Korku Kültürü

Korku Kültürü - Doğan Cüceloğlu

Puan Tablosu

YazarOkur'lar (6.1)	Editör (8.2)
Kitapevi (5.3)	Sosyal Medya

Arka Kapak Bilgisi

Korku Kültürü Özet

Doğan Cüceloğlu “Mış Gibi Yaşamlar” adlı kitabında Türkiye’deki –mış gibi yaşamları incelemek istediğini söyler ve bunu bir proje olarak tasarladığını ifade eder. Bu proje üç kitaplık bir incelemeyle okura sunulacaktır. İlk kitapta yazar gazete kupürlerinden hareketle Türkiye’de insanların inandığı, düşündüğü gibi yaşamadıklarını ortaya koyar ve bunları çeşitli başlıklar altında sınıflandırıp Arif Bey ile tartışır. Bir sohbet havasında geçen ilk kitabın konuları yer yer okuyucuyu şaşırtır, kızdırır ve Cüceloğlu’nun tezini haklı çıkaracak şekilde ikna eder. İlk kitabın tespiti Türkiye’de –mış gibi yaşamanın oldukça yaygın olduğudur. O hâlde niçin –mış gibi yaşıyoruz? Bu sorunun cevabı ikinci kitapta aranacaktır. Bunun için yazar yalnızca gazete kupürleriyle yetinmez, Anadolu’da bir yolculuğa çıkar. Bu yolculuk Doğan Cüceloğlu, Öğretmen Arif Bey, ve Doğan Cüceloğlu’nun oğlu Timur’un katılımıyla yapılır. Cüceloğlu, yol arkadaşlarıyla birlikte insanların niçin –mış gibi yaşadığını öğrenmeye çalışır.

Genel olarak Türkiye kültürünün farkına varmayı amaçlayan bu kitabın ana olayını oluşturan yolculuk 2004 yılının yaz aylarına denk gelir. Yapılan gözlemler o dönemin şartlarını yansıtacak niteliktedir.

Kitap, Timur’un Amerika’dan İstanbul’a gelmesiyle başlar. Doğan Cüceloğlu ve Timur, Arif Bey’le buluşur. Timur, Arif Bey’le ilk kez karşılaşmaktadır. Tanışırlar ve kısa zamanda kaynaşırlar. Daha sonra yol hazırlıkları yapılır ve Türkiye gezisi başlar. İzmit, Amasya, Niğde ve Afyon gibi şehirler gezilir. Yapılan gözlemler ve dinlenilen hikâyelerden yola çıkarak korku kültürünün ne olduğu ve bu kültürün –mış gibi yaşamakla ilişkisi masaya yatırılır. Buna göre korku kültüründe niyet, kişinin kendisinden değil çevresinden ve genellikle baskı yoluyla gelir. Niyeti kendisinden olmayan kişi ise sorumluluk sahibi olmaz, görevini ve yaptığı işi benimsemez. Kişinin bilgisi bilimsel yöntemlerle öğrenilmez ve akılcı bir şekilde temellenmez, gelenek ve görenekten gelir. Beceri ise kendini geliştirmek yoluyla elde edilmez, taklitle elde edilir. Böyle kişilerin eylemleri doğal olarak dıştan zorlama usulüyle ve korkuya dayalı olarak gelişir. Korku kültürü bu temeller üzerinde ortaya çıkar. Bu kültürde kimin güçlü kimin güçsüz olduğu belirleyicidir. Bu nedenle insanlar güç elde etmenin yollarını ararlar. Güçsüz duruma düşmemek için para, mevki ve servet peşine düşerler. Yaşam, bu kültürde bir amaç değil yalnızca bir araçtır.

Korku kültürünün karşısında saygı kültürü bulunur. Bu kültür, korku kültürünün zıddı olarak, niyet hususunda kişinin kendisini esas alır. İnsanlar kendi gönüllerinin istediği şeyi niyet ederler, dıştan bir baskıyla niyet sahibi olmazlar. Onların bilgileri farkındalıktan kaynaklanır, aktif olarak ilgi duyup özümsediği bilgileri elde ederler ve bu bilgiyle hareket ederler. Becerileri ise taklitten değil emek vererek geliştirdiği yeteneklerden gelir. Onların eylemi içtendir, samimidir, meraka dayalıdır. Keşif, onlar için oldukça önemlidir. Böylece kişi kendini gerçekleştirmenin yollarını arar. Coşku hisseder.

Yazara göre Türkiye’deki çoğu insanın asıl suratlı, gergin, kaygılı, bıkkın, kaba, şüpheci ve öfkeli olmasının temelinde korku-kaygı kültürü bulunmaktadır. Bu kültür değişmedikçe, saygı-güven kültürüne geçilmedikçe durum böyle devam edecektir.

Üç kitaplık projenin ilk kitabında yazar –mış gibi yaşam manzaralarıyla Türkiye’deki sözde hayatların tespitini yapmıştı. Bu kitabında bu sözde hayatların nedenini araştırdı. Önümüzdeki problemin çözümü, bu durum karşısında ne yapılabileceği ise üçüncü kitabın konusunu oluşturmaktadır.

Doğan Cüceloğlu’nun bu çalışması toplumuyla, eğitim kurumlarıyla, siyasetiyle ve insan ilişkileriyle bütün Türkiye’ye yönelik bir tespit, inceleme ve tahlil çalışmasıdır. Dolayısıyla farkındalık kazanmak için bu kitabı herkesin okuması önemlidir. Yazarın ifadesiyle özellikle “insan eğitimi ya da insan gelişimi ile ilgilenen anne-baba ve öğretmen iseniz, bir kurumun geleceğini ciddi olarak etkileyen bir yönetici iseniz okumanızı isterim.” Cüceloğlu’nun dikkat çektiği problem hepimizin hayatını etkilemektedir ve toplumun her bir üyesinin bunu aşmak için çabalaması sayesinde korku-kaygı kültüründen saygı-güven kültürüne geçilecek, böylece tüm toplum ve gelecek nesiller için daha iyi bir Türkiye hazırlanacaktır.

Editör: Murat ASLAN

Korku Kültürü Soruları ve Cevapları

Korku Kültürü Yorumları