Beyaz Geceler

Beyaz Geceler - Dostoyevski

Puan Tablosu

YazarOkur'lar (6.8)	Editör (8.5)
Kitapevi	Sosyal Medya

Arka Kapak Bilgisi

Beyaz Geceler Özet

Beyaz Geceler adlı öyküsünde Fyodor Dostoyevski, okuyucuya kitap kapağında da belirtildiği gibi 'bir hayalperestin anılarını' sunuyor. Dostoyevski'nin bu akıcı eseri, bir çırpıda okunacak cinsten.

Kitabın ana karakteri olan yazar Petersburg'da hizmetçisiyle yaşayan, kendini insanlardan soyutlamış fakat tüm sokakların ona ait olduğunu düşünen hayalperest bir adam. Eğer şehrindeki insanlar mutluysa neşelenen, üzgünse hüzünlenen bir hayalperest.

Yaz geldiğinde şehirdeki insanlar yazlıklarına gitmeye başlar. Bu nedenle de kahramanımız kendini çok yalnız hisseder. Bu nedenle dolaşmaya başlar. O kadar çok yürür ki, şehir dışına çıkar. Bu kez de kırlarda dolaşmaya başlar. Gece olduğunda şehre geri dönerken, nehir kenarında korkuluklara yaslanmış ağlayan bir kız görür. Kızın yanına gider, fakat kız ürküp caddenin karşısına geçtiğinde bundan vazgeçerek yürümeye devam eder. Fakat az sonra sarhoş bir adamın kızı rahatsız ettiğini gören kahramanımız, kızın yanına gider ve onu kurtarır. Bunun üzerine kız ona minnettar olduğundan konuşmaya başlar ve yürümeye devam ederler. Kızın adı Nastenka'dır ve on yedi yaşındadır. Kahramanımız Nastenka'ya evine kadar eşlik ederken, ona nehir kıyısında neden ağladığını sorar. Nastenka kendisini tanımadığını, eğer tanıyabilirse neden ağladığını da anlatacağını söyler. Böylece ertesi gece yine aynı yerde buluşmak üzere sözleşirler. Kahramanımız çok mutludur, ilk defa bir kadınla bu kadar yakınlaşmıştır. Çok heyecanlanmıştır, ertesi geceyi sabırsızlıkla bekler. Ertesi gece geldiğinde, konuşmaya başlamadan Nastenka bir uyarıda bulunur, kendisine asla aşık olmamasını ister ondan, böylece arkadaş olabileceklerdir. O da bunu kabul eder ve böylece aralarında bir arkadaşlık başlar. Kahramanımız hikayesini anlatmaya başlar. Ne kadar yalnız olduğunu, sekiz yıldır Petersburg'da yaşamasına rağmen hiç arkadaşı olmadığını, günlerini evinde tek başına hayal kurarak geçirdiğini söyler. Konuşmasını bitirdiğinde Nastenka ona kendisini asla bırakmayacağını söyler. Böylece kendi hikayesini anlatmaya başlar.

Nastenka küçük yaşta annesi ve babası öldüğünde, kör ninesiyle kalmıştır. Bir keresinde ninesinin sözünü dinlemediğinden, ninesi iki yıldır Nastenka'nın elbisesini kendininkine iğneleyerek onu yanında tutmaktadır. Bu nedenle o da kendi yalnızlığına mahkum olmuştur.

Başka bir gelirleri olmadığından, evlerinin tavan arasını kiraya veren Nastenka ve ninesi, geçen yıl tavan arsını genç bir adama kiralamışlardır. Kiracı, bir keresinde Nastenka'ya kitap yollar, sonra bir keresinde de onu ve ninesini operaya götürür. Fakat bir daha da hiç uğramaz. Nastenka genç adama aşık olmuştur. Fakat adam bir iş için Moskova'ya gideceğini söylemiştir. O gece Nastenka eşyalarını bir bavulda toplar ve tavan arasına çıkar. Fakat genç adam bunu kabul etmez. Kendisini beklemesini, bir yıl sonra döndüğünde eğer hala istiyorsa kendisinden başka biriyle evlenmeyeceğini söyler. Böylece ertesi sabah gider.

Genç adam şehre döneli üç gün olmuştur fakat hala Nastenka'ya gelmemiştir. O gece Nastenka bunun için ağlamaktadır işte. Kahramanımız, Nastenka'nın hikayesine gerçekten çok üzülür, onu teselli etmeye çalışır. Fakat olanlar ortadadır işte. Yine de Nastenka'ya sözlüsüne bir mektup yazmasını, mektubu ona iletebileceğini söyler. Nastenka çoktan bir mektup yazmıştır zaten. Kahramanımız, mektubu Nastenka'nın verdiği adrese götürür fakat sonraki iki gün boyunca mektuba cevap gelmez. Nastenka buna çok üzülmüştür. Kahramanımız Nastenka'nın üzüntüsü karşısında daha fazla kendini tutamaz ve Nastenka'ya ona aşık olduğunu söyler. Nastenka çok şaşırır. Bunu beklemiyordur. Fakat sonra onun sevgisine bir önem vermeyen birini beklemek yerine kendisini seven ve değer veren birini tercih edeceğini fark eder. Nastenka da ona kendisini sevdiğini söyler. Böylece bütün gece evlilik planları yaparak dolanıp dururlar. Geç saatlerde kahramanımız Nastenka'yı evine bırakırken, karşıdan bir adamın gelmekte olduğunu görürler. İşte bu odur, sonunda gelmiştir. Nastenka adamın kollarına atılır, sonra geri dönüp kahramanımızı öper ve genç nişanlısıyla uzaklaşırlar. Çok üzülmüştür, fakat Nastenka gitmiştir işte. Ertesi gün Nastenka, bir mektup gönderir. Hep dost kalacaklarını söylemiştir mektubunda. Kahramanımız, mektubu ağlaya ağlaya defalarca okur.

Yazan: Miraç Elif Kanbay

Beyaz Geceler Kitap Özeti

Anlatıcı, yazlıkçıların yazlıklarına çekilmiş olduğu Petersburg sokaklarında dolaşırken Nastenka adında bir genç kıza rastlar. Genç kız nehrin demirlerine yaslanmış bir başına ağlamaktadır. Anlatıcı kıza yaklaşır fakat genç kız tanımadığı bu adamdan uzaklaşır. Anlatıcı da kızı rahatsız etmek istemez fakat bir sarhoşun genç kızı rahatsız ettiğini görür ve kızı kurtarır. Kız anlatıcıya minnettar olur ve aralarında sohbet başlar. Nastenka, hikayesini hemen anlatamayacağını önce birbirlerini tanımları gerektiklerini söyler. Ertesi gece yine aynı yerde buluşmak için sözleşirler. Ertesi gece sözleştikleri yerde buluşurlar. Nastenka bir nişanlısı olduğunu ve onu beklediğini fakat nişanlısının gelmediğini söyler.

Nastenka küçük bir kızken nenesiyle yaşadıkları evin bir odasının kiraya verirler. Kiracıları genç bir adamdır. Bu genç adam oldukça kültürlü biridir. Odasında bir sürü kitabı vardır hatta bu kitaplardan okuması için nastenka’ya bile vermiştir. Sık sık da operaya gider. Bir gün nastenayı ve nenesini operaya götürür. Nastenka bu genç adama sırılsıklam aşık olmuştur. Genç adam Moskova’ya gideceğini söyler, Nastenka da onunla gitmek ister fakat genç adam bunun mümkün olmadığını bir yıl sonra döndüğünde hala evlenmemiş olursa evlenebileceklerini söyler. Nastenka bir yıl boyunca beklese de nişanlısı gelmez. Nastenka’nın umudu yavaş yavaş bitmektedir.

Nastenka’nın acıklı öyküsünü dinleyen anlatıcı zavallı kıza çok üzülür ona destek olmak mutlu etmek için elinden geleni yapar. Zaman geçtikçe aralarındaki ilişki de kuvvetlenir ve bir gün anlatıcı Nastenka’ya aşık olduğunu söyler. Nastenka başta buna çok şaşırsa da zamanla bu fikre alışır ve evlenme planları yaparlar. Ta ki Nastenka’nın nişanlısı çıkıp gelene kadar. Nastenka anlatıcıdan çok özür diler ve ona vedalaşmak için son bir kez sarılır. Anlatıcı Nastenka için çok sevinse de aşkını kaybettiği için çok üzgündür.

Başkasının Karısı ve Yatağın Altındaki Koca

Dostoyevski bu eserinde kıskançlığı ele almaktadır. İvan Andreyiç isimli adam oldukça kıskançtır ve karısının kendisini aldattığına inanmaktadır. Sokaklarda karısının kendisini aldattığına dair bir iz bir işaret aramaktadır. Yolda karşılaştığı bir adamla sohbete koyulur ve karısı hakkında bir işaret arar. Hakkında bilgi topladığı kişinin karısı olduğunu değil başkasının karısı olduğunu söyler.

Bir gün balodayken yine karısını çok kıskanır ve iş bu ki kime ait olduğu, nereden geldiği belli olmayan bir aşk mektubu yanlarına düşer. İvan Andreyiç, karısının mektuplaştığını düşündüğü bir adamın yukarı çıktığını görür ve bu adamın karısının sözleştiği adam olduğunu düşünür. Kıskançlıktan gözü dönerek ses gelen eve girer. İçeride genç bir kadın vardır ama bu kendi karısı değildir. Tam oradayken ev sahibesi kadının kocası eve gelir. İvan Andreyiç de yatağın altına saklanıverir. Yatağın altında merdivenleri çıkarken gördüğü adam da vardır. Bu adam da 3. Kata çıkacakken 2. Kata geldiğini söyler. İvan Andreyiç yine şüphelenir ve adama sorular sormaya başlar. İkili arasında tartışmalar, konuşmalar geçerken evin köpeği bunları fark eder ve İvan Andreyiç zavallı köpeği boğarak öldürmek zorunda kalır. Kadın bunu fark edince evinde yabancılar olduğunu kocasına söyler ve diğer adam kaçarak kurtulur. İvan ise durumu anlatıp defalarca özür dileyerek evine gider. Evine gittiğinde de karısını evde hiçbir yere gitmemiş bir halde bulur.

Haysiyetli Hırsız

Hizmetçi Agrefena ve efendisi dairelerinde yaşamlarını sürdürmektedirler. Agrefena efendisine odalardan birini kiraya vermeleri gerektiğini ödemelere yetemediğini söyler. Ayrıca gayet de düzgün bir kiracı bulduğunu, bulduğu kişinin de bir terzi olduğunu söyler. Efendisi de Agrefena’nın inatçılığını bildiğinden bu teklifi kabul eder. Terzi hakikaten de hoş sohbet biridir. Bir gün bir hırsızlık olayının üzerine terzi başından geçenleri anlatır.

Terzi yalnız yaşadığı dönemlerde Emelyan ismindeki ayyaş ve işsiz güçsüz bir adamın kendisine musallat olduğundan, kalacak yeri olmadığı için de yanına aldığından bahseder. Bir gün terzi diktiği değerli eldivenleri bulamaz her yeri arar ve en sonunda Emelyan’dan şüphelenir. Emelyan, eldivenleri kendisinin almadığını söyler. Terzi, Emelyan’a inanmaz ve artık evden çıkarken sandığını kitlemeye başlar. Emelyan bu duruma çok içerlenir ve evden ayrılır. Belli bir zaman sonra eve geri döner belli ki günlerce ağzına tek lokma koymadan sokaklarda yatmıştır. Terzi ona acır ve yine evine alır çünkü Emelyan’ın durumu kötüdür ve günden güne kötüye gitmektedir. Emelyan ölmek üzereyken terziye eldivenleri kendisinin aldığını itiraf eder ve on affetmesini istedikten sonra son nefesini verir.

Yufka Yürekli

Arkady ve Vasya isimli çok yakın iki arkadaş vardır. Arkady ve Vasya devlet memurudur ve aynı evde yaşamaktadırlar. Vasya hiç beklenmeyen bir anda Arkady’e nişanlandığını söyler. Arkdy arkadaşı için çok mutlu olur. Vasya ise Arkady’i nişanlısı Lizinka ile tanıştırmak için can atar. Lizinka ve Arkady çok iyi anlaşır hatta Lizinka, evlendikten sonra üçünün beraber yaşamaları gerektiğini söyler. Lizinka’nın evinden ayrıldıklarından Arkady Lizinka’ya bayıldığını ve bir an önce evlilik hazırlığı yapmaları gerektiğini söyler.
Vasya bu sırada mizacı sert olan patronunun kendisinden istediği yazma işlerini aksatır ve çok az zaman kalmasına rağmen oldukça fazla iş vardır. Arkady, Vasya’yı cesaretlendirir onun yazması için elinden geleni yapar fakat Vasya’nın yetişeceğine dair hiç umudu yoktur. Günden güne stresi artar ve artık oldukça kötüleşir. Adeta akıl sağlığını kaybedip varsanrılar görmeye başlar. Doktorlar gelip Vasya’yı götürür. Arkady arkadaşının durumuna adeta kahrolur. İki yıl sonra Arkady ve Lizinka kilisede karşılaşır. Lizinka evlenmiştir bir de çocuğu vardır, kocasını da sevmektedir. Vasya’dan konu açıldığında Lizinka’nın gözleri dolar ve arkasını dönerek uzaklaşır.

Kitap, Dostoyevski’nin dört farklı eserinin birleşiminden oluşmuştur. Her bir eserde bir duygu öne çıkmakta ve bu duyguların insanları nasıl etkilediğini oldukça derin tahlillerle yer verilmektedir. Beyaz Geceler’de aşk ve özlem duygusu, Başkasının Karısı’nda kıskançlık, Haysiyetli Hırsız’da vicdan, Yufka Yüreklide de fazla sorumluluk duygusunun kişiler üzerindeki tesirlerine değinilmektedir. Dostoyevski’nin ruhsal tahlilleri her eserinde olduğu üzere bu eserinde de oldukça belirgindir. Akıcılık olarak etkili eserler olduğunu söylemek mümkündür. Başkasının Karısı ve Yatağın Altındaki Koca öyküsünde oldukça fazla diyalog vardır sanki bir tiyatro metnini çağrıştırmaktadır.

Editör: Ceren Kozalıoğlu

Beyaz Geceler Soruları ve Cevapları

Beyaz Geceler Yorumları