Hayvanlardan Tanrılara - Sapiens

Hayvanlardan Tanrılara - Sapiens - Yuval Noah Harari

Puan Tablosu

YazarOkur'lar (6.6)	Editör (9)
Kitapevi (10)	Sosyal Medya

Arka Kapak Bilgisi

Hayvanlardan Tanrılara - Sapiens Özet

Maymunlardan evrilişimiz yalnızca 6 milyon yıl önce başladı. Tek bir dişi maymunun iki kızı oldu. Bunlardan biri tüm şempanzelerin atası olurken diğeri de bizim büyükannemiz oldu. 2 milyon yıl önceden 10 bin yıl öncesine kadar dünya aynı anda pek çok insan türüne ev sahipliği yapmıştır. Geçmişteki çeşitliliğimiz çok, şu anki yalnızlığımız istisnai ve belki de tehdit edici. Sapiens’ten farklı olarak arkaik insanlar geniş beyinlerinin bedelini iki şekilde ödediler. Birincisi, gıda ararken daha çok zaman harcadılar. İkincisi kasları köreldi.

Sapiens’in iki ayak üzerinde durmaya başlaması birtakım dezavantajları da getirdi. Dik bir duruş dar kalçalar demekti ve bu da doğum kanalını daraltıyordu, üstelik aynı anda bebeklerin beyni de giderek büyüyordu. Doğumda ölüm insanlar için büyük bir sorun haline geldi. Böylece erken doğum bir avantaj haline geldi. Hem hayatta kalmayı hem de daha çok çocuk sahibi olabilmeyi sağlıyordu. Böylelikle insan gelişimini yeterince tamamlayamadan dünyaya gelmeye başladı. Diğer hayvan türünün aksine insan bebekleri yıllar boyunca bakım, koruma ve eğitime muhtaçtır.

Ayrıca küçük çocuklarla bir annenin toplayıcılık yapması oldukça zorlaşmıştır. Komşulardan yardım almak gerekmiştir. Böylece evrim güçlü sosyal bağlar kurabilenleri desteklemiştir. İnsanlar az gelişmiş olarak doğduklarından diğer tüm hayvanlardan daha çok eğitilebilir ve daha çok sosyal ilişki kurabilirler.

Yüz bin yıl önce Sapiens’in ortaya çıkışıyla, insan besin zincirinde yukarı zıpladı. İnsan tepeye o kadar hızlı çıktı ki, ekosistemin gerekli ayarlamayı yapacak vakti olamadı ve buna ek olarak insanlar da bu değişime ayak uyduramadı. Bu hızlı sıçramaya rağmen insan savandaki orta halli yaratıklardandır. Hala korku ve endişe doludur bu da bizi fazlasıyla zalim ve tehlikeli kılıyor. Ölümcül savaşlardan çevre felaketlerine pek çok tarihsel kötülük, bu çok hızlı gerçekleşen sıçramadan kaynaklanıyor.

Harari’ye göre insanlık tarihi için önemli olan ateşin bulunması değil kontrol altına alınmasıydı. En önemlisi de ateşin gücü insanın yapısına, vücut biçimine ve gücüne bağlı değildi. Yemeklerin pişmesiyle de daha kısa bağırsak ve küçük dişlerle idare edilebilmesi sağlandı.

Doğal yaşam şartları, genetik yapıdaki farklılık, türler arası üremenin olmaması ya da Sapiens’in saldırgan tutumu Sapiens’in kardeşlerinin on bin yıl önce yeryüzünden silinmesine sebep oldu. Kardeşimizin olmaması da kendimizi yaratım sürecinin son noktasında görmemizi kolaylaştırıyor ve aynı şekilde hayvanlar aleminin geri kalanıyla aramızda uçurum olduğunu zannetmemize sebep oluyor. Darwin, Sapiens’in diğer hayvanlar gibi bir tür olduğunu söylediğinde, insanlar kızmıştı, bugün bile çoğu kişi bunu reddediyor. Neandertaller hayatta kalsaydı bugün hala kendimizi ayrı bir yaratık olarak görebilir miydik? Belki de atalarımız Neandertaller’i yok sayılamayacak kadar yakın, tolere edilemeyecek kadar da farklı oldukları için yok etti.

Sapiens maalesef ki ekosistemin başına gelmiş en büyük seri katildir. Avustralya kıtasındaki pek çok kanıtta bunu destekler niteliktedir. Büyük hayvanlar için daha önce karşılaşmadıkları Sapiensler pek bir anlam ifade etmiyordu ve insanlara karşı korku geliştiremeden Sapiens tarafından yok edildiler.

Dil de Sapiens için hayati öneme sahipti fakat bizim dilimizin diğer kardeşlerimizden farkı bilişsel devrimin de etkisiyle kurgu yapabilme becerisiydi. Bu bir nevi dilin dedikodu yapabilmek için de evrimleşmiş olmasıydı. Böylece insanlar birbirleri hakkında konuşabilme becerisi edindi. Kurgu sayesinde işbirliği yapabildik ve değişen koşullara kolay uyum sağlayabildik.

Tarım ve sanayinin ortaya çıkmasıyla insanlar hayatta kalabilmek için diğer insanların bilgi ve becerilerine daha çok güvendiler ve embesiller için yeni fırsatlar ortaya çıktı. Böylece sıradışı olmayan genlerimizle üretim bandında hayatta kalabilir ve yine çok parlak olmayan genlerimizi sonraki nesillere aktarabilirdik.

Tarım devrimi şu anki yaşamımızın temellerini atmıştır. İyi gibi görünse de bu devrim pek çok açıdan kısırdır. İnsanları en basitinden hava durumuna bağımlı hale getirmiştir. Buğdayın olup olmaması insanlar için hayatta kalma problemi olmuştur. Oysa avcı toplayıcılar çok çeşitli ve her şartta beslenebilme yetilerine sahiptir. Gelecek kaygısı, A planları B planları büyük ölçekli politik ve toplumsan sistemler de tarım devriminin insanın boynuna geçirdiği zincirin gelişmiş parçalarıdır. Kısacası insan buğdayı değil buğday insanı evcilleştirmiştir. Eve olan bağlılık da benmerkezci bir yaratığın en önemli psikolojik özelliği haline gelmiştir.

İşte böylece temelleri atılmış olan insanlık tarihi birleştirici bir güce ihtiyaç duymuş ve dinler ortaya çıkmıştır.

Sapiens, alet yapımında pek de ilerleyememiş ve basit günlük hesaplamalarının farkına varmıştır. Bu farkındalık bilimsel devrimi ortaya çıkarmış ve artık yaşam alanları, yiyecek ve üreme için olan arenalar yeni bir tarihsel mücadele alanına dönüşmüştür: Kapitalizm. Günümüze daha da yaklaşırken sanayi devrimiyle insanlık geri dönülmesi imkânsız bir yaratım ve yıkım sürecine girmiştir.

DEĞERLENDİRME

Ve günümüz… İnsanlar hem kendi hem de yeryüzünün sınırlarını aşmaktadır. Canlı yaşamı binlerce yıllık tarihin aksine doğal seçilim ile değil akıllı tasarımlar ile şekillenmektedir. İnsan yine ekosisteme darbesine vurmakta ve bu kez ekosistemi baştan yaratmaya soyunmuştur. Belki de bu insanın ekosistemde yarattığı tahribatın sonucu olan geri dönülmez felaketlerin farkındalığıyla ortaya çıkmıştır.

İnsan, gelişmek adı altında doğaya ve kendi doğasına pek çok müdahalede bulunmuştur. En basitinden tarım devrimi günümüzde hepimizin kolaylık adı altında bizi en çok yıpratan doğamızdan uzaklaştıran bir çok alışkanlığın temelinde yer almaktadır. Örneğin dolup taşan, yanıtlanması gereken maillerimiz bunlar bile kişinin yaşam planının belirleyicileri durumuna gelmiştir. Toprağı ekip biçmek gibi masum bir eylem günümüzde pek çoğumuzun yaşamdan zevk almasını engellemiştir. Günümüzde insanlık için büyük başarılar adı altında servis edilen gelişmelerin bizden sonraki nesiller için ne anlam ifade edeceğini asla bilemeyeceğiz fakat atalarımızın yarattığı döngü az çok fikir vermektedir.

Kitap benim de biraz geç buluştuğumu düşündüğüm eserlerden biridir. Akıcı ve anlaşılır bir dili mevcuttur. Açıkçası pek çok farkındalık edinmemi sağlamış olup aynı zamanda da bu farkındalıklarla böyle bir varoluş içinde nasıl yaşamımızı sürdürebileceğimiz konusunda düşünmeme neden olmuştur.

Bilimsel dayanaklar ve bulgular çerçevesinde kim olduğumuzu, nereden geldiğimizi, yıllardır neler yaptığımızı ve nelere sebep olduğumuzu evrim teorisi çerçevesinde adım adım anlatan bir eserdir. Önyargılarımızı bir kenara bıraktığımızda herkesin kitaptan alabileceği şeyler olduğu görüşündeyim. Sonuçta anlatılanlar iyisiyle kötüsüyle ortak tarihimiz.

Editör: Ceren Kozalıoğlu

Hayvanlardan Tanrılara - Sapiens Konusu

Hayvanlardan Tanrılara: Sapiens - İnsan Türünün Kısa Bir Tarihi

İsrailli bir yazar ve profesör olan Yuval Noah Harari’nin tüm dünyada büyük ses getiren araştırma kitabı olan Hayvanlardan Tanrılara Sapiens hayata dair birçok sorunun cevabını okurlarına sunuyor.

Yuval Harari Hayvanlardan Tanrılara Sapiens kitabını yazarken tek amacı insanın doğasına ve yaratılışına dair cesur soruları bilimsel bir şekilde cevaplayabilmekti. Bu yüzden birçoğumuzun sorduğu soruları bilimsel bir şekilde kitabında cevaplıyor.

Sorulardan bazılarında insanların nasıl bu hale geldiğini, paraya neden tapıldığını, kadın ve erkek ayrımının nedenlerini, gücün neden kötüye kullanıldığını, dini değerleri gibi birçok alanda cevaplar bulabiliyorsunuz.

İnsanoğlunun tarihine sorular ve cevaplar ile ışık tutan bir kitap mutlaka okunması gereken kitaplardan bir tanesi olmayı başardı.

Hayvanlardan Tanrılara - Sapiens Soruları ve Cevapları

Hayvanlardan Tanrılara - Sapiens Yorumları