Kitap Türü:Yabancı RomanlarOrjinal Adı:En MagellanieÇeviren:Dr. İsmet Birkan
Puan Tablosu
Macellanya Özet
Kaw-djer ne Tanrı ne de efendi tanıyan, özgür ruhlu bir adamdır. Bu özgürlük tutkusu onu Güney Amerika kıtasının güney ucundaki Macellanya’da yaşamaya teşvik etmiştir. 1980’li yılların sonlarında geçen bu hikâyeye göre Macellanya henüz hiçbir devletin egemenliğinde olmayan vahşi adalardan ibarettir. Kaw-djer, bu adalarda yerlilerle birlikte hayatını huzurlu bir şekilde sürdürmektedir. Her fırsatta yerlilere yardım eden ve onları çeşitli hastalıklardan iyileştiren Kaw-djer, yerlilerden büyük saygı görmektedir. Bu adamın geçmişi hakkında hiç kimse bir bilgi sahibi değildir. tek bilinen, bu adamın özgürlüğe olan düşkünlüğü ve yardımseverliğinden ibarettir. Kaw-djer, Karroly adındaki yerli ve bu yerlinin oğlu ile aynı evde yaşamaktadır. Bu üçlü, Wel-Kiej adlı gemiyle seyahat etmekte, kışın yabani hayvanları avlayarak postlarını satmakta, yazın ise balıkçılık ile uğraşmaktadır. Karroly ayrıca o civardan geçen gemilere rehber kaptanlık yapmaktadır. Macellanya toprakları Şili ve Arjantin arasında sorun oluşturmaktadır. İki devlet de bu bölgeye sahip olmak istemekte, bunun için çeşitli diplomatik görüşmeler gerçekleştirmektedir. Ne var ki işin içinden bir türlü çıkamamaktadırlar. Uzun uğraşlardan sonra nihayet bir karar verilir, Macellanya toprakları her iki devlet arasında paylaştırılır. Kaw-djer’in Karroly ve onun oğlu ile yaşadığı ada Şili’nin payına düşer. Dünyanın son özgür toprağı da sonunda bir devletin egemenliğine girince Kaw-djer çok üzülür. Artık intihar etmek istemektedir. Bir gün Karroly ve Karroly’nin oğluyla Wel-Kiej’e binip bir adaya gider. Planı bu adada intihar etmek, böylece özgür bir insan olarak son nefesini vermektir. Vakit akşamüstüdür. Tam intihar edeceği sırada Kaw-djer bir yolcu gemisinin kayalara bindirmek üzere olduğunu görür. Yerli dostlarıyla beraber bu gemiye yardım etmek ister. Wel-Kiej’e binip fırtınaya yakalanan gemiye giderler. Gemiye çıkıp duruma el koyarlar. Kaw-djer ve dostlarının çabasıyla gemi kayalara bindirmekten kurtulur, Horne adasında karaya oturur. Bu gemi, Amerika’dan Afrika’ya gitmekte olan bir mülteci gemisidir. Afrika’daki yeni bir koloni için çeşitli erzak ve yaşam malzemesi ile birlikte yüz kadar aileyi taşımaktadır. Ama fırtınaya yakalanan bu gemi kaptanını, ikinci kaptanını ve mürettebattan bazılarını kaybetmiştir. Horne adasına çıkıp yardım beklemekten başka çare yoktur. Yardımın gelmesi ise aylarca sürebilir çünkü vakit, kış mevsiminin başıdır. Mülteciler gemideki malzemeleri alır, uygun bir yere çadırlar kurulur ve yardım beklenir. Kaw-djer de bu kazazedelere yardım eder, onların yanında bir süre yaşar. Şili’den bir yardım gemisinin gelmesi için gözler ufuklara dikilmiştir. Bir gün böyle bir gemi ufukta gözükür. Hiçbir devlet yetkilisi ile karşılaşmak istemeyen Kaw-djer ise yerli dostlarıyla beraber Wel-kiej’e binip kaçar. Kazazedelerden Bay Rhodes, Kaw-djer’in bir veda bile etmeden çekip gitmesine çok üzülür. Şili’den gelen gemi, kazazedelerin buraya yerleşmelerini talep eder. Bu teklif kabul edilirse, Şili hükümeti bu adayı özgür bir ada olarak tanımaya hazırdır. Kazazedeler için bu teklif, Afrika’da bulacakları şartlardan çok daha iyidir. Oylama yapılır, nihayetinde adaya yerleşmeye karar verilir hızlı bir şekilde meclis kurulur. Meclisin liderliğine Bay Rhodes getirilir. Artık Horne adası bağımsız bir topraktır. Bu adada Bay Rhodes’i en çok zorlayan husus, kazazedeler arasındaki anarşist gruptur. Bu grupla mücadele, artık Bay Rhodes’i çok yormuştur. Neredeyse iç çatışmanın çıkacağı bir aşamada, adanın ufkunda Wel-Kiej görülür. Adanın özgür bir ada olarak tanındığını haber alan Kaw-djer, buraya yerleşmeye gelmiştir. Bu durum bütün ada halkını çok sevindirir. Kaw-djer’in adaya çıktığı gün, anarşistlerle düzen yanlıları birbirine girmek üzeredir. Anarşistler depolara el koyma çabasındadır. Düzen yanlıları ise bu gaspa karşı durmaktadırlar. En sonunda Bay Rhodes, Kaw-djer’in yardımını ister. Kaw-djer yardım etmeyi kabul eder ve duruma el koyar. Artık lider odur. Kazazedeler, hayatlarını kurtaran ve kendilerine çeşitli şekillerde yardım eden bu adamın sözünü gönüllü bir şekilde dinler. Onu dinlemeyen birkaç anarşist ise adadan sürülür. Böylece Horne adasında tekrar huzur hâkim olur. Lider Kaw-djer, adayı kısa sürede kalkındırır. Bu kalkınma Şili hükümetinin de takdirini kazanır. Ancak adada altın bulunması, elde edilen ilerlemenin birden durmasına hatta gerilemesine neden olur. Çünkü adadaki çoğu kişi altın aramak üzere düzenli işini terk eder. Adaya çok sayıda yabancı da gelir. Adaya keşmekeş hâkim olur. Altın rezervi bitince ise adanın eski popülerliği kalmaz. Altın işinden kârlı çıkanlar hep yabancılar olmuştur. Adanın yerleşik halkı ise bu durumdan ancak zarar etmiştir. Kaw-djer, bir kez daha fedakârlık yapar ve adanın kalkınması için uğraşır, ancak onun tek bir şartı vardır: Asla hiçbir devletten yardım almamak ve özgürlükten taviz vermemek.
Eser, Güney Amerika’nın Macellanya olarak adlandırılan güney kesimlerinin yerleşime açılmasını, bu bölge için devletlerarası diplomatik faaliyetleri konu alır. Anarşist düşüncelere sahip olan Kaw-djer, zamanla dönüşür ve düzen yanlısı bir insan hâline gelir. Kitabın asıl çatışma unsuru anarşizm ile istikrar arasındaki gerilimdir. Bu durum, en çok Horne adasında yaşanan huzursuzluklarda kendisini gösterir. Kaw-djer, kendisi gibi fikirlere sahip olan anarşistlere karşı düzen yanlılarının yanında yer alarak bir değişim gösterir ve anarşizm ile hiçbir yere varılamayacağını düşünür. Eserin başında anarşist olan Kaw-djer, eserin sonunda bir devletin lideri konumundadır ancak onun liderliği tamamen ödev duygusuyla yapılmış bir liderliktir. Jules Verne, engin coğrafi bilgisi ile Güney Amerika’yı ve 1880’li yılların atmosferini okuyucuya başarılı bir biçimde anlatır. Roman, yer yer bilgi vermesi dolayısıyla çok akıcı olmasa da oldukça keyiflidir. Eğer okunacaksa, yine Jules Verne’e ait olan “Dünyanın Ucundaki Fener” romanıyla birlikte okunması tavsiye edilir.