tablosu

YazarOkur'lar (6.2)	Editör (8)
Kitapevi (10)	Sosyal Medya

Arka Kapak Bilgisi

Damga Özet

İffet, bir paşanın oğludur. Dadılar elinde büyüyen İffet, terbiyesi ile herkesi kendine hayran bırakan bir çocuktur. Babası ilk başlarda karşı çıksa da mektebe gitme şansı elde eden İffet hiç görmediği şeylerle karşılaşır. Siyasetin içine bir nebze de olsun girer ve içindeki asi ortaya çıkar. Arkadaşı Celal ile siyaset hakkında kitaplar okuyup tartışırlar ancak bu güzel dostluk padişahlık karşıtı bir öğretmenin ihbar edilip okuldan uzaklaştırılmasıyla zarar görür. Celal ve tüm okul ihbar edenin paşa oğlu olan İffet olduğuna inanır. Böylece okulu bırakan İffet evde eğitimine devam eder.

Padişahlığın ortadan kaldırılmasıyla ailede bir yıkım başlar ve paşa babası İstanbul'dan sürülür. Babasının kendisini sevip sevmediği hayatı boyunca hiç anlayamamış olan İffet, babasını yalnız bırakmaz ve aile bir bir yıkıma uğrarken babasına gözü gibi bakar. Babasının ölümüyle İstanbul'a döner ve hocasının yardımıyla zengin bir ailenin çocuklarına ders vermeye başlar. Para kazanmanın yolunu bulan İffet, çalıştığı evin sahibinin zevcesi Vedia ile yavaş yavaş gelişen bir yakınlığın pençesine düşer. Vedia'ya aşık olur. Aşkı karşılık bulur.

Yıllar boyu halasının evine ziyarete giderek büyüyen İffet orada bir hikaye dinler. Hikayede İsmail adındaki adam evli bir kadına aşık olmuş ve birgün görüştüklerinde birileri tarafından basılmak üzere olunca sevdiceğinin namusuna bir laf gelmesin diye kendini serin sulara bırakır ve böylece ortadan kaybolur. Aşkının adı kirlenmesin diye kendinden vazgeçen bu adamın hikayesi İffet'in zihninde derin bir yere sahip olur. Vedia ile görüştükleri bir gün yakalanacağını anladığında aklına bu hikaye gelir ve sevdiceğinin adı lekelenmesin diye oraya Vedia'yı görmek için gelmiş gibi değil de hırsızlığa gelmiş gibi davranır.

Yakın dostu Celal her şeyi bilmesine rağmen İffet'i gerçeği anlatmaya ikna edemez. Hırsız olarak damgalanan İffet 6 ay hapis yatar ve özgürlüğüne kavuştuğunda adına leke sürülmüş bir adam olarak ayakta kalmaya çalışır. Adının yanına eklenen bu 'Hırsız' kelimesi İffet'in hayatını büsbütün değiştirir. Gittiği her yerde hırsızlığı ya yüzüne vurulmakta ya da gizlice önünden değerli mallar saklanmaktadır. Adının bundan sonra asla temizlenmeyeceğini anlayan İffet namusuyla çalışabileceği iş arar ancak nereye gitse damgası onunla gelir. İşverenler ya onu hırsız olduğu gerekçesiyle işe almaz ya da onun adındaki bu lekeden faydalanmak, onu kötü işler için kullanmak isterler. Hayattan umudunu kesen İffet oldukça müşkül duruma düşer.

Yaşadığı zorlu günlerden sonra, avukatlık yaparak ailesine bakamayacağını anlayıp ticarete atılan Celal'in iş teklifi ile bir umuda sahip olan İffet yavaş yavaş toparlanmaya başlar. İşi gereği şehir şehir gezen İffet kendisini tanımayan insanların olduğu yerlerde bulundukça ruhunun da temizlendiğini hissetmeye başlar. İş gezisinin birinde tren yolda kalır ve bir süreliğine hareket olmayacağı söylenir. İş arkadaşı ile ne yapacaklarını düşünürlerken bir genç kız dikkatini çeker. Yardıma ihtiyacı olduğu belli olan bu kız Rana'dır. Kardeşi askerde yaralandığı ve durumu kötü olduğu için annesi ile birlikte abisini görmeye gitmişler ancak annesinin bünyesi bu acıya dayanamadığı için yolda hastalanmıştır. Trenin hareket etmemesi ise genç kızı çaresiz bırakır. Annesi için İffet'ten yardım ister. Annesi ve genç kız için elinden geleni yapan İffet köyde birkaç gününü geçirir. Bu süreçte Rana ile aralarında kuvvetli bir bağ oluşur ancak böylesine tertemiz bir aile kızına hırsız damgası yediğini söylemeyi kendine yediremeyeceği için aile kurma hayalinden vazgeçer. Yalan olan bir damganın etkisi tüm kişiliğini değiştirmiştir.

Bu sırada mahkemelik olan mal davası sonuçlanmış ve ailesi davadan yüklü miktarda para kazanmıştır. İffet için zengin denilebilecek bir hayat önüne serilir. Celal'in yönlendirmesiyle ev alıp ufak çapta yatırımlar yapar.

Kaderin cilvesi bir gün Vedia ile karşılaşır. Vedia'nın artık evli olmadığını öğrenen İffet, bunca yaşanılanın bir amacı olduğunu düşünür ve olması gerekenin Vedia ile evlenmek olduğuna kanaat getirir. Onca zamandan sonra Vedia'yla konuşurken oldukça sakin hissetmesine rağmen ona evlenmek istediğini söyler. Yaşanılanların bir anlamı olmalı diye düşünür ancak Vedia, İffet'in adındaki bu damganın kendisi için bir engel olduğunu ima eder. Gerçeği ikisi de bilmesine rağmen etraftaki insanların ne söyleyeceğinden korkan Vedia, İffet ile evlenmek istemez. Uğruna hayatını hırsız damgasıyla mahvetmesine rağmen günün sonunda aşık olduğu kadın ona sırt çevirmiştir. Yaşadığı onca acının boşa gittiğini anlar.

Bu hikaye suçlu ya da suçsuz bir insanın adının lekelenmesinin ne denli zarar verici olabileceğinin en güzel örneklerinden bir tanesi. Hayatını, sevdiğinin adı lekelenmesin diye heba eden bir adam ve adı lekeli diye onunla olmak istemeyen bir kadın. Bazen yapılan fedakarlıkların bedeli çok ağır olur. Yazar bunu olabilecek en akıcı ve duygu dolu bir şekilde hikayeye yansıtmış. O dönemin şartlarını da sıkça görebildiğimiz eser, akıcı üslubu ve çarpıcı gerçeklerle bezenmiş yapısıyla keyifli bir okuma hissiyatı veriyor. Yazarın diğer kitapları gibi oldukça başarılı bir eser. Keyifli okumalar dilerim.

Yazan: Ebru S. Bektaş

Damga Soruları ve Cevapları

Damga Yorumları