Memleket Hikayeleri

Memleket Hikayeleri - Refik Halid Karay

Puan Tablosu

YazarOkur'lar (5.6)	Editör (5)
Kitapevi (10)	Sosyal Medya

Arka Kapak Bilgisi

Memleket Hikayeleri Özet

Refik Halid Karay Türkiye’nin bin dokuz yüzlü yıllarda ki portresini başarıyla sunuyor, insanlara. Yer yer kitabın içerisinde de düşünceleriyle karşımıza çıksa da yaşamın içerisinde yobazlar, nefret dolu insanlar hep kazanır gibi görünürken, iyi karakterlerinse zaferi ya bir kaçış ya da bir ölüm manzaralarıyla ödüllendirilmeleriyle karşılaşıyoruz, insandan insana bir sürgünde.

Pek çok hikâyelerinin yer aldığı bu kitap okuyucuya keskin bir ziyafete davet ediyor. 1900’lü yıllarda sütçülerin, katırların, harman zamanı çiftçilerin aralarında dolaştığı bir tür fotoroman türünde yazılmış diyebiliriz. Yatık Emine adlı hikâyesiyse filmi çekilmiş dönemini aşmış ününü kitabın daha da katlamış bir öyküsüdür. Damgalanmış veya iftiraya uğramış insanların kaçacak sığınacak bir yer bulamadığı şahlık ve yobaz hocalarla tarif edilmiş, ayrıntıları çizilmiş bir dünyanın insanları... Çok az da olsa temiz kalan tarif edildiği insanların hep dedikodu konusu olduğu bir hayatın tasviri öyküler… Kaçmak ve çaresizlik içerisinde hayat boyu sürgün ve kaçak hayatıyla kaybeden insanların yer aldığı bu öyküler insanları derinden yaralıyor.

Refik Halid Karay kusursuz dil işçiliğine sahip olsa da dilin canlılığı karşısında tensikata çıkarılmış bir sözcük dağarcığıyla okuyucunun karşısına çıkıyor. Aynı "tensikat" kelimesi gibi hala yaşayan insan manzaralarına sahip olsa da kullandığı dilin zaman karşısında insan manzaraları kadar zafer kazandığını söylememiz pek mümkün değil.

Refik Halid Karay öykülerinde okuyucuyla birlikte hikâyelerin içerisinde okuru yalnız bırakmıyor. Benzersiz ve döneminden sıyrılarak Çorum, Sinop, Erenköy ve Bilecik imzalı öyküleri büyük avlulu tek katlı evlerin çeşme başı kadınların manzaralarını sunması açısından önemli bir yapıt. Öykülerinde farklı meslek grupları yer alırken pek çoğuysa günümüzde yaşamayan meslekler; sütçüler, değirmenciler, muhallebiciler ve pek çok daha… Sadece meslekler değil yok olan. Komşuluk ve toplumsal "El âlem ne der?" baskısı! Kötü olarak tasvir edilse de komşuların insanların tanıştığı oturup kalktığı o çok uluslu Rum, Ermeni mahallerinin yerlerindeyse çok uzaklardayız.

Kitapta bir diğer öne çıkan unsursa yaşayan şehirlerin, mekânların Refik Halid Karay tarafından yer bulmasıdır. Leblebiciler, muhallebiciler ve deniz kentlerindeyse gemiciler… Kahramanların oturup kalktığı zaman geçirildikleri yerlerdir buralar.

Yazar aslında kötülerin kazandığını bilse de kahramanlar ölüm karşısında cennetle onurlandırdığını ve bir tür adalet duygusuna inandığını okura yansıtıyor, hasretle! "Bu aşk bazı güzel geceler tatlı bir rüya gibi onun hasretle, iştiyakla yanan göz kapaklarını dinlendirir, bazı zamanlar ise bir sancı gibi uykularını kaçırırdı."(Sy.143)

Dönemin mükemmele yakın mekân ve kılık kıyafet tasvirleri insanların bu değişimde ki farkı fark etmelerini sağlıyor. Bu tasvirler adeta insanın gözünde canlanmasını sağlıyor. "Her hafta, mesela değişmiş bir şapkası, rutubetten kurtulmuş rugan iskarpinli ayakları, işçi ellerini örten maşonları, çürük boyunlarına sarılan boalarıyla yenileşen, kibarlaşmaya başlayan Rum kızları,..."(Syf. 152)

1900’lü yılların havasını solumanızı sağlayacak kahramanların pek çoğunun evlerinin içerlerine dahi sığdırılmadıkları düşen ve damgalanan insanları bu geçmişleri alınlarının ortasında taşıdıkları bir çağın post modern bir seyahati ne kadar uzaklaştık sansak da o kadar da içimiz de yaşayan, anılarımız da, geçmişimiz de bizi sarsabilen bir dönemin öyküleri...

Aslında Refik Halid Karay’ın sığdırılamamış hep bir çıkıntı olarak kalmış yaşamı kahramanların da oradan oraya koşuşturdukları, dedikoduları alkol masalarına meze oldukları birer yaşamları vardır. İyilerin hep kaybettiği rüşvetin, sus payının güçlünün ezdiği bir dünyada! Ve bir hikâyesinde şu satırlara yer vererek bir hırsızla yaşamının gölgeleri arasında pek çok yansıma olduğu söylenebilir.

"Bundan kırk sene evvel, kim bilir nasıl bir eğlence fikrine hizmet için yapılmış, fakat o zamandan beri metruk, kalmış bu ev yıkık duvarları, çökmüş çatısı, dökülmüş kafesleri her taraftan ayrılmış sıvalarıyla eski bir mezar gibi ölümü düşündüren bir hal almıştı."(Sy.185)

Yazan: Şeyhzade Bilgin

Memleket Hikayeleri Konusu

Türk edebiyatının önde gelen isimlerinden bir tanesi olan Refik Halit Karay’ın 1919 tarihinde kaleme aldığı Memleket Hikayeleri adından da anlaşılacağı gibi bir dönemin Anadolu hikayelerini okurlarına sunmaktadır.

Refik Halit Karay’ın sürgün edilmesinden sonra Anadolu’nun bir çok farklı şehrinde görev aldığı zamandaki hikayelerini bir araya getiren kitap yayınlandığı dönemde bir ilk olma özelliğini de taşımaktadır. Hikayelerin İstanbul ile sınırlı olduğu bir dönemde Anadolu’ya açılmasını sağlayan eser o dönemin kasaba ve köylerini mükemmel bir şekilde hikayeler ile yansıtmıştır. Kitapta dönemin memurları, yöneticiler, esnafı, din adamları, köylüleri, çingeneleri ve daha bir çok meslek ve insan grubunu bir araya getirilerek yer verilmektedir.

Memleket Hikayeleri Soruları ve Cevapları

Memleket Hikayeleri Yorumları