Çukurova

Çukurova - Barry Charles Tharaud

Puan Tablosu

YazarOkur'lar (5.9)	Editör (7)
Kitapevi (10)	Sosyal Medya

Arka Kapak Bilgisi

Çukurova Özet

ÇUKUROVA, YAŞAR KEMAL EDEBİYATININ TEMELLERİ

Barry Charles Tharaud, Yaşar Kemal’in beş erken dönem eserlerinden olan İnce Memed 1, İnce Memed 2, Ortadirek, Yer Demir Gök Bakır, Ölmez Otu isimli eserlerini incelemektedir. Barry Charles, Yaşar Kemal’in eserlerinin zenginliğini Homeros’un destanlarına benzetmekte ve Yaşar Kemal’in eserlerini edebi teknikler, felsefi derinlikler, Doğu ve Batı Edebiyatından çeşitli esintilerini barındırma, motifler ve semboller açısından incelemektedir.

Yaşar Kemal, eserlerinde sık sık varoluşsal sorunlara değinmiştir. Karakterler hem bir o kadar içimizden birileri hem de bir o kadar simgesel özellikler barındıran destansı bir havadadırlar. En belirgin olansa güçlü ya da zayıf herkesin mücadele içinde olmasıdır. Gerek doğayla gerek insanlarla gerek kendisiyle herkes bir şekilde mücadele içindedir.

Yaşar Kemal edebiyata yalnızca üretmek için ya da beğenilmek için gözüyle bakmamıştır. Eserlerini toplumsal sorunların dile getirilmesinde bir aracı, okuyucuya ayna ve bu sorunların çözümünde araç olması için oluşturmuştur. Konuşmalarında da en baskın vurguladığı şey insani değerler kısmıdır. 1980’deki söyleşisinde: “İnsani değerler, özellikle Batı’da, çok endişe verici bir hızla erozyona uğruyor ve yabancılaşma insanlık için bir sorun haline geliyor. Geçmişte birçok kez olduğu gibi yine sanatçılar ve yazarlar bir araya gelmeli ve buna karşı mücadele etmeli. Umudum odur ki seksenler ya da doksanlarda gerçek insani değerlere bir dönüş olur ve bu, yeni Çehov’ların, yeni Chaplin’lerin yeni Faulkner’ların doğmasına yol açar. Böyle insanların artık gelmediği bir dünya şüphesiz tehlikeli, eksik ve doğal olmayan bir dünya olur.” Bu aynı zamanda Yaşar Kemal’in küresel bir yazar olmasına da neden oluyor. Barry Charles’ın da ifade ettiği gibi Yaşar Kemal’in yararlandığı ve etkilendiği kaynakların geniş ve karmaşık olmasına rağmen, eğitimli bir Amerikalı onun romanlarını kendini evindeymiş gibi hissedebilir.

Yaşar Kemal’in romanlarının genel olarak romantik tonunun yazarın Türk köylüsünün psikolojisini betimlemede kullandığı yardımcı araçtan başka bir şey olmadığını söylemek mümkündür. Doğa tasvirleri ise onun eserlerinde büyük yer tutar. Hatta psikolojik durumları ifade etmede sık sık doğa ile ilgili sembolik söylemlere yer verdiği eserinde görülmektedir. İnsanlar adaletsiz bir acı ve sıkıntı dünyasında bilinçsiz ve kapana kısılmış olabilir fakat onlara ara sıra doğadaki ahengin veya insanlık toplumundaki potansiyel bir ahengin işaretleri gösterilir. Genel olarak Yaşar Kemal’in görüşüne göre, doğaya en yakın toplumlar, doğa ile ahenk içinde geleneksel bir hayat yaşayan toplumlardır.

Eserlerinde varoluşsal varlık insanlarda temsil edilir ve otantik duygular, düşünceler ve eylemler sırasında doğada yansıtılır. İnsan varoluşunun yoğun anlarına genellikle böyle zamanlarda doğa ile insanlık arasındaki karışıklığı vurgulayan yoğun doğa tasvirleri eşlik eder. Örneğin Mehmed’in otantikliği sıklıkla kendisi, köylüler ve daha geniş anlamda insanlık için daha iyi bir dünya kurulması için zor ve eyleme dönük kararlar alabilmesindedir. Yaşar Kemal’in eserlerinde bana göre en vurucu mesajlar doğanın otantikliği üzerinedir. Yaşar Kemal’e göre doğa her zaman otantiktir, kendi olmaktan başka seçeneği yoktur. İnsan eylemi de otantik olduğu zaman, doğanın otantikliğinin ve güzelliğinin seviyesine yükselir. Halk sanatı ise asıl doğa gibi insani otantikliği yansıtan veya ona karşılık gelen bir tür “ikinci doğadır.” Örneğin çakırdikenleri hem acının hem de hazzın kaynağı olarak sunulmuştur. Çakırdikendilerini yok etmek insan kültürüyle doğayı dönüştürme girişimidir fakat doğanın acıya sebep olan kısmını yok ederek yeryüzünde cenneti yaratma arzusunda içsel bir paradoks vardır, çünkü acı öncelikle kültürün temeli olan bilincin oluşmasına sebep olan şeydir. Örneğin Yer Demir Gök Bakır’da da kelebek doğadaki yaratıkların ölmesini ve doğmasını çağrıştırdığı Zeynel’in öldürülmesiyle ilişkilendirilmesiyle teyit edilir.

Dağlar ise hem Türkmen sözlü geleneklerinde hem Yaşar Kemal’in romanlarında bir otantiklik kaynağı ve sembolü ise Çukurova düzlüğü de her iki gelenekte esaretin, aşağılanmanın ve ölümün sahnesi ve sembolüdür.

Eser, Yaşar Kemal edebiyatını anlamak için yol gösterici bir kitaptır. Hem de metnin görünen anlamının da altını okuyabilmek için farkındalık geliştirmemize yardımcı olduğu söylenebilir. Kitapta incelenmekte olan beş eser okunmadan da bu kitabın okunulabileceği gibi eserlerin okunduktan sonra Yaşar Kemal Edebiyatının Temelleri isimli kitabı okumak kişiye büyük bir farkındalık ve aydınlanma keyfi yaratacaktır.

Editör: Ceren Kozalıoğlu

Çukurova Soruları ve Cevapları

Çukurova Yorumları