‘Acaba bu hayata arkasını çevirip bir hücrede yaşamak mı, yoksa hayatın bütün meşakkatlerine, maskaralığına göğüs gererek insaniyete hizmet ederek ölmek mi daha büyük bir muvaffakiyettir?’
Halide Edib, zihninde canlandırabildiği ilk anısından Kurtuluş Savaşı’nın hemen öncesine kadar uzanan anılarını paylaştığı bu kitapta, kuşkusuz insaniyete hizmet verenlerden olduğunu kanıtlıyor. Kitap içerisinde bir çocuk, bir genç kız, bir öğrenci, yazar, eş, anne, hemşire, eğitmen ve denetleyici gibi nice kimlik içinde gördüğümüz yazarın aslında günümüzde iş, ev ve sosyal hayatını dengelemeye çalışan modern kadının geçmiş bir kopyası olduğunu söylemek çok da yanlış sayılmaz. Çocukluğundan itibaren kendini gösteren ince ruhunu ve gerek din gerekse siyaset konusundaki açık fikirliliğini kitapta okurun gözlerinin önüne sererek, aslında bir cesaret örneği gösteriyor Halide Edib. Çünkü onun kitabında olaylar arasında belirttiği görüşleri, bugün hala tartışılan ve üzerine konuşulan konular üzerine çok keskin ifadeler de içermektedir. Annesinin ölümü sebebiyle zaman zaman babasının, zaman zaman Haminne’sinin yanında kalarak geçirdiği çocukluk hatıraları içindeyse o günkü saflığına inerek düşüncelerini nakledebilmiş, özellikle mor salkımlı evdeki her ince ayrıntıyı aklına kaydettiği şekilde kağıda geçirmeyi başarabilmiştir.
Çocukluk döneminden sonra, Halide Edib’in kolej hayatını takip eden evlilik hayatı, yazarlık hayatı ve bu dönemde ülkede olan olaylara dair bir tura çıkarıyor yazar bizi. Evlilik hayatında, tabii olarak, ilk eşi olan Salih Zeki Bey ve iki çocuğunun izlerini görüyoruz. Aralarında epey bir yaş farkı olmasına rağmen, yüksek bir kültür ve iyi bir eğitime sahip olan Salih Zeki Bey ve yazar başta çok iyi anlaşsalar da Salih Zeki Bey’in ikinci evliliği yapmak istemesi üzerine her daim zamanının çok önünde hareket eden bir kadın olarak Halide Edib bunu kabullenmeyerek ilk evliliğini ayrılıkla sonuçlandırmıştır.
Shakespeare’i orijinalinden okuyacak kadar iyi yabancı dile İngilizce’ye, neredeyse anadili gibi Fransızca’ya sahip ve anılarında atıf yaptığı onlarca kitap isminden sayısız kitap okuduğu anlaşılan Halide Edib’in bu kadar akıcı ve güzel yazmasına da şaşmamak gerek. Ancak kitabın edebi değerinin yanı sıra tarihi değeri yadsınamaz. 31 Mart olayı başta olmak üzere bizim bugün ‘tarihi’ olarak adlandırdığımız fakat o zaman için o günün gerçekleri olan olayları adeta dışarıdan bir gözle bakar gibi yazması şüphesiz tarihe çok katkıda bulunmuştur. Öyle olaylardan bahsediyoruz ki yazar bu olayları kitapta şöyle özetlemiştir ; ‘O gün gazeteler altın yazılarla yazılsa millet değerini ödeyip alacaktı.’
Aynı karışık dönemlerde yine aynı cesurluğuyla yazmaya devam eden Halide Edib’in yazılarından dolayı tehdit mektupları alması da çok şaşırtıcı değildir. O zamanlar kadın hakları hakkında yazdığı yazılar yazarın başına epey dert açmıştır. Bu gerçek bir de o zamanın koşullarında değerlendirildiğinde yazarın cesaretini ve açık fikirliliğini anlayabiliriz. Fakat Halide Edib’in bu seviyede cesur ve ileri fikirli olmasını yazarın yetiştiği ortamdan, babasının sosyal statüsünden ve aldığı eğitimden bağımsız olduğunu söylemek de doğru olmaz. Zira bunu bütün kitap boyunca da o zamanki standartların üzerinde olan yaşam tarzından da çıkarabiliyoruz.
Bu tehditler ve genel olaylar çerçevesinde önce bir İngiltere ziyareti, sonrasında Mısır’a bir eğitmen ve müfettiş kimliğiyle gidişi sırasında bazı eserlerinin ortaya çıkış hikayelerini de öğreniriz. Çocuğu hastayken geçirdiği uykusuz gecelerde yazdığını söylediği romanı ‘Seviye Talip’, belki de bu dip notla okunduğunda daha farklı bir tesir bırakabilir. Mısır’daysa görevi; Beyrut, Lübnan ve Şam için Beyrut’ta müşterek bir muallim mektebi kurmaktır. Kitabın son bölümlerinde genişçe yer verilen bu kısımda savaşın hırpaladığı yetim çocuklara uzanan elin yine Halide Edib olduğunu görür ve bu güzel çocukların hikayesini ondan dinleriz.
Halide Edib’in çocukluğundan Arap diyarı çocuklarına uzanan bu anı-biyografide, ülkenin o zamanki durumunun resmi çizilirken bir yandan da herkesin kendinden bir şeyler bulabileceği bir hikaye anlatılmıştır. Sanıyorum hepimizin çocukluğunda mor salkımlı ev yerine geçecek unutulmaz bir şey vardır, kendimizi ait hissettiğimiz ya da güvende hissettiğimiz bir yer olmuştur. Bundan dolayı Halide Edib’in artık o evi yerinde göremediğinde hissettiği acıyı çoğumuz hatırlayacaktır.
Gülşah Üstelci
Mor Salkımlı Ev Soruları ve Cevapları
Mor Salkımlı Ev kimin eseri?
Halide Edib Adıvar
Mor Salkımlı Ev türü nedir?
Yerli Romanlar, Tarihi
Mor Salkımlı Ev kaç sayfa?
343
Mor Salkımlı Ev Yorumları
mümkün oldukça halide edip adıvarın kitaplarını okumaya çalışıyorum ateşten gömlek çok güzeldi mor salkımlı evi daha yeni aldım ve okuyorum o dönemi hissederek yaşamak ve öğrenmek isteyenler için mükemmel bir yazar
09-04-2015 20:45
kadın güzel yazmış ama sıkıcı yazmış belki dönemin yaşananlarından dolayıdır bilemiyorum genelde okumamız için veriyorlar ve pek tat almıyorum
15-04-2015 21:29
cook etkileyici ve duygusal bir roman okumanizi tavsiye ederim
04-05-2015 18:07
ben çok uzun buldum özetleri biraz kısaltın lüfen
bekliyorum
16-04-2016 11:07
hoca ödev verdi mor salkımlı ev özet ödevi annem almış kafam gibi kalın kitap okunmaz arkadaş bana kitabın olay örgüsü ve ana fikri konusunda bilgi verebilir misiniz
05-11-2016 22:12
bunarı okumak gerkiyor eskileri anlamamız için
16-11-2016 14:35
hayatımda okuduğum en sıkıcı roman
13-01-2017 18:34
bir dönemi çok güzel anlatmış karakterlerin gerçek olması daha da hüzünlü yapıyor kitabı çok beğendim
05-03-2017 23:16
hoca kitabın ana fikrini ve karakterlerini istedi o yüzden zoraki okudum diyebilirim ama beklediğimden daha iyi bir kitaptı yine de ağır ve yavaş bir kitap
24-05-2017 21:00
böyle bir güzel kitabın neden bu kadar düşük puan aldığını anlamıyorum ya okumadan puan veriyorlar ya da okuduklarından pek anlamamışlar
01-08-2017 18:42
hoca ödev verdiği için okudum pek beğenmedim kısa özetini çıkartıp göndereceğim burası da faydalı oldu teşekkür ederim
10-11-2018 17:48
halide edipin en güzel romanı bence
28-12-2018 17:47
bize hocanın ödev olarak verdiği bir kitap mor salkımlı ev türü nedir karakterleri kimlerdir ana fikri nedir gibi 10 tane soru var kitap uzun ve pahalı şimdi imkanı olmayan bir öğrenci olarak ben bu ödevi nasıl yapayım
14-05-2019 17:33
mor salkımlı ev özeti bu kadar mı ya daha uzun hali yok mu bizim üç sayfayı doldurmamız lazım içinde olay örgüsü olacak karakterleri olacak ana fikri falan olacak buradaki kısa kalıyor o yüzden
27-11-2019 22:04
mor salkımlı ev olay örgüsü hakkında detaylı bilgi verebilir misiniz buradaki özetten çıkartamadım
17-02-2020 22:54
mor salkımlı ev hangi dönemde yazılmıştır sorusunun cevabını arıyorum