Yukarı Mahalle

Yukarı Mahalle - John Steinbeck

Puan Tablosu

YazarOkur'lar (6.6)	Editör (7)
Kitapevi (9.9)	Sosyal Medya

Arka Kapak Bilgisi

Yukarı Mahalle Özet

Kitabın başkahramanlarından olan Danny, bir paisanodur. Paisano nedir? Bu, İspanyol, Kızılderili, Meksikalı ve biraz da Avrupalı kanı karışık insanlara verilen addır. Bir iki yüz yıl kadar önce Kaliforniya’da yaşamış insanların soyundan gelirler. İngilizceyi paisano ağzıyla konuşurlar.

Danny ve arkadaşları hikâyenin başlangıcında sokaklarda yatan su arıklarında uyuyan yiyecek çalabilirse karnını doyuran ama her zaman ilk öncelikleri en az bir galon şaraba sahip olmak olan serseri grubudur. Danny’e dedesinden iki ev miras kalır. Danny, bu mirasa sürgünden döndüğünde öğrenir. Danny, katır çobanı olarak Teksas’a sürülmüştür. Danny’nin üstüne mal mülk sahibi olmanın ağırlığı çökmüştür. Danny haberin ağırlığıyla ortalıkta gezerken arkadaşı Pilon ile karşılaşır ve Pilon’a beraber yaşamayı teklif eder. Böylece üzerindeki ağırlığı dostu Pilon ile paylaşacak biraz da olsa hafifleyecekti. İkili başlarda bulduklarını paylaşarak ve iş bölümü yaparak geçinip giderler fakat Pilon, ev sahibinin Danny olmasından dolayı kendisini Danny’nin verdiği işleri yapmaya mahkûm hisseder. Danny’e diğer evi kendisine kiralamasını teklif eder ve on beş dolara anlaşırlar. Pilon’un cebi, askerlik dönemi dışında, hiçbir zaman on beş lirayı bir arada görmemişti. Nasılsa, kirayı vermeye daha bir ay var diye düşündü. Kim bilir ay bitmeden neler olur? İkisi de bu kiranın asla ödenemeyeceğinin farkındadır ama hiç bahsi geçmez.

Pilon ve Danny, ev sahibi kiracı olsalar da beraber yiyip içmeye devam ederler. Pilon’un eline nadir de olsa bir iki dolar para geçer. Parayı Danny’e götürmek için yola koyulsa da dostunu dostuyla içeceği bir galon şarabın daha mutlu edeceğini düşünerek bu fikirden hep vazgeçer. Yine de Pilon üzerinde ödenmemiş onca ayın ağırlığını hisseder. Pilon bir gün yolda gezerken Pablo ile karşılaşır. Pablo’ya ayda on beş dolara bir oda kiralayabileceğini söyler. Pablo teklifi kabul eder ve Pilon da artık dostuna borcunu ödeyebilecek olmanın zaferini hisseder.

Danny ve Pablo, kasabada gezinirken Danny’nin yan komşusuyla görüştüğünü öğrenirler. Pilon’un içine bir şüphe düşer. Kadının Danny’e iki evi için yanaştığı bellidir ne de olsa. Aylarca ödenmeyen kiranın peşine düşmesi için biricik dostları Danny’nin aklını çeler diye korktular. Danny’nin evine doğru yola çıktılar. Danny, kadından hoşnutlukla söz ediyordu. Eğer parası olsaydı ona hediye de almak istediğine değiniyordu. Bir kavanoz dolusu şeker kadını mutlu edebilirdi ama Danny kira alamıyordu ki şeker alsın. Dostları bu konuşmadan rahatsız olmuştu. Ormanda yürürken Jesus Maria ile karşılaştılar. Jesus Maria, kasabanın kızlarından biriyle buluşmak istemişti ama kız askerlerle gitmişti. Jesus Maria’nın bir de dolu bir galon şarabı vardı. Jesus Maria biraz parası olduğunu ve kıza hediye almak istediğini söyledi. Ertesi gün Jesus Maria’yı tekrar bulduklarında harap haldeydi. Kızla beraber askerlerin içkilerini çalmışlar ve fark edilince de bir güzel dayak yemişti. Kıza aldığı saten çamaşır ve bir iki doları hala cebindeydi. Jesus Maria’da bu bir iki dolar ve saten çamaşır sayesinde yeni ev arkadaşları olmuştu. İki dolar Danny’e gitmek üzere yola çıktı fakat yolda bir kadına verilebilecek en güzel hediyenin şarap olduğuna karar verilerek bir galon şaraba dönüştü. Hem şeker dişlere zararlıydı ve dostlarının dişlerine zarar gelsin istemezlerdi. Danny’nin evinde şarap içildi, saten çamaşır kadına verilmek üzere Danny’e teslim edildi. Bir akşam üç kafadar evlerinde içerken sızarlar ve düşen mumun alevi ahşap evi bir anda yutar. Jesus, Pilon ve Pablo canını zor kurtarır. Danny evinin yandığı haberini alsa da bu onu kızdırmaz aksine bir türlü ödenmeyen kira borcunun yükünden göğe yükselen kıvılcımlar gibi kurtulduğunu hisseder ama yine de dostlarına karşı sert olmalı yüzü yumuşak davranmamalı diye karar verir.

Danny’nin evinde birlikte yaşamaya başlarlar. Çaldıkları her şeyi şaraba çevirirler ve çalıp sattıklarını tekrar çalarak yine şaraba çevirirler. Gözlerine Korsan takılır. Korsan, daima çalışan ama köpekleriyle yaşadığı kümes dışında hiçbir şeye sahip olmayan bir adamdır. Korsanın çok parası olduğunu düşünürler. Böylece korsan ve köpekleri yeni ev arkadaşları olur. Korsan’ı parasını nereye sakladığını öğrenmek için daima takip etseler de asla bu yeri öğrenemezler. Korsan’a gömülen paraların akıbeti ile ilgili hikayeler anlatırlar. Korsan bir gün para dolu çuvalla çıka gelir. Bu parayı dostlarına emanet etmeye karar verdiğine ve en güvenli yerin bu ev olduğuna inandığını söyler. Böylece diğerlerinin parayı şaraba çevirme hayalleri kül olmuştur çünkü bu para yıllar önce hastalanıp iyileşen bir köpek için kiliseye adanmış altın şamdan olacaktır.

Hapisten yeni çıkan Koca Joe da Danny’nin evine yerleşir. Böylece bütün gün aylaklık edip çalınan toplanan eşyalarla günleri geçirirler. Danny’de değişiklik olmaya başlar. Danny, eski özgür günlerini çok özlediğini fark eder. Kendini tekrar sokaklara atar ve işlenmedik şuç girilmedik hapishane bırakmaz. Dostları Danny’i düştüğü durumdan kurtarabilmek için büyük bir parti planlar. Hatta parti için kalamar temizleyip para bile kazanırlar. Bütün yukarı mahallenin katıldığı görkemli bir parti sürerken Danny uçurumun dibinde bulunur.

Danny’nin ölümü evin de ellerinden gitmesi ve eski sefil hayatın yeniden başlaması anlamına gelmektedir. Dostlar evin Danny ile birlikte yok olmasına ve Tanrılara şerefli bir isyanla küle dönüşmesine karar verdiler. Koskoca ev bir kül yığınına dönüşürken her biri başka tarafa yürüyüp gözden kayboldular.

DEĞERLENDİRME

Danny ve dostları gibiler hepimizin çevresinde mevcut. Gününü gün eden bugünü kurtarmaya bakan ve çevresine illallah ettiren… Şartlar mı bizleri bulunduğumuz durumlara getirdi yoksa tek sorumlu biz miyiz? Bilinmez. Anladığım kadarıyla Steinbeck, kötünün içinde iyi kötü davranışın altında iyi bir niyet yatabileceğini göstermek istemiştir. Ya da böyle düşünerek daha yaşanılabilir bir dünyaya inanmamızı istemiştir; tıpkı Danny ve arkadaşlarının sürekli kendilerini kandırmaları gibi.

Okuması kolay bir kitap olduğunu düşünüyorum fakat sürükleyici olduğunu da iddia edemem.

Editör: Ceren Kozalıoğlu

Yukarı Mahalle Konusu

Yukarı Mahalle, beş parasız aylak takımının ilginç dostluk hikâyesini konu alıyor. Danny’nin, Danny’nin dostlarının ve Danny’nin evinin sımsıcak öyküsünü okuyoruz. Danny askerden döndüğünde büyükbabasının öldüğünü ve iki tane evin kendisine kaldığını öğrenir. Ardından son derece zeki olan dostu Pilon ile karşılaşır ve bir eve kendisi yerleşir diğerini ise Pilon’a kiraya verir. Kirayı ödemeyeceğini ikisi de bilse de üzerinde durulmaz. Pilon, aylak takımının diğer bir üyesi olan içlerinde en vurdumduymaz Pablo ile karşılaşır ve Danny’den kiralamış olduğu evde beraber yaşamayı teklif eder, böylelikle her ne kadar kirayı ödemeyeceğini bilse de omzundan büyük bir yük kalkar. Ardından Pilon ve Pablo eski arkadaşları olan Jesus Maria yaptığı hırsızlık sonucu kapılarına dayanır. Her zaman dostluğu ön planda tutan Danny ona da kucak açar. Sarhoş oldukları gece ihmalleri yüzünden kaldıkları evi yakıp küle çevirirler. Maddi şeylerin gelip geçici şeyler olduğunu ve dostluğa daha önem verdiği için Danny, onları kendi evine alır.

Her gün odun kırıp ve çıra satan, karnını ise lokantaları dolaşarak doyuran hayvansever ve köpekleri olan Korsan’ın kenarda bayağı birikmişi olabileceğini söyleyen kurnaz Pilon, Korsan’ın peşine düşer. Korsan’ın kaldığı minicik kulübeye gider ve parasını kullanabilmek için kendisini beraber yaşamaya davet eder. Ev artık beş erkek ve beş köpekle epey kabalık olmuştur. Korsan arkadaşlarının lokantadan topladığı torbalarla karınlarını doyuruyorlardı. Geceleri köpeklerini de alıp çıkıp giden Korsan’ın peşine Pilon takılır fakat paralarını gömdüğü yeri bulamaz. Ardından dostları parasını gömen ve çalınan kişiler hakkında bir şeyler anlatmaya başlayınca Korsan bütün parasını getirir ve adak adadığını bu paranın dostlarının daha iyi bakacağını söyleyerek Danny’nin yastığının altına koyma kararını alırlar. Paradan beklentiyi kesen arkadaşları bu duruma üzülür. Aziz Andrew Arife gününde diğer dostları olan Koca Joe ile karşılaşan Danny bu gece bütün arkadaşlarının Danny için define aramaya çıktığını söyler ve her ne kadar sonunda bir şey bulamamış olsalar da beraber işe koyulurlar.

Günler sürüp giderken bir onbaşıyı evlerine alıp bebeğine yardım etmişlerdir bir kadının ise çocuklarının ihtiyaçlarını giderip yemek bulmuşlardır. Aylak takımının hikâyesi böyle devam ederken Danny her günün birbiriyle aynı olduğunu, evinin kendisine bir yük olduğunu düşünerek özgür hissetmez, bunalmıştır. Eve gelmez olmuş, sürekli suç işleyip kaçıyor ve polis onu arıyordur. Tembelliklerinden sıyrılan dostları Danny’yi aramaya koyulmuşlardır ama nafile Danny bulunamamıştır. Ardından bir gün çıkıp gelir fakat tek kelime etmiyor, neşesini kaybetmiş bir şekilde hep bir köşede oturuyordur. Dostları Danny için dillere destan bir parti düzenlemek adına çalışmalara başlarlar. Haberi duyan mahalleli de ellerinden geleni yapar. Alkolü kaçıran Danny şiddetle koşarken yere yıkılır ve sonrası sessizliktir. Danny, askeri cenaze töreni şeklinde Yukarı Mahalle’de kaldırılan ilk cenazeydi. Komşuları şık bir şekilde cenazeye katılırken arkadaşları giyecek yeni kıyafetleri olmadığından cenaze törenine katılamamışlardır. Dostlarının cenazesinin çalılar arasından seyrettiler ve ardından eve döndüler. Purosunu yaktığı kibrit çöpünün, duvarın dibindeki bir gazete kâğıdına dokunmasıyla Danny ve dostlarının kaldığı ev yanar. Evin yanıp kül olduğunu gören Danny’nin dostları arkalarına dönüp, her biri ayrı ayrı uzaklaşırlar.

Gelecek kaygısı olmayan ve yalnızca içinde bulundukları günü kurtaran yoksulluk ve işsizlik içinde, küçük şeylerden mutlu olabilen, dostları ve hayvanlar için yaptıkları fedakârlıklar, kötü bir olay sonrasında kendilerince çıkardıkları derslerle kendilerine renkli dünya kuran Danny ve dostlarının öyküsünü gözler önüne seriyor John Steinbeck.

Begüm Demir

Yukarı Mahalle Soruları ve Cevapları

Yukarı Mahalle Yorumları