Halide Edip Adıvar… Şüphesiz ki bu isim Türk edebiyatı için oldukça önemli bir isimdir. Aynı mevzu bahis sadece edebiyat tarihi için değil, siyaset tarihi içinde geçerlidir. Halide Edip Adıvar 1882 İstanbul doğumlu Türk yazar, akademisyen ve siyasetçidir. En önemli o dönemde etkin olmayı başarabilmiş bir eğitimli kadındır. 1901 yılında Üsküdar Amerikan kolejinden mezun olmuş ve sonrasında öğretmenleri arasında yer alan Salih Zeki ile ilk evliliğini gerçekleştirmiştir. Sanatçının ilk yazıları Tanin gazetesinde yayınlanmıştır ve sanatçı burada “Halide Salih” takma adını kullanmıştır. 1917 yılında ise Adnan Adıvar ile olan ikinci evliliğini gerçekleştirmiştir.
Halide Edip Adıvar: Balkan savaşı yıllarında hastanelerde çalışan, 31 Mart olayında çocuklarıyla Mısır’a gitmek durumunda kalan, Fransa ve İngiltere gibi ülkelerde akademisyen olarak, İstanbul üniversitesi Edebiyat Fakültesi İngiliz Filolojisi Kürsü başkanı olarak görev yapan bir kadındır. Kadınların toplumsal yaşama katılması ve eğitilmesi için yaptığı çalışmalarıyla da bilinir.
Kitaplarında işlediği kadın modeli ise güçlü ve eğitimli kadınlardır. 1922 yılında çıkarttığı Dağa Çıkan Kurt isimli kitabı ise kısa kısa öykülerden oluşmaktadır. Kitabın içerisinde 27 tane öykü vardır ve bu yüzden belirli bir karakter vardır diyemeyiz. 27. öykü olan ve 205. sayfada bulunan “Fağfur Kâse” öyküsünden sonra “Yolculuk Notları” bölümü başlamaktadır. Bu bölüm ise kendi içinde 9 bölüme ayrılır. Bu bölümde yazarın sizinle konuşurmuş gibi bir havası vardır. Venedik, Verona, Arena ve Tirol gibi yerlerden bahsetmektedir.
Aslında savaş döneminde yaşamış bir kadın olarak Halide Edip Adıvar’ın bu kitapta anlatmaya çalıştığı yegâne şey, savaşın arka perdesidir. Babasını kaybetmiş zavallı çocuklar, evlatlarını okutmaya çalışırken perişan olan babalar… Bu kitabı okuyunca babası ölmedi diye kendini şanslı hisseden insanların dünyasını anlıyorsunuz ister istemez.
Yazar kendi yaşıyormuş gibi anlatır. İnsanı anlatılan öyküler yazarın anıları mı yoksa kurgu mu diye ikilimde bırakabiliyor.
Dağa Çıkan Kurt kitabı insana fantastik gibi gelen kısa bir öyküyle başlar. Uzun zamandır bir kurt şiiri bekleyen yazar, şiir gelmeyince kendi kendine kurt hayalleri kurar. Orman âlemi birbirine girer, öyle ki talan edilmedik yuva kalmaz. En sonunda bütün hayvanlar bir anlaşmaya varır ancak ormandaki huzursuzluğun sebebinin kurt olduğu ortaya çıkar. Bu yüzden hayvanlar kurt âlemine saldırır ve kurt intikam almak için dağa çıkar. Hikâye burada biter.
Kitabın içerisinde yer alan öykülerden birini anlatacağım. Bu öykünün adı “Şebben’in Kara Hüseyin’i” ve 99 – 110 arasında yer alıyor. Yazar bir köy evine misafir oluyor ve bu evde Şebben ile tanışıyor. Şebben’in kocası Kara Hüseyin ise iki yıldır savaşta. Hiç izin kullanmadığı için Şebben ve diğer köy ahalisi tarafından çok özleniyor. Yazarımız ise o dönemde cephede görev yapıyor. Şebben bunu duyunca ondan Kara Hüseyin’i soruyor. Aralarındaki muhabbet böylece ilerliyor. Köydeki kadınlar eve doluşunca, yazarımızdan kendilerine askerliği öğretmelerini istiyorlar.
“Bak hele, biz taze gaziler hep asker olacağız. Sen bizi asker edeceksin. Tüfeği neyi hep göstereceksin. Gâvurlarla bir yeniş dövüşeceğiz, kovacağız, seferberlik bitecek. Nasıl? Olma mı?”
Nineler itiraz ediyor.
“Siz nasıl edersiniz? Top var, tüfek var…”
“Bizimkiler nasıl edeyor? Erkek aslan, aslan olu da dişi aslan, aslan olma mı? Sen di bir.” (Halide Edip Adıvar/ Dağa Çıkan Kurt sayfa: 99-110)
Yazarımızın yolu bu sohbetten bir ay sonra aynı yere düşüyor. Yine Şebben’le koyu bir sohbete dalıyorlar ve yazarımız Şebben’de ki özlemin derinliğini görüyor. En son vedalaşırken Şebben’in “Ben senin özlemini de mi çekecektim?” demesi üzerine öykü bitiyor. Bu olay 15 Şubat 1922’de Ankara’da yaşanmış.
Halide Edip Adıvar’ın kalemi bazı yerlerde insanı boğacak kadar süslü olabilirken bazı yerlerde fazlasıyla yalın. Yine de kitapta ki her öykünün ayrı bir anlamı var. Savaş ne demek ve bir savaş bir milletten neleri götürür? Görmeden, duymadan ve bilmeden yaşamak yerine anlayarak yaşamanın gerekli olduğu bu dünyada okunmaması kayıp olacak bir roman.
Yazan: Senagül YILDIZ
Dağa Çıkan Kurt Soruları ve Cevapları
Dağa Çıkan Kurt kimin eseri?
Halide Edib Adıvar
Dağa Çıkan Kurt türü nedir?
Yerli Romanlar
Dağa Çıkan Kurt kaç sayfa?
272
Dağa Çıkan Kurt Yorumları
mükemmel bir roman
16-07-2017 23:23
hocamız yazın okumamız için verdiği kitap daha yeni bitirdim başarılı bir eser halide edip adıvar zaten hep böyle kitap yazıyor
03-08-2017 22:41
dağa çıkan kurt kitabının türü ne acaba?
10-06-2019 22:14
konusu çok güzel klask bir halide edib kitabı milli mücadeledeki kahramanları en iyi anlatan yazar kendisi bu eserinde de bunu çok güzel yapmış öğrenciler sıkıcı buluyor ama bir zamanların gerçekleri bunlar bunu anlamıyorlar
06-04-2022 22:20
bana özet değil eserin türü ve karakterleri lazım sayfanıza onları da ekleyin