Roald Dahl’ın yazdığı Yaman Tilki, ilk kez 1970 yılında yayımlanmış bir çocuk kitabı. Özgün adı Fantastic Mr. Fox olan kitap, 1996 yılında Quentin Blake tarafından resimlenmiş. 2007 yılında Gönül Çapan tarafından Türkçeye çevrilmiş ve Can Çocuk Yayınları tarafından siyah-beyaz resimli şekilde basılmış. Yayınevinin Çağdaş Dünya Edebiyatı-Roman kategorisinde yer alan kitabın 9 yaş ve üzeri okurlar için uygun olduğu belirtilmiş.
Kitap, Bay Tilki ile ailesinin ve dostlarının kötü kalpli üç çiftçiye karşı verdikleri yaşam mücadelesini konu alıyor. Kitaptaki kahramanlar; Bay Tilki, Tilkiye Hanım ve 4 yavrudan oluşan tilki ailesi; Şişko Boggis, Cüce Bunce ve Cılız Bean adlarına sahip kötü kalpli ve cimri çiftçiler; porsuk, tavşan, köstebek ve gelincik aileleri ile Bean’in gizli yeraltı mahzenindeki sıçan ve hizmetçi kadın Mabel ile evin hanımı.
Oldukça eğlenceli ve macera dolu bir kurguya sahip olan Yaman Tilki; aile olmak, dostluk, azim, fedakârlık, dayanışma ve namuslu olmak gibi konularda pek çok mesaj vererek okurlarını bu konular üzerine düşünmeye davet ediyor. Güzel mesajların yanı sıra içki içmek ve hırsızlık yapmak gibi kötü örnek oluşturabilecek davranışlar da kitapta yer alıyor. Çocuklarla hem iyi hem kötü örnekler üzerine konuşup onlara doğru mesajları vermek ise ebeveynlere ve eğitimcilere düşüyor. Çocukların yanı sıra yetişkinlerin de keyifle okuyup mesajlar çıkarabileceği kitap, 100 sayfa ve 18 bölümden oluşuyor. Bölüm başlıkları:
● Üç Çiftçi
● Tilki Bey
● Silahlar Konuşuyor
● Korkunç Kürekler
● Korkunç Traktörler
● Yarış
● "Onun Peşini Asla Bırakmayacağız"
● Tilkiler Açlık Çekmeye Başlıyor
● Tilki Bey Bir Plan Yapıyor
● Boggis'in Bir Numaralı Tavuk Kümesi
● Tilkiye Hanım'ı Bir Sürpriz Bekliyor
● Porsuk
● Bunce'ın Kileri
● Porsuk Kaygılanıyor
● Bean'in Gizli Yeraltı Mahzeni
● Kadın
● Büyük Şölen
● Bekleyedursunlar
Yaman Tilki Özeti
Hikâye, kitaptaki en önemli kahramanlar arasında yer alan kötü kalpli ve cimri çiftçilerin tanıtılmasıyla başlıyor. Boggis’in tavuk çiftliği, Bunce’ın kaz ve ördek çiftliği, Bean’in ise hindi ve elma yetiştirdiği bir bahçesi bulunuyor. Şişko Boggis günde üç öğün tavukla besleniyor, Cüce Bunce kaz ciğerlerini ezip pide arasına doldurarak yiyor, Cılız Bean yalnızca bahçesindeki elmalardan yaptığı şıraları içiyor. Başkahraman Bay Tilki ve ailesi ise vadinin yukarısındaki tepede yer alan korudaki kocaman bir ağacın altındaki delikte yaşıyor ve bu üç çiftçinin hayvanları arasından aşırdıklarıyla besleniyorlar.
Bay Tilki’nin sürekli hayvanlarını aşırdığının farkında olan çiftçiler onu engellemek için pek çok kez çiftliklerinin farklı bölgelerinde nöbet tutuyorlar ama Bay Tilki’yi yakalamayı bir türlü başaramıyorlar. En sonunda da Bay Tilki’yi öldürmek için yuvasının başında beklemeye karar veriyorlar. O gün Bay Tilki yine ailesini doyurmak için Bunce’ın çiftliğinden ördek çalmak üzere yuvasının dışına çıkıyor ve az sonra ateşlenen bir tüfek yüzünden kuyruğunu kaybediyor. Neyse ki kuyruğunu kaybetmiş olsa da son anda yuvasına girip canını kurtarmayı başarıyor.
Tilkinin yeniden yuvasına girdiğini gören kötü çiftçiler, bir süre kazma kürekle yuvanın etrafını kazıp deliği büyütüyorlar. Bu sırada tilki ailesi de canlarını kurtarmak için el birliğiyle derine doğru kazıp kaçmaya çalışıyorlar. Kötü kalpli çiftçiler de tilki ailesi de pes etmiyor. Çiftçiler yuvanın etrafına çadır kuruyor, traktörlerle işi büyütüyorlar. Tilki ailesi ise zamanla açlıkla da mücadele etmek zorunda kalıyor. Böylece Bay Tilki önce yavrularının sonra da Bay Porsuk’un yardımıyla yer altından ilerleyerek Boggis’in kümesine, Bunce’ın kilerine ve Bean’in mahzenine girip yiyecek içecek çalıyor ve hem kendi ailesini hem de komşularının ailelerini açlıktan ölmekten kurtarıyor.
Yer altında yaşayan bütün hayvanlar ailecek tilki ailesinin yeni yuvasında toplanıyor ve büyük ziyafetin keyfini çıkarıyor. Bu büyük ziyafeti veren Bay Tilki de artık kimsenin yerin üstüne çıkması gerekmediğini, yer altında güvenli bir köy kuracaklarını söylüyor. Yer altında yaşayan tüm hayvanlar bu haberi sevinçle karşılıyor. Bu sırada pek çok yiyecek ve içeceklerinin çalındığından haberi olmayan Şişko Boggis, Cüce Bunce ve Cılız Bean ise Bay Tilki’nin artık bir daha asla çıkmayacağı yuvasının deliğinin karşısında onu beklemeye devam ediyor.