Tarık Uslu’nun yazdığı Şu Acayip Yeryüzü, Acayip Şeyler Dizisinin 3. kitabı. Uğurböceği Yayınları tarafından ilk kez 2009 yılında yayımlanan kitap, 155 sayfa ve 16 bölümden oluşur. 9 yaş ve üzeri okurlara hitap eden kitabın pek çok sayfası Sevgi İçigen’in çizdiği siyah beyaz resimlerle süslenir. Dünya hakkında onlarca hatta belki de yüzlerce bilgi içeren kitap, sevimli görselleriyle ve esprili anlatımıyla okurlarını hem eğlendirir hem bilgilendirir. Dolu dolu ve bir o kadar da faydalı içeriğiyle adeta tek konuya odaklanan resimli bir ansiklopedi sayılabilecek eser, sadece çocukların değil yetişkinlerin de keyifle okuyabileceği nitelik taşır.
Şu Acayip Yeryüzü Özeti
Yer nasıl bir yer?
Üzerinde yaşadıkları dünyanın şekli, insanlar için ilk çağlardan beri merak konusudur. Bir zamanlar tepsi gibi dümdüz olduğuna inanılan dünyanın günümüzde yuvarlak olduğu kabul edilir.
Uzaydaki mavi deve kuşu yumurtası
Dünya; kutuplardan basık, ekvator kısmı şişkin şekliyle tam bir küreden ziyade geoit biçimindedir.
Yer bizi çekmese
Yer çekimi olmasa dünya nasıl bir yer olur, hayat nasıl geçer? Büyük ihtimalle dünya yaşanmaz bir yere dönüşür, hayat da kısa sürede sonlanır.
Yerin dayanılmaz çekiciliği
Dünya, yerin çekim kuvveti sayesinde başta insanlar olmak üzere tüm canlılar için yaşanabilir hâle gelir ve onlara yuva olur.
Ne büyük, ne küçük
Dünya, şu anki hâlinden biraz daha büyük ya da küçük olsa ne olur? Dünyanın büyüklüğünün değişmesi, yerin çekim kuvvetinin de değişmesine sebep olur ve bu da Dünyanın uzaydaki konumunu etkiler.
Ne sıcak, ne soğuk
Bazen sıcak bazen soğuk olan Dünya, kutuplardan ekvatora tam da olması gereken ısıdadır. Dünyanın farklı bölgelerindeki sıcaklık ve soğukluk, hatta gece ile gündüz arasındaki ısı farkı, dünyadaki canlıların yaşamı için ideal seviyededir.
Yerin kabuğu ve elma kabuğu
Yaklaşık 40 km’lik bir kalınlığa sahip olan yer kabuğu, denizlerin altında incelirken dağlık bölgelerde kalınlaşır.
Çekirdeğin faydaları
Metal bir topa benzeyen, katı durumdaki Dünyanın iç çekirdeği, etrafındaki sıvı durumdaki metal tabakayla manyetik bir etki oluşturarak Dünyayı uzaydan gelebilecek radyoaktif parçalardan korur.
Yanardağlar neden yanar?
Yer çekirdeğinden sızan lavlar nedeniyle oluşan yanardağlar sıcaklığın etkisiyle patlar.
Dünyanın çatıları
Dağlar, göklere ulaşan boylarıyla âdeta dünyanın çatıları gibidir.
Neye yarar dağlar?
Dağların yerin altında kalan kısımları görünen kısımlarından çok daha büyüktür. Bu özelliğiyle dağlar, yeryüzüne çakılmış kazıklara benzer.
Yeryüzünün çölleri
Çöllerdeki kumlar, yağmurlarla yıkanmadığı için mineraller bakımından zengindir. Ama çöllerde suyun olmaması bitki örtüsünün de oluşmamasına yol açar. Peki bu durumda çöl kumlarındaki mineraller boşa mı gider? Aksine çöl kumları içerdiği minerallerle birlikte rüzgârlar tarafından ormanlar gibi yoğun bitki örtüsüne sahip yerlere taşınır. Çöller kuraklığıyla bilinse de Atakama Çölü sis bulutlarıyla, Gobi Çölü ise Sibirya’dan gelen soğuk havanın oluşturduğu kar dolu bulutlarla yuva olduğu tüm canlıların hayatlarını devam ettirmelerini sağlayacak suya kavuşur.
Buzdan ülkeler
Dünyanın en soğuk bölgeleri, iki uçta yer alan Güney Kutbu ve Kuzey Kutbu’dur. Bu buzdan ülkelerin tüm soğukluğuna rağmen Güney Kutbundaki Antarktika’da İmparator Penguenlerin iç ısıtan öyküsü yüzyıllardır tekrarlanır.
Toprağın hikâyesi
Toprak, kayaların dış etkiler sonucunda aşınmasıyla oluşur. Oluşumu için yüzlerce yıl gereken bu özel madde, hem tüm canlılar için pek çok gıdanın yetişmesini sağlar hem de bakterilerden solucanlara kadar çeşitli canlılara yuva olur.
Benzin deposundaki dinozor
Benzin ve mazot gibi hâllere dönüştürülerek insanların araçları için yakıt kaynağı olan ve kaya yağı anlamına gelen petrol, yüzlerce yıl önce yaşayan canlıların ölüp üst üste birikerek uzun yıllar boyunca çürümesi sonucunda oluşur.
H₂OOOOOOOOH!
Dünyadaki canlılığın ana kaynağı olan su, iki hidrojen ile bir oksijenden oluşur ve diğer sıvıların aksine donarak katılaşınca büzüşmek yerine genleşerek daha fazla yer kaplar.