Tarık Uslu’nun yazdığı Şu Acayip Beyin, 2008 yılında yayımlanmaya başlayan Acayip Şeyler Dizisinin 21. kitabı. Ayrıca yazarın hemen hemen her yıl 2 kitap çıkararak ilerlettiği serinin yaklaşık 1 yıllık bir sezon arasından sonra yeniden başladığının da işareti. İlk kez 2019 yılında Uğurböceği Yayınları tarafından yayımlanan kitap, 9 yaş ve üzeri okurlar için uygun. Ancak konuya ilgisi olan, daha küçük yaştaki çocuklar da kitabı rahatlıkla okuyabilir. Ayrıca küçük okurların yanı sıra yetişkinlerin de bu bilgi dolu kitabı ilgiyle okuyabileceğini söylemek mümkün. Kitap onlarca bilgiyle dolu olduğu için epey yoğun bir içeriğe sahip olsa da sade dili ve eğlenceli anlatımıyla her yaştan okurların sıkılmadan bir çırpıda okuyabileceği nitelikte. 173 sayfa ve 13 bölümden oluşan kitabın pek çok sayfası İbrahim Çiftçi’nin çizdiği siyah beyaz resimlerle süslü. Kitabı özellikle çocuklar için çok daha cazip hâle getiren resimlerin kimi karikatür tarzında kimi ise bilgi verici ve anlatılanları somutlaştırarak anlamayı kolaylaştıran niteliğe sahip.
Şu Acayip Beyin Özeti
Beynim, beynimi merak ediyor!
Canlıların büyük bir kısmı beyne sahip olsa da yalnızca insanların beyni, kendini bile merak edebilecek şekilde düşünme ve araştırma yetisine sahiptir.
Mumyanın kayıp beyni
Mumyaların tüm organları sağlam şekilde bedenlerinden çıkarılıp saklanırken beyinleri, muhtemelen tek parça hâlinde çıkarmanın zorluğundan ötürü burundan çıkarılır ve saklanan organlar arasında yer alamaz.
Herkesin beyni kendine
Pek çok insan farklı zamanlarda çeşitli organlarından rahatsızlığını dile getirir ancak neredeyse hiç kimse beyninden şikayet etmez. Çünkü herkesin beyni kendine göre yeterlidir ve bu sadece insanlar için değil, hayvanlar için de geçerlidir.
Kafamın tasını attırmayın!
Vücuttaki en önemli organlardan olan beyin, önemi nedeniyle pek çok kemiğin bir araya gelmesiyle oluşan özel bir yapı tarafından korunur. Kafatası olarak adlandırılan bu yapının üst kısmı bebekliktw daha yumuşak ve inceyken zamanla gelişip sertleşir ve son hâlini alır.
Kod adı: BOS
Kafatasıyla beyin arasında pek çok katman bulunur. Sert zar, örümceksi zar ve ince zarın yanı sıra beyin omurilik sıvısı da bu katmanlardan biridir.
Hepimiz sulu beyinliyiz!
Pek çok meyve sebzenin ve insan vücudunun büyük kısmının sudan oluştuğu gibi beynin %77’si de sudur. Geri kalan kısmı ise yağ, protein, karbonhidrat ve diğer organik ve inorganik maddeleri içerir.
"Beynimizi tanıyalım"
Beyin, kıvrım kıvrım yapısı sayesinde daha az alan kaplayarak daha fazla nöron yani beyin hücresi taşıyabilir. Beynin yapısını anlatmak için kullanılan girus, sulkus, fissür, hemisfer, korpus kollosum ve serebrum kavramları da kıvrım, yarık, yarım küre, sert cisim ve büyük beyin gibi anlamlara gelir.
Phineas Gage olayı
Frontal, paryetal, temporal ve oksipital olarak adlandırılan beyin loblarının her biri farklı işlevleri kontrol eder. Bu lobların zarar görmesi her zaman ölümcül sonuçlara yol açmayabilir ancak çoğunlukla ciddi sorunlar ortaya çıkarır.
Beyin-cik
Latince serebellum olarak adlandırılan beyincik, vücudun dengesinden sorumlu olduğundan hem insanlar hem hayvanlar için büyük önem taşır.
Sırlar odası: Talamus
Talamus iç oda, hipotalamus odanın altı, medula oblongata ise omurilik soğanı anlamına gelir ve üçü de birbirinden önemli görevlere sahiptir.
Beyinden parmak ucuna
Sinir adı verilen çok uzun ve bir o kadar da ince yapılardan oluşan sinir sistemi, omurilikten çıkıp parmak uçlarına kadar tüm bedeni sarar. Beyinden gelen komutların vücutta karşılık bulması da önce omuriliğe oradan da sinir sistemi aracılığıyla ilgili bölgeye iletilmesi sayesinde gerçekleşir.
Sinir olan hücreler
Sinir hücreleri dentrit ve aksonlardan oluşur. Ayrıca sinir hücrelerinde akson tepesi, akson terminalleri, miyelin kılıf ve Ranvier düğümleri gibi yapılar da bulunur.
Bu beyin benim, ben bu beyin değilim!
Beyin, insan vücudundaki en önemli organ olabilir ama yine de insan, beyinden ibaret değildir. İnsanın beyni bir piyanoya benzetilirse insan da o piyanoyu çalan piyanistin yerine koyulabilir.