Dönüşüm

Dönüşüm - Franz Kafka

Puan Tablosu

YazarOkur'lar (6.1)	Editör (9.5)
Kitapevi (8)	Sosyal Medya

Arka Kapak Bilgisi

Dönüşüm Özet

Bazı insanlar hep yarınlarını bir gün önceden planlar. Ama kimse yarının bize neler getirebileceğini asla tahmin edemez.

Tıpkı Gregor Samsa gibi… Uyandığında bir böcekti. Bu dönüşümü daha önce mi geçirdiğini yoksa uyandığı sabah mı geçirdiğini tam olarak anlayamadım? Çünkü aniden uyandığında geçirseydi, şaşkın olurdu. Önceden geçirseydi de sürekli olan bir üşü olmazdı. Ama vücudunu kontrol edememesinden dolayı yorumlayarak aniden bir sabah uyandığında bu dönüşüm gerçekleştiğini varsaysam; ailesi Gregor’un durumunu biliyor. Ve kurguda oturtamadığım yer burası.

Gregor 5 trenine binip işte olması gerekirken saat 8 ide ve çalıştığı bir firmadan, denetleyici gelmişti. O zamanlarda birçok tembel çalışan olduğundan hastayım deyip bahane edenler çok oluyormuş ve bu yüzden de çalıştığı firmalardan kontrol etmeye geliyorlarmış.

Gregor, beş yıllık çalıştığı bu sürede hiç hastalığını bahane etmemiş olsa da onu da kontrole gelmiştiler. Gregor’un odası da kilitli olduğundan kapı açılmıyordu ve gelen temsilci ise sinir krizi geçirmek üzereydi. Gregor neler olup bittiğini işitip anlayabiliyordu ama sesini karşısında kilere duyuramıyordu.

Nitekim firma temsilcisi gittiğinde Gregor artık tamamen işsizdi ve ailesini O geçindirdiği için maddi sıkıntılar yavaştan başlayacaktı.

Ailesi sanki Gregor’un bu halinden haberdar gibiymiş gibi –ki haberdar olarak bahsediliyor- Gregor’a öğlen ve akşam yemekleri için odasına yemekler bırakıyorlardı. Ve bu işi kız kardeşi yapıyordu çünkü annesi Gregor’u gördüğü anda fenalık geçiriyordu. Ki kız kardeşi bile korkuyordu.

Evdeki çalışanlarda Gregor’un halinden haberdarlardı ve onlarda korkuyorlardı. Hatta evin aşçısı istifa bile etmişti. Zaten ailesinin maddi geliri olmadığından da elbet yakın zamanda çıkarılmak zorunda kalacaktı.

Bayan Samsa örgü örerek, kız kardeşi tezgâhtarlık yaparak ve yıllardır hiç çalışmayan tembel babası da bir bankada görevli olarak çalışsalar da bir türlü maddi durumları düzelemedi. Hatta bu yüzden aile yadigârları olan mücevherleri bile satmak durumunda kaldılar.

Gregor tüm gününü bir odada geçirdiği için kendine yeni bir uğraş olarak duvarlara tırmanmayı adet edinmişti. Ve kız kardeşi de Gregor’un daha rahat hareket edebilmesi için annesiyle beraber eşyaları dışarı taşırken, neredeyse bir an Gregor insan benliğini kaybettiğini düşünmüştü ve bir şekilde eşyaların taşınmasına engel olmuştu.

Kız kardeşi artık ondan gerçekten hem tiksiniyor hem de korkuyordu ve Gregor bu yüzden birisi odaya gireceği sırada kendisini bir battaniyenin altına saklıyordu. Annesini çok özlemişti ve muhteşem keman çalan kız kardeşini konservatuvarda okutma isteyen Gregor, hayallerinden vaz geçmek zorunda kalmıştı.

Ve bir gece oturma odasına gitmek isteyen Gregor, babasının gazabına uğrayarak elma bombardımana tutulmuştu. Çok fazla yara almasa da yine de hareket etmekte zorlanıyordu ve hayatı annesinin yakarışları ile bağışlanmıştı.

Evde kalan diğer hizmetçiyi de işten çıkarmak zorunda kalmışlardı ve onun yerine gündelik ağır işler için eve bir kadın gidi geliyordu.

Evdeki diğer odaları üç adama kiraya vermiştirler ve kendi evlerinde sığıntı gibi yaşamaya başlamışlardı. Ve bir gece yine keman çalan kız kardeşinin yanına gitmek isteyen Gregor, evin yeni misafirleri tarafından hor görülmüş ve misafirler Bay Samsa’ya hiçbir para vermeden evden gideceklerini söylemiştir.

Bunun üzerine deliren Bay Samsa, Gregor ağır yaralar vermiş ve onu odasına postalamıştır. Kız kardeşi ise artık isyan ederek; abisi yüzünden hayatlarının mahvolduğunu duyunca Gregor ağır bir acı hissetmiştir. Ve ardından da son nefesini vermiştir.

Gregor’un ölü böcek bedenini ise eve gelen gündelik kadın bulmuş ve Samsa ailesine söylemiştir. Samsa ailesi ise birkaç dua ederek bu evden tamamen taşınıp yeni bir hayat kurmayı tercih etmişlerdir.

Ben açıkçası Gregor öldüğünde bir gözyaşı dökerler diye düşünmüştüm ama böyle bir şey olmadı. Gregor’un da böceğe dönüştükten sonra kendi düşünceleriyle kendisine dramatize bir ortam yaratmamıştı. Olacağı kişiyi reddetmemiş ve kabullenmişti. Her gün bir şeyler keşfetmek için çabalamıştı. Zaten bu hikâye de Franz Kafka’nın yazdığı romandan sıkılıp bir mola sürecinde yazdığı bir öyküdür.

Gregor her ne kadar ir böceğe dönüşmüş olsa da sanki bir insandan bahsedilirmiş gibi anlatılıyordu. Ne kadar basit bir hikâye gibi dursa da aslında öyle değil. Her nasıl bazı kurgular gerek kötülerin veya ağıza alınmayacak kişilerin yaşam öykülerini anlatıyorsa bu kitapta başka bir canlının yaşam öyküsünü anlatıyor.

Dönüşüm Konusu

Franz Kafka'dan Dönüşüm üzerine....

Modern dünya edebiyatının en önemli yazarlarından Frans Kafka 1883 Prag doğumludur. Yahudi bir yazar olmasından kaynaklı olarak Nazi döneminde yasaklanan yazarların başında gelir. Eserlerinde ağırlıklı olarak otobiyografik öğelere rastlanır. Yakın arkadaşı Max Brod'dan ölümünden sonra eserlerini yakmasını istemiştir. Ama Max bu isteğini yerine getirmez ve dünya edebiyatında önemli yeri olan eserleri günümüze kadar gelebilmiştir.

Kafka'nın en önemli eseri sayılan Dönüşüm yer yer kendi hayatından da anekdotlar içermektedir. İlk olarak 1915 yayınlanmış ve büyük bir ses getirmiştir. Gregor Samsa'nın bir sabah işe gitmek üzere kalkacağı bir sırada kendini dev bir böceğe dönüşmüş olarak uyanmasıyla başlar öykü. Kitap önceleri 'Değişim' adıyla yayınlanmıştı. Fakat çevirmen Ahmet Cemal, "Gregor Samsa'nın bir sabah kendini yatağında bir böcek olarak bulması, salt bir değişim değil fakat 'başkalaşımdır'. O, insanlığını koruyarak bazı değişiklikler geçirmiştir; artık farklı bir canlı türü olmuştur." diyerek açıklar.

Kapıyı kilitleyerek uyumayı alışkanlık haline getiren Gregor, annesinin, babasının, kız kardeşinin ısrarlarına dayanamaz ve zorlukla kapıyı açar. Bütün aile oğullarının yeni halini görünce şok geçirir. O sırada işe gelmeme sebebini öğrenmek isteyen patronu da gelmiştir. Artık bu şekilde Gregor'un çalışmayacağı anlaşılmıştır. Böylece Gregor odasından hiç çıkmadan böcek olarak yaşamaya başlar. Ailenin oğullarının çalışmasına çok ihtiyaçları vardır aslında. Çünkü babanın oğlunun patronuna yüklü bir borcu vardır. Evde çalışan birinin eksilmesiyle aile büyük bir maddiyatsızlık yaşamaya başlarlar. Yaşlı baba tekrar çalışmaya başlamak zorunda kalır. Ailenin diğer bir üyesi küçük kız kardeş Grete'dir. Dönüşümün başlarında Gregor'un bakıcılığını üstlenir. Fakat ilerleyen zamanlarda sıkılır ve bilerek odayı temizlememeye ve pis yemekler bırakmaya başlar. Aslında bir hayali vardır. Keman çalmayı çok sever. Bu yeteneğini daha da ilerletip konservatuara gitmeyi amaçlamaktadır. Fakat ailenin maddi imkânsızlığı bu hayalini ertelemeyi zorunda bırakır. Bu arada annesi hiçbir şekilde oğlunu görmek istemez ve babasından da bir kaç kere dayak yer. Aile maddi imkânsızlıklara dayanamaz hale gelir ve eve birbirinden huysuz sakallı üç erkek kiracı alırlar. Adamların hiçbir şekilde pisliğe tahammülleri yoktur. Bir gün kızları Grete keman çalar ve adamlar yanlarında çalmasını isterler. Fakat beğenmezler. Odasında hapis bulunan Gregor bunu fark eder ve kız kardeşini korumak, odasına almak için yemek salonuna girer. Bu kadar büyük bir böceği görmeye dayanamayan kiracılar aileyi dava etmekle tehdit ederler. Aile meclisi toplanır ve Gregor'un artık insan olmadığını eski haliyle hiçbir alakasının bulunmadığını öne sürerek evden atmaya karar verirler. O arada hizmetçi Gregor'un hareketsiz kaldığını fark ederek aileye müjdeyi verir. "Bakın bakın gebermiş! Orada yatıyor işte, kuyruğu tamamen titretmiş!" diyerek ev ahalisini uyarır. Bay Samsa adamların tavrına dayanamaz ve onları kovar. Kitabın sonunda ise ailenin üç üyesi anne, baba, kızları aylardan beri ilk kez evden birlikte çıkarlar ve tramvaya binip kent dışına gezmeye çıkarlar. Artık yeni bir hayata başlamaya karar verirler.

Kitap hacim olarak çok kısa da olsa çok sağlam psikolojik tahlilleri olan bir kitap. Kafka burada sisteme karşı eleştirel bir gözle bakar. Gregor babasının borcunu ödemek zorunda kalan sistemin bir kölesidir. Bu kölelikten kurtulmak için böceğe dönüşmesi gerekmiştir. Ama bu özgürlük ona hiç bir yarar sağlamaz. Gregor böceğe dönüşse de insan olarak ve kendisi olarak kalmaya çalışır. Toplum bunu kabul etmeyince ölmeyi tercih eder.

Dönüşüm Soruları ve Cevapları

Dönüşüm Yorumları