Roald Dahl’ın yazdığı İrikıyım Timsah, fabl türünde bir çocuk kitabı. Afrika’da geçen hikâyenin başkahramanı, kitaba adını veren İrikıyım Timsah. Diğer karakterler ise Ufaktefek Timsah, Şişkopatates Su Aygırı, Kocaburun Fil, Ekşisurat Maymun, Bastıbacak Kuş ve Toto, Mary, Jill gibi adlara sahip çocuklar. Çocukları yemek isteyen bir timsahın hikâyesini konu alan eserin orijinal adı ise “The Enormous Crocodile”.
İlk kez 1978 yılında İngilizce olarak yayımlanan kitap, Celâl Üster tarafından Türkçeye çevrilir ve 2014 yılında Can Çocuk Yayınları aracılığıyla Türkiye’deki okurlarla buluşturulur. Çağdaş Dünya Edebiyatı dizisinde yer alan çocuk kitabı, 7 yaş ve üzeri okurlara hitap eder. 48 sayfadan oluşan kitabın büyük bir kısmında siyah-beyaz resimler yer alır. Quentin Blake’in çizdiği birbirinden güzel resimler, kitabı çok daha eğlenceli bir hâle getirir. Hikâye; her ne kadar bazı çocukları korkutabilecek nitelikte bir konuya sahip olsa da cesaret, yardımlaşma, dayanışma ve kahramanlık gibi konularda güzel mesajlar taşır.
İrikıyım Timsah Özeti
Bir gün İrikıyım Timsah, kendisiyle aynı nehirde yaşayan Ufaktefek Timsah’a öğle yemeğinde küçük bir çocuk yemek istediğini söylüyor. Ufaktefek Timsah ise bunu başaramayacağını söyleyerek ona sert bir tepki gösteriyor. Ama İrikıyım Timsah ona kulak asmıyor. Planını uygulamak üzere sudan çıkıp ormanı geçerek kasabaya gideceğini anlatıyor ve bunun için vakit kaybetmeden harekete geçiyor.
Ormanda ilk olarak Şişkopatates Su Aygırı’yla sonra da Kocaburun Fil’le karşılaşıyor. Sırayla her ikisine de "gizli planları, zekice hileleri" olduğunu söylüyor. İrikıyım’ın bir çocuk yemeyi planladığını anlayan Şişkopatates ile Kocaburun ise bu vahşice düşüncesinden dolayı ona türlü hakaretler ediyorlar ve amacına ulaşamamasını diliyorlar.
Daha sonra İrikıyım Timsah, bir ağacın dalında fındık yiyen Ekşisurat Maymun’a rastlıyor ve ona da kötü planları olduğundan bahsediyor. Ekşisurat da bu korkunç planı yüzünden tıpkı Ufaktefek Timsah, Şişkopatates ve Kocaburun gibi İrikıyım Timsah’a hakaret edip kötü dileklerde bulunuyor. İrikıyım Timsah ise Ekşisurat’ın söyledikleri karşısında sinirleniyor ve ona kendisini de yiyebileceğini söyleyerek onun dalında oturduğu ağacı deviriyor. Ekşisurat son anda başka bir ağaca atlayıp canını kurtarırken İrikıyım Timsah da yoluna devam ediyor.
Son olarak Bastıbacak Kuş ile karşılaşıyor ve ona da küçük bir çocuk yemeyi planladığını söylüyor. Ardından tıpkı Ekşisurat’a yaptığı ona da ani bir şekilde saldırıyor. Neyse ki Bastıbacak da sadece kuyruk tüylerini kaybederek İrikıyım Timsah’tan kurtulmayı başarıyor. İkinci kez başarısızlığa uğrayan İrikıyım Timsah ise hiçbir şeye aldırmadan yoluna devam ediyor.
Hindistan cevizi ağaçlarının olduğu bölgeye gelince ilk planını uygulamak üzere birkaç dal ve Hindistan cevizi topluyor. Dalları ve Hindistan cevizlerini ön pençeleriyle tutup kuyruğunun üzerinde dikilerek kendisini Hindistan cevizi ağacına benzetmeye çalışıyor. Az sonra ise Hindistan cevizi toplamak için gelen biri kız biri erkek iki çocuk, ağaç kılığına giren İrikıyım Timsah’a yaklaşıyorlar. Bu sırada Şişkopatates geliyor ve çocukları uyarıp İrikıyım Timsah’a tosluyor. Böylece çocuklar kurtuluyorlar.
İlk planı başarısızlıkla sonuçlanan İrikıyım Timsah, diğer planlarını uygulamak için yoluna devam ediyor. Öncelikle bir çocuk bahçesine gidip bir kütük yardımıyla kendisini tahterevalliye benzetiyor. Bir sürü çocuğun hayatına mal olabilecek bu plan, Ekşisurat sayesinde bozuluyor. Daha sonra da gizlice panayır yerindeki lunaparka gidip atlıkarıncadaki ahşap hayvan figürlerinin arasına karışıyor. Ancak çok geçmeden Bastıbacak geliyor ve İrikıyım Timsah’ın bu planını bozup lunaparktaki insanların kurtulmasını sağlıyor.
Üçüncü planı da mahvolan İrikıyım Timsah, son olarak bir piknik alanına gidiyor ve piknik masalarının banklarından birinin yerine geçiyor. Az sonra ise piknik alanına dört kardeş geliyor. İrikıyım Timsah çocukların dördünü birden yemenin hayalini kurarken Kocaburun ortaya çıkıyor ve hortumuyla İrikıyım Timsah’ı tutup döndürüyor, döndürüyor, döndürüyor… Sonunda da tüm gücüyle Güneş'e fırlatıp herkesin ondan kurtulmasını sağlıyor.
en sevdiğim hikayelerden mükemmel bir benzetme var
24-04-2023 19:17
dahl için şaşırtıcı bir kitap çocuğuma okutmadan önce kendim okurum başladığımda çok şaşırdım biraz korkutucu başlıyor çocuk korktuktan sonra buna devam etmek istemez neden bu tarz bir yol izlemiş çok şaşırdım