Sıfır Noktasındaki Kadın

Sıfır Noktasındaki Kadın - Neval el-Saadavi

Puan Tablosu

YazarOkur'lar (6.5)	Editör (8)
Kitapevi (7)	Sosyal Medya

Arka Kapak Bilgisi

Sıfır Noktasındaki Kadın Özet

Sıfır Noktasındaki Kadın (Woman at Point Zero), Mısırlı feminist, aktivist ve psikiyatrist yazar Neval el Seddavi’nin ilk basımı 1984 yılında yapılmış olan kitabıdır. Kitap, Neval el Seddavi’nin Mısırlı kadınlarda nevroz konusunu araştırırken cezaevindeki mahkum kadınlarla çalışma fikri üzerine ortaya çıkmıştır. Yazarın feminist ve aktivist olması eserin tepki görmesine yeterli olmuş ve sonradan dünya çapında büyük ilgi görmüştür.

Yazarın cezaevindeki idam mahkumu Firdevs hakkında ilgi çekici şeyler duyması üzerine başlar hikayesi. Firdevs tek başına bir hücrede kalmaktadır ve ne bir lokma olsun bir şey yemekte ne de herhangi bir insanla konuşmaktadır. Gardiyanların söylediğine göre ise bakışları insanın içine işleyen cinstendir. Firdevs hakkında duydukları Neval el Seddavi’nin oldukça ilgisini çeker, cezaevinde çalışan doktor arkadaşına onunla bir görüşme ayarlayıp ayarlayamayacağını sorar. Ayarlamak değil ama Firdevs’le konuşmaktır problem. Nitekim Firdevs görüşmeyi reddeder. Fakat yazar vazgeçmez, karşı koyamayacağı bir ilgiyle Firdevs’e çekilmekte, onun hikayesini duymak için can atmaktadır adeta.

Her sabah aynı ısrarlı hevesle Katalan Cezaevi’ne gitmeye devam eder fakat her seferinde reddedilir, gardiyanlar da bu durumdan rahatsız olmaya başlamıştır artık. Ancak bir sabah artık tam da vazgeçmiş ve tekrar dönmemek üzere arabasına binerken arkasından koşarak gelen gardiyan Firdevs’in kendisini görmek istediğini söyler. Yazarın içi amacına ulaşmış insanların yaşadığı haklı gurur ve sevinç ile dolar. Firdevs’in tekrar vazgeçmesinden korkarak hızla geri döner ve hücrenin kapısı açıldığında onun o çarpıcı bakışları ile karşılaşır. Her şeyi yaşayıp gördüğünden artık hiçbir şeyin kendisini şaşırtamayacağı kendinden emin ve delici bakışlardır bunlar. Hücrede ne bir oturak ne yatak ne de lavabo vardır. Firdevs gözüyle yere oturmasını işaret eder ve yazar da hemen yere çöküverir. Bir insanın barınamayacağı kadar soğuk olan hücrede Firdevs’in günlerdir yaşıyor olması bir an kurcalar aklını. Karşısında dimdik ve mağrur duran bu kadının yarın akşam idam edilecek olması gerçeği bir an tokat gibi çarpar yüzüne, çok az zamanları vardır.

Firdevs hikayesini anlatmaya başladığında yazar da hevesli bir şekilde kalemini eline alır. Lakin onun hikayesi yazarın sandığı kadar katlanılabilir değildir. Firdevs anlattıkça anlattıklarının şiddetiyle içi içinden taşar gibi olur fakat kaybedecek tek bir dakikaları bile yoktur. Zira Firdevs’in gerçekten kısa bir zamanı kalmıştır ve ne olursa olsun o hikayeyi tamamlamadan yanından ayrılmaya niyeti yoktur. Firdevs kalan zamanın kısalığını ve ertesi gün ipe asılarak idam edileceğini pek kafaya takıyor gibi görünmese de, yazar onun soğukkanlılığından ve ölüm karşısındaki umursamazlığından çok etkilenmiştir. Onun bu umursamazlığı da hikayeyi dinledikçe gözünde anlam kazanmaktadır aslında.

Sıfır Noktasındaki Kadın, hayatınız boyunca okuyabileceğiniz en çarpıcı yaşam öykülerinden biri olabilir. Bellekte bıraktığı izlerin de kolayca silinip gitmeyeceği de aşikar. Akıcı ve edebiyatla süslenmemiş, sade bir dille kaleme alınan eser tek seferde okunabilecek nitelikte. Yazarın usta bir kalem olmadığı ortada ve fakat bu kitapta ön planda olan şey yazım dili ve üslup değil içerik olduğundan yazarın acemiliği görmezden gelinmeli. Kısacası çarpıcı ve okuyucuya bir şeyler katan bir yaşam öyküsü okumak isteyen okuyucularımıza naçizane tavsiyemdir.

Yazan: Miraç Elif Kanbay

Sıfır Noktasındaki Kadın Kitap Özeti

Neval El Seddavi, Mısırlı fakat tüm dünyanın tanıdığı feminist, yazar, aktivist ve psikiyatristtir. İslamiyet’te kadının yerini araştırıp bu konuda pek çok eser vermiştir. Ülkesindeki kadın sünnetiyle de mücadele etmiş ve bu uğurda hapse bile girmiştir.

Sıfır Noktasındaki Kadın isimli eserinde yazar, hapishanedeki kadınların psikolojileri üzerine araştırma yaparken bakışlarından ve sessizliğinden çok etkilendiği bir kadın mahkum dikkatini çeker. Gardiyanlardan öğrendiği üzere adı Firdevs’tir. Cinayetten dolayı ölüm cezasına çarptırılmıştır. Zor olsa da Firdevs, yazarın kendisiyle konuşmasını kabul etmesiyle bütün hikaye açığa çıkmıştır.

Firdevs köyde fakir bir ailenin çocuğu olarak doğmuştur. Ne annesinden ne de babasından sevgi görmeyip üstelik pek çok kez şiddete de uğrayarak büyümüştür. Daha çocuk yaşta olmasına rağmen büyüdü diye korkunç bir gelenek olan kadın sünnetine maruz bırakılmıştır. Daha çocuk yaşta tanıştığı haz duygusunu çok erken yaşta kaybeden Firdevs artık bedenini; hiçbir şey hissetmeyen ölü bir beden, eskimiş bir çift ayakkabı olarak tanımlamaktadır.

Çocukluğunda amcasının cinsel istismarıyla büyüyen Firdevs, okula gitmiş ve ortaokul diplomasını almıştır. Başarılı bir öğrenci olan Firdevs, okulu birincilikle bitirmiştir. Ortaokul yıllarında duygusal anlamda çalkantılar yaşamış ve öğretmeni İkbal’den etkilenmiştir. İkbal’in Firdevs’ten kaçışı adeta toplumsal tabulardan saklanışını andırmaktadır. Firdevs’in ise her şeye rağmen korkusuz, baş kaldıran ve hırçın bir doğası vardır.

Amcasının evlendiği kadının da aracılığıyla Firdevs okuldan sonra yaşlı bir adamla evlendirilmiştir. Adam Firdevs’e defalarca tecavüz etmiş ve türlü türlü eziyette bulunmuştur. Bir gün çok ağır bir şiddete maruz kalan Firdevs kendini sokakta bulmuştur.

Bir lokantaya sığınıp su istemiş ve yüzünün halini gören lokanta çalışanı Besimi Firdevs’i evine almıştır. Aylarca aynı evde ayrı yataklarda yatmışlar, Besimi çalışmış Firdevs temizleyip pişirmiştir. Bir gün Firdevs, ortaokul diploması olduğunu ve çalışmak istediğini söylediğinde Besimi çılgına dönmüş ve Firdevs’e şiddet uygulayıp tecavüz etmiştir. Firdevs gövdesinde hissettiği ağırlığa hiç direnmemiş ve ruhunu adeta bedenden uzaklaştırarak maruz kaldığı tecavüze pasif de olsa direnmiş ruhunu korumanın kendince bir yolunu bulmuştur. Fakat üzerinde hissettiği kütle zamanla Besimi’nin bedeninden başka bedenlere dönmüştür. Daha fazla dayanamayarak buradan da kaçmış ve Şerife adında bir fahişe ile tanışmıştır. Şerife yersiz yurtsuz kalan Firdevs’i evine almış ve onun üzerinden para kazanmaya başlamıştır. Bir gün müşterilerden biri Firdevs’in gözünün açılmasına sebep olmuştur. Firdevs, kaçarak daha saygın bir hayat sürmeye kendini adamıştır. Bir şirkette iş bulmuş ve tuvaleti bile olmayan bir daire tutmuştur. Yine de başı dimdik onuruyla yaşamaktan son derece mutludur. İşyerinde devrimci olarak bilinen İbrahim adında bir gençle tanışmış ve aşık olmuştur. Yıllar önce bedeninde kaybettiği haz duygusu şimdi ruhunda canlanıyordu. İbrahim ile geçen gecelere rağmen gündüzleri işyerinde İbrahim’le hiç iletişim kurmuyorlardı. Bir gün büyük bir kalabalığın içinde İbrahim’i gördü. Çevresindeki insanlar, İbrahim’i patronun kızıyla nişanlandığı için tebrik ediyordu. Bir erkek tarafından bir kez daha yara almıştı, Firdevs. Ama bu sefer farklıydı, hepsinde ruhunu koruduğuna inanırken şimdi ruhundan da büyük bir darbe almıştı.

Paranın gücünü yıllar sonra ilk kez kavramıştı Firdevs. Yıllarca hayatındaki erkekler tarafından kendinden neden gizlendiğini, nasıl kapılar açabileceğini öğrenmişti. Artık kendi değerini kendisi biçen iyi fiyatlara bedenini pazarlayan bir fahişeydi. Yine bir erkek kendi başına fahişe olarak bile özgür olmasına müsaade etmiyordu. Şiddete uğradığı bir gün Firdevs elini kaldırıp karşısındaki adama tokat atmıştır. Adamın bir an tökezlediğini gören Firdevs, bunu yapmanın bir erkeğe elini kaldırmanın ne kadar kolay olduğunu fark etmiştir. Bunca zaman karşı çıkmadığı her erkek için pişman olmuştur. Daha sonra da elindeki bıçağı defalarca saplamıştır.

Polisler Firdevs’i yakalamaya geldiğinde Firdevs şöyle diyordu:”Kadınlar suçlu olamaz. Suçlu olmak için erkek olmak gerekir… Beni cinayet işlediğim için değil, gerçekleri söylediğim için öldürmek istiyorsunuz.”

Kadın olmak hele Mısır gibi ülkelerde kadın olmak hepimizin zihninde bir resme sahiptir. Fakat bu kitap bize öyle gerçeklerden söz ediyor ki bildiğiniz bütün resimleri unutun. Bir kadının yalnızca yaşamak, saygı ve sevgi görmek istediği için neler yaşadığına tanık oluyoruz. Ne zaman ki bir erkek bir kadının varlığını gücünü hissetsin işte o zaman fiziksel üstünlüğünü kurmaya başlıyor. Firdevs gibi kendi gücünü keşfeden kadınlar ise “vahşi, tehlikeli” olarak tanımlanıp hem maddi hem de manevi olarak hapsediliyor.

“Erkeklerden nefret ettiğimin farkındaydım; fakat bu sırrı uzun yıllar başarıyla sakladım. En çok nefret ettiğim erkekler bana öğüt vermeye kalkışanlar ya da beni yaşadığım hayattan kurtarmak istediğini söyleyenlerdi. Onlardan daha çok nefret etmem, benden daha iyi olduklarını ve yaşamımı değiştirmek için bana yardımcı olabileceklerini sanmalarındandı. şövalye gibi görürlerdi kendilerini; başka koşullarda oynayamadıkları bir roldü bu. Benim düşük bir insan olduğumu anımsatarak, kendilerini soylu ve üstün hissetmek isterlerdi. kendi kendilerine, "ne harika bir insanım ben. şu sürtüğü çok geç olmadan bataktan çıkarmaya çalışıyorum" derlerdi. Onlara bu rolü oynama fırsatı vermezdim. Her Allah’ın günü beni döven bir adamla evliyken hiçbiri beni kurtarmaya yanaşmamıştı. Aşık olma aptallığım yüzünden kalbim kırıldığında hiçbiri yardımıma koşmamıştı. Bir kadının hayatı gerçekten acınacak bir hayattır. Oysa bir fahişe, biraz daha iyi durumdadır.”

İşte bu cümleler bir kadının fahişe olma sebebi gibi görünebilir ama bu cümleler sıfır noktasındaki bir kadının bir erkeğin boyunduruğu altında yaşamaktansa özgürlüğü için verdiği mücadelenin özetidir.

Editör: Ceren Kozalıoğlu

Sıfır Noktasındaki Kadın Soruları ve Cevapları

Sıfır Noktasındaki Kadın Yorumları