Kaptan, gemi kaptanı, Amerika'ya, Rusya'ya birçok ülkenin denizlerinde yelken açmış olan büyük bir kaptan. Rizeli olan bu kaptan babasının öcünü almak için amca oğullarına öldürerek 72. Koğuşa hapse düşmüştür. Ancak koğuşundaki herkesin yaptığı gibi hırsızlık yapmaz, kumar oynamaz, yalnızca gelen yemeğini yer bir köşede bir başına oturmayı seçer. Görünüşü çok heybetli bir Hitit heykeline benzer. Kaptan, çok uzun süredir 72. Koğuş da bulunduğundan dışarıda yaşayan bir anası olduğunu unutmuştur. Ancak bir gün anasının hapishaneye 15 lira para vermesiyle anasının varlığını hatırlar.
Kaptana para haberi geldiğinde bütün koğuş kaptanı sıcaklıkla karşılamaya başladı. Kaya Ali para haberini getirdiği için kaptanın sağ kolu olacağını savunur ve bu sebepten Berbat ile aralarında sürekli bir kavga çıkar. Koğuşun tamamı paradan nasıl yararlanabileceğini düşünür. Kaptanla küs olan Berbat bile kaptan ile barışır. Çok bol gönüllü olan kaptan ise ilk önce kendisine yorgan döşek aldırır ondan sonra ise koğuş arkadaşlarına bir yemek ziyafeti ve isteyen kişilere de para verir. Koğuş arkadaşı Berbat, kaptanla barıştıktan hemen sonra kaptanı ayartarak kumar oynamaya ikna eder. Amacı hem kaptanım parasını daha çok katlayarak koğuşa yardımda bulunması hem de kendisi kaptandan borç olarak yüklü miktarda para kazanmaktır.
Hapishanede Sölezli isimli zenginlerin kaldığı koğuşta yatan bir koğuş ağası vardır. Sölezli ve diğer koğuş arkadaşları tüm paralarını kumara basmaktadırlar. Kaptan ve Berbat tek oynamaya yüklü miktarda para kazanırlar ve kaptan sürekli oynamaya başlar. Parayı bulan Berbat ise çok güçlü olan başka bir koğuş ağasının yanına geçerek kaptanı satar. Kaptan kazandığı parayla koğuşun duvarlarını boyatır, koğuşta yatan herkese yorgan yatak döşek alır ve ziyafetler vererek arkadaşlarına yardım eder. Ta ki aşık olana kadar.
Yan koğuşta zinadan yatan Fatma'ya çamaşırlarını yıkatmaya başlayan kaptan, gardiyanlardan biri olan Bobi'nin kaptandan para koparmak amaçlı ona mektuplar getirmesi, Fatma'nın haberi olmadan Fatma'yı kaptana aşıkmış gibi göstermeleri ile kaptanın Fatma’ya kara sevdaya tutulmasını sağlar ve kaptanın tüm parasını bu yolla elinden alır. Zaman geçer Fatma tahliye olur. Fatma'nın gittiğini gören kaptan bir gün gelecek ümidi ile pencerenin önünden ayrılmamaktadır. Zamanla aklını da yitirir. Parası kalmayınca koğuş arkadaşlarının da ona karşı saygısı ve sevgisi kalmaz. Kaptanın yaptırdığı pencereleri söküp satar, aldığı yatakları döşekleri satarak sigaraya verir, tencereleri, mangalları satarak kumarda harcar ve koğuşu eski, kötü haline çevirirler.
O yıl kış çok ağır geçer yaptırılan pencereleri söküp sattıkları için ısınamazlar. Koğuşun büyük bir kısmı soğuktan ölür. İlk önce Kaya Ali, İzmirli, tavukçu vefat eder. O kış Kaptan da yarı donmuş bir halde bulunur. Ancak kalbi hala attığı için kurtulur. o yaz geçer kaptan hala Fatma'yı beklemektedir. Kış geri gelir, o kışı da atlatan kaptan önündeki iki büyük kışı atlatmıştır. Bu sırada Berbat da parası kalmayınca diğer koğuştan atılmış olarak 72. Koğuşa geri döner ancak herkes kendi açlık ve soğukla uğraşmaktan Berbat'ı fark etmez. O kış o kadar soğuk geçer ki Kaptan pencere önünde Fatma'yı bekleyerek soğuktan ölür.
Değerlendirme:
Orhan Kemal'in önceleri aklı başında olan Kaptanı aşkın getirdiği halleri anlattığı eseri akıcılığı ile hemencecik okunabilecek bir eser. Her eseriyle ustalığını bir kez daha ortaya koyan Orhan Kemal'in bu eseri de şaşırtmıyor. Ancak kitap da olay örgüsü çok kısa. Olaylar bir çırpıda olup bitiyor. Okuyucunun gözünün önünde canlanması açısından hapishane, mahkumların giyimleri, dış görünüşleri de tasvir edilmeyerek tamamen okuyucunun hayal gücüne bırakılmıştır.
Yazan: Senanur KARAKUZULU
72. Koğuş Soruları ve Cevapları
72. Koğuş kimin eseri?
Orhan Kemal
72. Koğuş türü nedir?
Yerli Romanlar
72. Koğuş kaç sayfa?
100
72. Koğuş Yorumları
ismi nedeni ile başta itici geliyor ama okudukça konusunun çok farklı olduğunu anlıyorsunuz paranın ve aşkın insana neler yaptırabileceğini çok güzel ele almış tavsiye edeceğim bir roman
29-03-2022 14:24
kısa bir kitap hemen okuyup bitiriyorsunuz konusu da oldukça akıcıydı sevdim
23-12-2022 19:41
filmiyle kitabın konusu aynı mı yoksa farklılıklar var mı
26-05-2023 21:16
türkiyede bunun gibi çok hikaye var orhan kemal de durumu çok iyi anlatmış gidin bir hapishaneye görürsünüz daha sözde ergenekonda yaşananlar kitaplaşacak onlar da tarihte yerini alacak