Aksaray’da ufacık bir evde Saliha Hanım, dikiş dikmektedir. On dokuz yaşlarında olan Talat Bey önünde bir kitap düşünmektedir. Arap Kadın ise şaşkınlıkla Saliha Hanım ile Talat Bey’i izlemektedir. Talat Bey aşık olmuştur.
Talat, küçük yaşta babasız kalmıştır. Annesi Saliha Hanım ve Arap kadın ile birlikte büyümüştür. Talat, kalemden eve gidip gelirken tütüncü Hacı Mustafa’nın dükkanına uğrar. Fitnat’ı pencereden görür. İlk görüşte hoşlanır ve devamlı Hacı Mustafa’nın dükkanına uğrar. Talat’ın bu aşkı karşılıksız değildir. Fitnat da bu oğlana aşık olur.
Fitnat, Hacı Mustafa’nın üvey kızıdır. Fitnat’ın annesi hamileyken Hacı Mustafa ile evlenmiştir. Bu evlilikten birkaç yıl sonra Fitnat’ın annesi ölmüştür. Ölmeden önce Fitnat’ın boynuna muska görünümlü vasiyetini yazıp kızın boynuna takmış ve on sekiz yaşına gelince o muskayı açıp okumasını söylemiştir.
Fitnat’ı babası kapıdan dışarı çıkarmaz ve sürekli Şerife Hanımdan dikiş dersleri alır. Bu sebeple Talat düşünür ve taşınır. Kadın kılığında Şerife Hanımın evine dikiş dersleri almaya gider. Kendisini Ragıbe Hanım olarak tanıtır. Fitnat ile Ragıbe’yi Şerife Hanım tanıştırır. Birlikte dikiş yaparlar ve aynı zamanda Fitnat can sıkıntısından kurtulur. Fitnat bu kızı sırdaşı olarak görür. Abisi Talat’a aşık olduğunu anlatır. Ragıbe Sevincinden adeta uçmaktadır. Şerife Hanım, zengin ve dul Ali Bey ile Fitnat Hanımı evlendirmeyi düşünür. Bu fikrini Hacı Mustafa’ya açar. Hacı Mustafa onayı verir. Fitnat bunu duyunca üzüntüden kendini yıpratır. Ragıbe eve geldiğinde onu ağlarken bulur. Neden ağladığını sorar. Fitnat sevmediği bir adamla evlendirileceğini söyler. Ragıbe de kadın kılığından çıkar ve Talat olduğunu söyler. Fitnat artık geç olduğunu nikahının kendi rızası olmadan perde arkasında başka bir kızın evet demesiyle kıyıldığını anlatır.
Fitnat ve Talat birbirlerine söz verir. Evlenemeyecek olurlarsa canlarına kıyacaklardır. Fitnat’ın bu durumuna üzülen Şerife Kadın Hacı Mustafa ile bir plan yaparlar. Fitnat’ı yazlığa gideceğiz diye kandırırlar. Fitnat, evden ayrılmadan önce Talat’a mektup yazar tüm olanları anlatır. Mektuba gideceği evin adresini de yazar. Zavallı Fitnat, Ali Bey’in evine gelince tüm gerçeği öğrenir. Yine yataklara düşer. Ali Bey ve Fitnat’ı ölen eşine benzetir. Ona sahip olmaya çalışırken Fitnat’ın muskası eline gelir. Fitnat kapıyı üzerine kilitler ve canına kıyar. Ali Bey, Fitnat’ın babası olduğunu öğrenince şuur kaybı geçirir sadece altı ay Yaşar. Talat, Fitnat’ın öldüğünü görünce bayılır. Talat da bu dertle uzun yaşamaz.
DEĞERLENDİRME
Edebiyatımızın ilk yerli romanı sayılan Taaşşuk-ı Talat ve Fitnat romantizmin bir ürünüdür. Talat ve Fitnat’ın aşkı anlamına gelir. Görücü usulü evliliğin sakıncalarını anlatır. Fitnat’ın boynundaki muska sayesinde Ali Bey, Fitnat’ın kendi kızı olduğunu öğrenir ve bu korkunç evlilik sonlanır.
Yazan: B. Öğretmen
Taaşşuk-ı Talat ve Fitnat Soruları ve Cevapları
Taaşşuk-ı Talat ve Fitnat kimin eseri?
Şemseddin Sami
Taaşşuk-ı Talat ve Fitnat türü nedir?
Yerli Romanlar
Taaşşuk-ı Talat ve Fitnat kaç sayfa?
116
Taaşşuk-ı Talat ve Fitnat Yorumları
çok ilginç bir adı var özeti okudum ilk roman diyor o yüzden çok merak ettim alıp okumak istiyorum
17-08-2019 16:35
harika bir çalışma olmuş.
17-08-2019 20:47
muhteşem bir özet olmuş.sanki kitabı tamamen okumuşsun hissi veriyor.emeğine sağlık ;)
17-08-2019 20:59
romantik bir roman
17-08-2019 21:01
kitap sanırım türk filmlerini aratmayan bir sansasyonellik arzediyor. birbirini neredeyse hiç görmeden aşık olan iki genç.. romanın yazıldığı döneme mahsus evlenme gelenekleri (kadının evlendirilme hususunda söz sahibi olmayışı vs). oldukça genç yaştaki bu gençlerin gerçekten çok büyük bir saflık içinde birbirine olan bağlılığı. talat'ın kadın kılığına girerek sevdiğinin yanına gelmesi gibi çok büyük fedakarlıklar katlanması..hepsi oldukça etkileyiciydi. ancak kitabın son kısmını sevemedim ve çok itici geldi. babanın öz kızıyla nikah kıyması ve fitnat'in boynundaki muska yoluyla bunu öğrenmeleri hem çok basit hem de çok saçma gelmişti.
yıllarca önce okuduğum bir roman.yapilan değerlendirme çalışması bütün kitabı tekrardan hatırlamalı sağladı.guzel bir çalışma
18-08-2019 01:26
güzel bir çalışma olmuş 👍
17-09-2019 10:04
adı neden bu şekilde konulmuş anlamadım eski türkçeden mi geliyor kitap çok güzel fitnat ve talat karakterleri çok güzel işlenmiş sıkıcı bir kitaptır diye düşünüyordum ama yanıldım okumaya değer
04-04-2022 14:49
özet kısa olmuş biraz daha uzatabilir misiniz kelime sayısı sınırı var uymuyor
13-10-2022 19:33
özet için teşekkürler adından sıkıcı olduğu anlaşılıyor
10-04-2023 21:10
özet kısa ve tam istediğim gibi bir de karakterleri ekleseydiniz süper olacaktı
21-09-2023 22:18
okuyan arkadaşlar tavsiye ediyor ama ben adından dolayı bir türlü başlama cesaretini bulamıyorum