Aşk-ı Memnu

Aşk-ı Memnu - Halit Ziya Uşaklıgil

Puan Tablosu

YazarOkur'lar (5.5)	Editör (10)
Kitapevi (10)	Sosyal Medya

Arka Kapak Bilgisi

Aşk-ı Memnu Özet

Seçimlerin ikileminde insan pek çok hata yapabilir. Bir de buna duygularımızı da katarsak hayat daha da çıkmaza sürükleniyor. İlişkilerimiz konusunda doğru nasıl yanlıştan ayrılır ki? Halid Ziya Uşaklıgil Aşk-ı Memnu adlı kitabında 1901 yılından bu yana 116 yaşına giren ölümsüz eseriyle okurlara unutamayacakları bir deneyim sunuyor.

Kitapta derin çatışmalarla birlikte karakterlerin kendilerine ait lüks ve gösteriş düşkünlüğü okura yansıtılıyor. Servet-i Fünun’dan pekte uzak kalamayan bu eser insanların hassas noktalarından dokunmasını biliyor. Aşk- Memnu ilk kez 1939 yılında Halit Ziya Uşaklıgil tarafından sadeleştirilmiş ve okura ‘’imlanın dile uydurulması’’ ihtiyacı vurgulanarak aktarılmıştır. Daha sonra Can Yayınları tarafından 2016 yılında günümüz diline uyarlanması yapılmış.

Mehmet Rauf’un Aşk-ı Memnu ile ilgili 15 Mart ve 22 Mart 1317 yıllarında Servet- Fünun’da yayınlanan yazıları son söz olarak okura sunuluyor. Bu yazılarda roman ögeleri ve karakterleri tahlil edilirken Halid Ziya Uşaklıgil romanı övülüyor. Yazarın üslubu ve romancılığının yanı sıra uluslararası romancılardan eksik olmadığı ve romanımızın çizgisini yükselttiği anlatılıyor.

Aşk-ı Memnu kitabının konusundan bahsedecek olursak Adnan Bey’in güzelliği ile nam salmış kendisinden yaşça küçük Bihter’e talip olması için aracılar göndermesinden sonra ki gelişmeler romanın esas kurgusunu oluşturuyor. Mehmet Rauf’a göre hikayenin esas konusu Adnan Bey’in kızı Nihal’ın içinde bulunduğu durumlar. Başlarda ikinci annesi ile mücadelesi görünse de sonrasında babasının ilgisizliğini her adımda hissederek hastalıklı dünyasında Matmazel Courton’ın da gitmesinden sonra acıklı bir insana dönüşme parodisidir.

Aşk-ı Memnu kitabı olaylardan çok durumların ve ruh haritalarının yer aldığı bir tür satranç oyunu. Firdevs Hanım’ın yaşamı ve Bihter’e olan duygularının anlatılarak başlandığı romanda; Firdevs Hanım için çocuğu onun daha da yaşlandığının en büyük göstergesidir. Büyükanne olmaya atılan en büyük adımlardan bir tanesidir. Özellikle Bihter’in ilerleyen yıllarda çocuğunun olabileceği ihtimalini düşünmesi ona büyük acı vermektedir. Bihter’in hayatını ve duygularını sınırlayarak kendisinin yaşlanmasının önleyebileceğini düşünmektedir.

Firdevs Hanım’ın şiddetle karşı çıktığı bu evlilik, Bihter için yalıların, zenginliğin ve çarşafların(Kıyafet alım gücünün yüksek olması olarak romana uygun olduğu için bu sözcüğü tercih ettim.) anlamına gelmektedir. Firdevs Hanım’ın yaşlanmaya direnmesi ve Bihter’in gençliğini kıskanması bu olaylar örgüsünde pek tabi dikenli bir gülün solmasını da okura yansıtacaktır. Bu süreçte Bihter annesinin duygularının farkındadır. Romanda bu durum şu satırlar ile aktarılır:

‘’…Çünkü ben bu evde birisini bilirim ki eğer Adnan Bey onu istemiş olsaydı…’’(Sy. 50)

Firdevs Hanım’ın tokadının hiddetlice çıktığı sonra ki paraftan sonra Bihter’in ağzından çıkan sözcükler kan akıtmaya başlar, bir anneden çok mücadele ettiği bir düşman askeri için söylenebilecek cinsten…

‘’ ’Evet, onu istemiş olsaydı,’ dedi, ’koşacaktı, sevincinden çıldırarak koşacaktı…’ ’’(Sy. 50)

Para, zenginlik ve kolay yoldan, emek vermeden bir hayat sürmek için çıkılan bu yolda insanın kaybolmaması tabi ki mümkün olmayacaktır. Bihter, Adnan Bey’in yeni eş adayı, çocuğunun ikinci annesi, Firdevs Hanım için zamana yenilen gençliğinin en büyük şahidi, eğlence yerlerinin bağımlısı Behlül içinse bir sıfattan daha fazlası… Karmaşık duyguların ve zor günlerin Bihter için ise ifade ettiklerine romandan atıf vermek gerekirse:

‘’Oysa herkes bu kızın namusundan söz ediyordu. Ona on altı yaştan fazla verilmiyordu, garip bir sergüzeşt uyduruluyordu…’’(Sy.278)

‘’Evlilik! Aslında bir oyuncaktı, tahta parçalarından yapılmış bir şey; parmağınızın ucuyla dokunsanız…’’(Sy.380)

Kitabı son kez değerlendirmek gerekirse bu kitabın bir sevgi kitabı olmadığı açıktır. Adı üstünde ‘’Yasak Aşk’’ hak ettiği sosyal temsili yansıtır. Son zamanlarda en çok yaptığım alıntılı yazı olduğu için son sözü okurun kitaptan seçmesini rica etmek zorunda kalıyorum. Kitabın bana düşündürdükleri 2017 Şubat ayı itibariyle bende şöyledir.

- Bir insanın sevgisinin para için sınanması kadar acı verici bir durum yoktur.
- Bir insanın sevgisini dilerim ki hiçbir zaman başka bir insan sınamasın!
- Aşkın en güzel yanı iki kişilik olmasıdır. Pek tabi bu bir o kadarda acı bir durumdur…

Yazan: Şeyhzade Bilgin

Aşk-ı Memnu Kitap Özeti

Melih Bey’in takımı, tüm İstanbul’un dilindeydi. Firdevs hanım ve kızları, giyimleri, kuşamları, güzellikleri ile oldukça ilgi çekiciydiler. Peyker, Nihad Bey ile evlenmişti. Şimdi de hamileydi. Firdevs hanım, kızlarından çok kendisi evlenmek istiyordu. Zengin, yaşı yaşına uygun bir talip çıksa diye bekleyip duruyordu. Giyimlerine çok dikkat etseler de maddi durumları çok iyi sayılmazdı. Ancak İstanbul cemiyetlerinde Melih Bey’in takımı olarak nam salmışlardı.

Adnan Bey’in ilk eşi vefat etmişti. İlk eşinden olma 2 çocuğu bulunuyordu. Nihal ve Bülend. Bülend annesini hiç görmemişti çünkü kendisi doğduktan sonra annesi fenalaşarak vefat etmişti. Ancak Nihal annesini hatırlıyordu. Annesi ilk hastalandığı sıralar Matmazel, bakıcı olarak tutulmuştu. Hem fransızca, piyano gibi derslerini alacak hem de bir anne şefkatinden eksik kalmayacaktı. Annesi vefat etikten sonra Nihal evin annesi gibi davranmaya başlamıştı. Her sabah uyandığında babasının yanına gider, onu öperdi. Bülend ile aynı odada kalırlardı. Matmazel'in odası, çocukların odası, babaları Adnan Bey’in odası hep aynı kattaydı. Bir de Behlül vardı. Adnan Bey’in kardeşinin oğluydu. Çok çapkındı. Çoğu gece eve gelmez, kızların peşinde ömrünü çürütürdü. Tüm İstanbul alemlerinden haberdardı. Nihal ile sık sık kavga ederler, ancak sonunda barışmanın bir yolunu bulurlardı. Bülent ile Nihal’in abisi gibiydi. Evin hizmetlileri Şayeste Hanım, Nesrin, Şayeste Hanımın kızı Cemile vardı. Tabi bir de Beşir. Beşir Nihal için çok önemli biricik dostu, minimini Beşiriydi. Nihal babasının duygularından ve düşüncelerinden habersiz ir şekilde evde hep aynı düzen ve mutluluk içinde yaşayacağını düşünüyordu taa ki o güne kadar.

Adnan Bey’i gözüne kestiren kişi Firdevs Hanım olsa da Adnan Bey, kızı Bihter ile evlenme isteğini Nihad Bey ile göndermişti. Peyker dahil olmak üzere Nihad Bey hariç herkes bu evliliğe karşı çıkıyordu. Nihad Bey’in onaylama sebebi ise kendi işlerine Adnan Bey’in yardımda bulunacağını düşünmesiydi. Bihter’in gözünü para hırsı bürümüştü. Alamadğı mücevherler, evde kalma korkusu derken kendisini isteyen tek kişi olan Adnan Bey’in evlilik teklifini kabul etmek için annesi Firdevs Hanımla büyük bir kavgaya tutuşmuştu. Ancak sonunda istediğini almıştı.

Bihter eve gelmeden önce çocuklar Ada’da bulunan halalarının yanına gönderilmişti. Bu durumdan zaten etkilenmiş olan Nihal daha da etkilenmesin istiyorlardı. Geri döndüklerinde ise odların yerlerini dahi değişmiş olarak buldular. O kadın yani Bihter yeni anneleriydi. Nihal bu fikre alışamamış, kendi annesinden başka kadına anne demek ağırına gidiyordu. Ancak Bülend bu fikre çoktan alışmıştı. Şimdiye hiç anne diyememiş olmanın acısını atarcasına Bihter’e anne diyordu. Bu durum Nihal’i üzse de babası için, sırf babası üzülmesin diye sesini çıkarmamaya karar verdi. ilk başlarda Nihal’de Bihter’in varlığına alışmış görünüyordu. Birlikte alışverişe çıkıyorlar Nihal’in ilk genç kızlık heyecanlarını onunla birlikte yaşıyorlardı. Bunlar Nihal’e iyi görünüyordu, mutlu oluyordu. Bir zaman sonra kendisinin arkasından konuşan Şayeste Hanım ve ailesini Bihter evden gönderince Nihal huzursuzluklar çıkarmaya başladı. Sürekli kavga halindelerdi. Bihter’e laf sokmak için hiçbir fırsatı kaçırmıyordu. Bihter hep susuyordu. Ancak içinde yaşadıklarını yalnızca Bihter hissediyordu.

Bihter Paranın her şey olmadığını geç de olsa anlamıştı. O aşık olmak, sevmek istiyordu. Adnan Bey’i de seviyordu ancak bir dostunu sever gibi seviyordu. Onunla aynı yatağa giriyor olmak adeta acı veriyor, bu düşünceler gitgide Bihter’i Adnan’dan uzaklaştırıyordu. Tam da bugünlerde Behlül ile Bihter yakınlaşmaya başladı. Önceleri kendisinin Firdevs Hanım’ın kızı olmadığını iddia ediyor, eşini asla aldatmayacağını tekrar ediyor olsa da artık kendisi de inanmıştı ki Bihter tam anlamıyla Firdevs Hanım’ın kızıydı. Uzun bir müddet Behlül ile aşkları kimse tarafından anlaşılmadı. Ancak Behlül buya. Daldan dala. Sıkıldı Bihter’den çünkü bu aşkın bir heyecanı kalmamıştı artık. Üstelik aldatsa da, kötü sözler de sarf etse Bihter için bir şey fark etmiyor ne olursa olsun affediyordu. Firdevs Hanım, o konağa taşındıktan sonra Behlül’ün aklına Nihal ile evliliği sokmuştu. Bülend zaten okula gidiyordu. Nihal’de Behlül’le evlenirse sorun kalmayacak diye düşünüyordu. Ancak hiçbir şey istediği gibi ilerlemedi.

Nihal bu konu’dan kaçabilmek için Beşir ve Nesrin ile beraber Ada’ya kaçmıştı Behlül’de Nihal’i evililiğe ikna etmek üzere onun peşinden gelmişti. Nihal gece evlenme teklifini kabul etti ancak sabah Bülend’in Behlül’e getirdiği Firdevs Hanım’dan gelen Pusulayı Nihal de okuyunca her şeyi anladı ve apar topar İstanbul’a döndü. Görünür de bir sorun görünmüyordu. Behlül gelmemişti bile yalı’ya. Eğer gelmezse sorun yok olarak kabul edecekti Nihal. Beşir’de Nihalle birlikte dönmüştü ada’dan. Bu saf aşık Beşir, Bihter ile Behlül’ü biliyordu. Nihal o gece Behlül’ün döndüğünü görnce her şeyin doğru olduğunu, Behlül’ün Bihter’in aşığı oluğunu anlayarak bayıldı. Adnan Bey hemen Nihal’in yanına koştu. Beşir, Nihal ve Adnan Bey aynı odadaydı. Beşir, Nihal’,n acı çekmesine dayanamayarak her şeyi anlatmıştı. Bütün bunları bilen Bihter, evde kovulmamak, ömrü boyunca annesinin yaşantısını yaşamamak amacıyla Adnan Bey’in silahını alarak kendisini vurdu. Belül’ de çareyi İstanbul’dan kaçmakta buldu.

Bundan sonraki hayatlarında her şey eskisine dönecekti. Adnan Bey ve Nihal yaşamak için birbirlerine mecbur kalmışlar ve aynı acıyı paylaşmışlardı. Melih Bey’in takımı artık hayatlarından büsbütün çıkmıştı.

DEĞERLENDİRME: Para ve inat sonucu olan bir evliliğin iki ailenin yıkılışına, çekilen acılara nasıl neden olduğu, görmezden geldiğimiz şeylerden, sorunlardan ne kadar kaçarsak kaçalım, eninde sonunda ona yakalanmaktan, onunla yüzleşmekten başka çaremiz olmadığı çok net bir şiklde anlatılmıştır. Dili sade, tam bir aşk ve entrika romanı.

Yazan: Senanur KARAKUZULU

Aşk-ı Memnu Soruları ve Cevapları

Aşk-ı Memnu Yorumları