Halide Edib Adıvar kara çarşafın içinde parçalara bölünmüş, siyasiler tarafından Avrupa’nın sindirmek için hazırlandığı o kara günleri bir yazar, bir çevirmen ve bir hanımefendi olarak anılarıyla anlatıyor. Yunanlıların idea hayali, diğer ülkelerin bu zayıf ülkeden pasta koparma mücadelelerinde ise unuttukları bir şey vardır: Türk’ün dizginlenemez bağımsızlık tutkusu!
Türk’ün Ateşle İmtihanı uzun zamandır süren savaşların arka planında bir halkın ‘’biz’’ olarak kendi kararlarını verebileceği günlerin ülküsüyle bütün fakirliğe ve açlığa rağmen yeniden dirilişinin izidir. Halide Edip Adıvar bu günleri İstanbul’un himaye fikrini gündeme almasıyla kurulan çeteler, halka inanan Meclis ve pek çok vatanseveri ayrıntılarıyla aktarıyor.
Saman çuvallarının arasında Anadolu’ya kaçırılan silahlarla, yer yer tanınmamak için yere tüküren bir taşralı olarak karşılaştığımız Halide Edib Adıvar. Kendisine yakıştırdığı Onbaşı ünvanını kullansa da Başçavuş’luğa uzanan bu yolculuğu okuyucuyla paylaşıyor. Yakup Kadri, Mustafa Kemal Paşa ve diğer pek çok kişinin anlatıldığı bu serüven akıcılığını ve şaşırtıcılığını son sayfaya kadar koruyor.
Halide Edib Adıvar’ın diğer yazarlardan farkları savaş içerisinde hemcinslerinin yaşantılarını çarpıcı şekilde paylaşabilmesidir. Anılarını paylaştığı bu kitabın türünün bütün özelliklerini samimiyetiyle gösterdiğini hissediyoruz. Tek çocuğunu kaybetmiş analar, yavuklusunu bekleyen çocuk hayali kuran yeni evliler, karnında ki çocuğu işgal altında öldürülen hamileler…
Halide Edib Adıvar gerektiğinde bir anne, gerektiğinde bir yazar, gerektiğinde bir çevirmen olarak güçlü Türkiye’nin hemcinslerinin elinde çizileceğini o günlerden tahmin ediyor.
Halide Edip Adıvar kronolojik olarak hazırladığı bu eserinde İstanbul’un işgal edilmesiyle kongrelerin kurulup halkın ayaklanarak taarruza kadar geçen sürenin tamamında etkili şekilde yer alıyor. Tarihin ve haritaların yeniden çizildiği o günlerde şu sözlerini ölümsüzleştiriyor:
"İnanıyorum ki, tarihin dramatik ve ani değişmeleri, çok zaman, dinamik fertlerin eseridir." (sy.146) Halide Edib için en güçlü dinamik fert halktır. Yunus Nadi (Cumhuriyet Gazetesi kurmuştur.) ile birlikte halka bu mücadeleyi anlatacak ajanslarından azlığından hem fikirdir. Halide işgal gören bir köyde anısını da şöyle anlatır:
"Bizi Avrope yolladı, dediler."
"Bana bak kızım, o Avrope denilen adama söyleyin, biz ona fenalık etmedik, biz zavallı köylüleri rahat bıraksın."(Sy.256)
Bu günler adeta ateşten bir imtihan günleridir. Yakup Kadri yaşadıkları günleri anlatan "Ateşten Gömlek" adlı bir eser yazdığını Halide ile paylaştığında ona hiç beklemediği bir cevap verecektir.
Türk’ün Ateşle İmtihanı yıllardır savaşlarla hırpalanmış son yıllarda manda ve himaye anlayışları yüksek sesle söylenen bir ülke için son günlerinde var olma mücadelesinin her aşamasını yaşayan Halide Edib’in silah yüklü arabalarla, savaş zamanı hastanelerle ve yüzü toprağa bulanmış çetin bir kadının yemek bulamazken ölümsüzleştirdiği anılarını okuyoruz. Yeri geldiğinde İngilizce kitap yazabilecek kadar kültürlü gerektiğinde yaylı yatakta uyumayı hayal edebilecek kadar taşralı bir kahraman.
Her şey bir yana yaşadığı günlerin pek çok işkence ve dehşetiyle büyük kahramanları çıkartacağını görmüş ve inanan bir Halide Edip Adıvar. Sonra’dan ziyade son günlerini at sırtında ölüm emirleri istihbaratın elinde yaşanan bir doğuş hikayesi. Döneminde anlatılmamış yönleriyle Cumhuriyet’i kuran hanımefendilerin fedakârlıklarını paylaşıyor.
Halide Edip Adıvar taaruz başladığında Yunanlılar yakarak geri çekilirken Mustafa Kemal Paşa’nın ‘’İlk Hedefimiz Akdeniz’dir!’’(Sy.310) sözlerini duyduğun da tecavüz edilmiş, öldürülmüş, yağmalanmış ve yok sayılmış bu halkın gözlerinden şunların okunduğunu anlatıyordu.
"Türk askerinin gayesi daha çok derin ve manidardır. O gaye milletin yaşamak arzusuydu!"(Sy.310) Okuduğum en etkili Kurtuluş Savaş’ı kitaplarından olan bu kitabı anı olması ve bakış açısında ki zenginlikten dolayı herkese tavsiye ediyorum.
Yazan: Şeyhzade Bilgin
Türk'ün Ateşle İmtihanı Soruları ve Cevapları
Türk'ün Ateşle İmtihanı kimin eseri?
Halide Edib Adıvar
Türk'ün Ateşle İmtihanı türü nedir?
Günlük / Anı
Türk'ün Ateşle İmtihanı kaç sayfa?
335
Türk'ün Ateşle İmtihanı Yorumları
kadın bir dönemi mükemmel anlatmış türkün ateşle imtihanı bence halide edip adıvarın en güzel eseri benim düşüncem
21-05-2016 22:15
tüm öğretmenler halide edip adıvarın kitaplarını okumak için veriyor bana da türkün ateşle imtihanı kitabını verdiler ben de beğenmedim beğenen arkadaşım da yok bence çok ağır bir kitap anlaşılmıyor burada özeti okudum ondan bile birşey anlamadım
25-05-2016 23:57
bize de bu kitabı okuma ödevi verildi konusu kısa özet olarak yazmamız lazım kalın bir kitap çok da sıkıcı okurken bunaldım baktım bitecek gibi değil googleda aratıp buraya geldim adamlar hazır yazmışlar boşuna okumaya gerek yok çünkü güzel kitap değil
07-10-2019 17:20
bizde çıkan sorular üç ana karakter, ana fikir, türü, bir de tek paragraf ile ne anlatıyor
16-07-2022 20:09
bu kadının kitapları çok sıkıcı oluyor hocalar da hep özet ödevi olarak bunun kitaplarını veriyor okumaktan soğuttu beni
27-06-2023 19:12
halide edib için kötü yazıyor demek nasıl bir özgüven ürünü