Yılanların Öcü

Yılanların Öcü - Fakir Baykurt

Puan Tablosu

YazarOkur'lar (6.2)	Editör (7)
Kitapevi (10)	Sosyal Medya

Arka Kapak Bilgisi

Yılanların Öcü Özet

Fakir Baykurt’un en güzel romanlarından biri olan “Yılanların Öcü” memleket meselelerini köy hayatını mazlumla yiğidin, zenginle fakirin yerini, gücünü, üstünlüğünü işliyor. Fakir Baykurt bu ayrımın her yerde olduğunu savunmasına rağmen konuyu köy hayatını köylünün dilinden anlatarak sunmuştur. Edebiyatımızın en gerçekçi başyapıtlarından biridir.

Karataş köyünün Kara Bayram’ı… Irazca’nın oğlu Hatça’nın kocasıdır. Üç evladıyla beraber babadan kalma eski bir evde yaşarlar. Tüm varlığı oturduğu ev, tarım yapacağı küçük bir arazi, tarlayı süreceği bir öküzdür. Anası Irazca dişli, tuttuğunu koparan, haksızlığa boyun eğmeyen, baskıcı muhtara başkaldıran bir kadındır. Hatça ise sessiz, sakin, evine tutkun ailesine bağlı bir kadındır. Kıt kanaat geçinerek de olsa huzurlu devam eden hayatları, yarım akıllı köyün delisi, Fatmaca’nın kocası Haceli yüzünden bozulur. Haceli karısı Fatmaca ile eski, rutubetli, yıkık bir evde karındaşlarıyla beraber yaşar. Kendine yeni bir ev yapmak ister. Köyün muhtarı Hüsnü’ye danışır. Aynı zamanda Haceli Karataş Köyü muhtarlığının da kurul üyesidir. Muhtar Hüsnü fena, yaman, hak hukuk bilmez, mazlumu ezer, zengini över, yetimi döver türden biridir. Haceli üstünden çıkarları olduğu içinde onu muhtar heyetine almıştır. Muhtar Haceli’ye arazi satın alıp ev yapmak için köyde yer olmadığını, Kara Bayram’ın evinin önünü satın alıp ev yapabileceğini söyler. Çünkü Kara Bayram yetimdir, onu savunacak karındaşları yoktur, fakirdir, mazlumdur, sesini çıkarmaz, başkaldırmaz diye düşünür muhtar. Ancak olaylar hiç muhtarın istediği gibi gitmez ve roman buradan itibaren başlar.

Haceli evin önünü satın alıp, işçi tutup temel kazdırır. Irazca ana ve Bayram buna razı değildir çünkü köylük yerde ahır evin arkasına yapılır ve hayvanların pislikleri de ahırın arkasına atılır. Bu durumda Haceli’nin ahırının pislikleri de Bayram’ın evinin önüne geleceğinden ve Fatma’nın da pasaklı bir kadın olduğunu bütün bir köy bildiğinden Bayram ve Iraz ana buna razı gelmez. Irazca sinirlenir, kavgalar sel olur. Kim ne derse desin Irazca ve Bayram evinin önüne ev yapılmasına izin vermez. Bir gece Irazca torunuyla gidip temellerin içini toprak ve pislikle doldurur. Haceli bu durumu muhtara anlatır muhtar Bayram’ı evine çağırır ve gözdağı verir. Haceli kızsa da bağırsa da para vermiş araziye el mahkum temeli yine kazdırır. Bu arada Irazca başka planlar peşindedir. Haceli’nin karısı Fatmaca’nın Bayram’a yanık olduğunu bilir. Fatmaca en başından beri Bayram’a aşıktır fakat ailesi fakir olduğu için Fatmaca’yı Bayram’a vermez. Fatma Bayram’ın aşkını kalbine gömmeye çalışsa da bir türlü onu içinden koparıp atamaz. Onun kara gözlerini unutamaz. O da köyün delisi Haceli ile evlenir, nu zerre kadar sevmez, her gün kaderinden yakınır, gizli gizli Bayram’ı izler. Haceli’ den ayrılıp Bayram’a varsa Haceli’nin karındaşlarının onu sağ koymayacağını bilir. Irazca’da fırsattan istifade Haceli’den öç almak için Bayramı’ın aklına Fatmaca’yı koyar. Bir süre sonra Bayram da Hatça’ ya ilgi duymaya başlar, uzaktan uzağa bakışırlar ve bir gece Haceli’nin kazdırdığı temel çukurlarının birinin içinde buluşurlar. Bayram Hatça ile evli olmasına rağmen Fatmaca ile birlikte olur. Haram dese de günah dese de Hatça’yı sevmesine rağmen kendine engel olamaz. Aynı o gece Irazca da durmaz Haceli’nin iki yüz elli bin kerpicini balyozla kırar, un ufak eder. Amacı Haceli’yi bezdirmektir. Evinin önüne ev yapmasına engel olmaktır. Haceli çok para verdiği kerpiçlerin un ufak olduğunu görünce beyninden vurulmuşa döner ve bu duruma dayanamaz sinirinden Bayram’ın evine gidip Hatça’yı döver. Beline kocaman bir taş fırlatır ve yerlerde sürükler. Hatça da yeni gebedir ve çocuğunu düşürür. Aylarca yataklara düşer rengi sararıp solar iş yapamaz, yürüyemez hale gelir. Çok kan kaybettiğinden halsiz düşer ve kendisini toparlayamaz. Bu arada Haceli’yi kayıran muhtarda Bayram’ı evine çağırır, gözünü elini bağlayıp bir güzel dövdürtür bir de Bayram’ın bir ası kuzusunu kaymakama sunmak için Haceli’ ye çaldırtır. Kaymakamın geleceği köyde yankılanırken Irazca da kaymakamla konuşup derdini anlatmayı, mazlumun hakkını aramayı kafasından geçirir. Kaymakam muhtarı görmeden önce olanları anlatmalı ondan derdine bir derman istemeli. Kaymakam köye varmadan yolunu keser. Olanları, muhtarın yaptıklarını, gelininin hastalandığını bebeğinin öldüğünü, oğlunun dövdürüldüğünü, ası kuzusunu ona sunulmak için çaldırttığını kaymakama birer birer anlatır. Kaymakam da muhtara cephe alır, aşından yemez suyundan içmez, yüzüne bakmaz sözüne itibar etmez köy içinde rezil eder ve dertli Irazca’nın evinin önüne ev yapılmasını yasaklar. Muhtar umduğu ilgiyi, güveni, saygıyı kaymakamdan bulamayınca korkmaya başlar ve Hatça’ ya doktor getirtip tedavi ettirir. Bayram’a ise kuzunun parasını geri ödeyeceğini söyler. Muhtar ne teklif etse de Bayram kendisine ve ailesine yapılanları unutmaz, Irazca da zaten ona unutturmaz.

Bayram mahkemeye gidip davacı olacağını kendisine yapılanların hesabını soracağını söylese de bir yandan da içi içini yer. Ya mahkeme onu haklı bulmazsa muhtar araya tanıdıklar koyarsa diye düşünüp durur. Hatça ve kendisinin hasta olduğunu, iş yapamadığını, şehre gidip gelmenin çok para olduğunu bu davadan vazgeçmeyi muhtarın teklifini kabul etmesi gerektiğini anasına söyler. Ancak Irazca ananın hali hal değildir bir tuhaflık vardır. Deli gibi davranır türlü hikayeler anlatır durur. Bayram bir ara fikrinden vazgeçecek gibi olsa da Irazca delirir, değişik halüsinasyonlar görmeye başlar. Bayram’da bu olaylardan sonra mahkemeye gitmeye ve yılanlardan öcünü almaya karar verir.

Yazan: Nisanur Duvarcı

Yılanların Öcü Soruları ve Cevapları

Yılanların Öcü Yorumları