Doktor Asım Bey’in kızı Zeyno, sekiz ay önce evlendiği kocası Albay Muhsin Bey’den gelen telgraf sonucu eşinin yanına; Diyarbakır’a gitmek üzere harekete geçer. Ancak çıkacağı bu yolculukta ona eşlik edecek kişi Binbaşı Hasan Bey’dir ve geçmişte ikisinin bir gönül ilişkisi olmuştur.
Hasan, Zeyno’yu seviyor olduğu halde Zeyno’nun dostu olan Azize ile evlenmiştir ve bu evliliği en çok isteyen kişi de Zeyno olmuştur. Ancak Azize, ilk bebeğini dünyaya getirdikten hemen sonra ölmüştür. Hasan, kızına ve ölen eşine bağlı biri olarak hayatını sürdürmektedir. Ancak bu yolculuk olayı onun zihnini epeyce meşgul eder. Zeyno’ya karşı halen hislerinin olmadığına kendini inandırır ve silah arkadaşı ve komutanının eşi olarak Zeyno’ya yeni bir tavır takınır.
Zeyno’nun gönlünde ise mevcut tek bir sıkıntı vardır ki bu sadece babası ve Hasan tarafından anlaşılmıştır; Zeyno’nun çocuk sahibi olmak istemesi. Ancak Muhsin Bey hem ilerlemiş bir yaştaydı hem de ilk karısından da çocuğu olmamıştı.
Yolculuklarında kendilerine eşlik edecek olan bir anne ile ona tamamen zıt karakterdeki kızı da bulunmaktadır. Mazlume 24 yaşında, cıvıl cıvıl bir üniversiteli kızdır ve babaannesi tarafından desteklenen asrîleşme karşıtı düşüncelere sahiptir. Annesi Mesture Hanım ise İstanbul sosyetesini yakından takip eden ve kızını bu çevreden biriyle evlendirmek isteyen tombul ve kendini beğenmiş bir kadındır.
Doktor Asım Bey’in odasında tanışan Mazlume ile Zeyno kısa sürede dost olurlar ve Mazlume ile Zeyno ile neşeli sohbetler eşliğinde felsefî düşüncelere gömülürler. Mesture Hanım, kızıyla Zeyno’nun ilişkisine içten içe karşı çıksa da komutanın karısı konumundan ötürü Zeyno’ya ses çıkarmaz.
Mazlume, Zeyno’ya Doktor Saffet’ten bahseder ve onu tanıyıp tanımadığını sorar. Mazlume’nin Doktor Saffet’e karşı bir ilgisi olduğunu, ikisinin de dünya bakışının aynı olduğunu ve kendisiyle evlenmek düşüncesinde olduğunu söyler. Saffet, Zeyno’nun eski nişanlısıdır fakat bunu Mazlume’nin yanlış anlamasından korkarak kendisine söylemez.
Diyarbakır’a yerleşmelerinin ardından Mesture Hanım burada İstanbul sosyetesini aratmayacak balo geceleri düzenlemekle işe girişir. Yeniliklere yabancı ama oldukça hevesli olan kişilerce bu çevre oldukça kolay şekilde oluşur. Bu balo davetleri de Zeyno ile Muhsin Bey’in evinde gerçekleşir.
Zeyno’nun oturduğu bu ev Şeyh Efendi’ye aittir. Evin bir bölümünde ise Ramazan adında bir karpuzcu, onun kürt eşi Zeyno ve kaynanasıyla 9 yaşındaki oğlu oturmaktadır. Sürekli olarak kavga seslerinin yükseldiği bu kısımda Haso adındaki çocuk sürekli olarak dayak yemekte ancak hiç ağlamamaktadır.
Çocuk özlemi içinde bulunan Zeyno, bu çocukla tanışmaya karar verir. Gören çoğu kişinin dikkatlerini üzerine çekebilecek kavrayış ve zekaya sahip gözleriyle Zeyno’da bir tatlılık uyandırır. Muhsin Bey ile bu çocuğun eğitimini üstlenirler. Haso’nun artık iki anası vardır; İstanbullu Zeyno ve kürt Zeyno.
Haso’nun aslında Ramazan’ın çocuğu olmadığı, Hasan ile kürt Zeyno’nun çocuğu olduğu anlaşılır. Ancak Ramazan tarafından sürekli olarak dayak yiyen anne ve oğlu için kolay olmayan yaşamları Haso’nun zihnini de allak bullak etmiştir. Sürekli olarak “piç Haso”olarak bir mal gibi geçirdiği hayatı, at yarışında sergilediği ustalık sonrası Şeyh Efendinin hizmetine adanmıştır. Şeyhin de çocuk üzerinden gerçekleştirmeyi düşündüğü emelleri vardır. Ramazan da Hasan’dan intikam almak derdindedir. Haso ise tüm bu olaylar karşısında nasıl davranacağını bilemez haldedir.
Mazlume bir ara annesinin kışkırtmalarıyla kendinden farklı davranışlar içinde olur, Zeyno ile araları bozulur. Zeyno’nun gerçekleri saklamasını iki yüzlülük olarak görür. Zeyno ise tüm bu serüven boyunca hem Mazlume’nin mutluluğu hem de Haso ile Hasan’ın kavuşması adına büyük çaba sarf eder. Sahip olamadığı analık duygusunu bu kanalla tatmine çalışır.
Ramazan toplamış olduğu çetesiyle Diyarbakır’da Hasan’a karşı bir saldırı düzenlediğinde Hasan’ın yanında Zeyno da vardır. Hasan çıkan çatışmada ağır yaralanır. Ramazan ise ölür. Hastanede Hasan ile Kürt Zeyno’nun nikahı kıyılır.
Mazlume ise Doktor Saffet ile evlenir. Hepsi birlikte İstanbul’a döner. Hasan ile kürt Zeyno’nun pek çok çocuğu olur. Zeyno ise Hasan ile Azize’nin çocuğu olan Muazzez’i evlat edinir.
Mesture Hanım ile onun hayatına tamamen yabancı bakan kızının gözünden batılışma kavramının irdelendiği kitapta insanların dönemin getirdiği koşullar karşısındaki tutumu da oldukça akıcı şekilde incelenmiş. Savaşın devam ettiği bu Yeni Türkiye’de insan hayatları, onların dinî, millî ve kültürel değerleri, sevgi ve aşkın farklı tekamülleri kitapta işlenen diğer konular arasındadır.
Zeyno'nun Oğlu Soruları ve Cevapları
Zeyno'nun Oğlu kimin eseri?
Halide Edib Adıvar
Zeyno'nun Oğlu türü nedir?
Yerli Romanlar
Zeyno'nun Oğlu kaç sayfa?
352
Zeyno'nun Oğlu Yorumları
okuduğum en kötü halide edip kitbı konusunu anlamadım ne anlamak istemiş onu da anlamadım
02-07-2022 23:19
özet için teşekkürler okuma zahmetinden kurtardınız