Özkan Öze’nin kaleme aldığı Çaylak ile Filozof 3 / Ruhun Irkı Yok! adlı eser, çocuklar için yazılan felsefe ve düşünce kitapları arasında yer alıyor. 9 yaş ve üzeri okurlara hitap eden kitap, Nurcan Karabağ Yılmaz’ın çizdiği siyah beyaz resimlerle süsleniyor. Kitabın pek çok sayfasında kahramanların birbirinden eğlenceli şekillerde resmedilmesi okuma sürecini çok daha keyifli hâle getiriyor. İlk kez 2020 yılında Uğurböceği Yayınları tarafından yayımlanan kitap, ırkçılık konusunu oldukça kapsamlı bir şekilde ele alıyor. Ayrıca yazar, ırkçılık konusu kapsamında tersine ırkçılık ve adaletsiz toptancılık gibi önemli noktalara da kitapta yer veriyor. Tüm konuları, ilgi çekici örneklerle, merak uyandıran bir kurgu içinde okurlara sunuyor. Esprili dili ve akıcı anlatımı sayesinde birbirinden önemli mesajlarını okurları sıkmadan ve gereksiz detaylarla boğmadan onlara iletiyor. Bu sayede okurlar bir babaanneyle torununun sohbetine dâhil olarak ırkçılık hakkında düşünme ve yeni bakış açıları kazanma fırsatı kazanıyor. Her yaştan okurun ilgiyle okuyup faydalanabileceği 134 sayfalık kitap, kısa kısa 9 bölüme ayrılıyor. Kitaptaki bölümler sırasıyla şu şekilde:
1. Kavga
2. Onlar ve bizler
3. Pandora’nın kutusu
4. Çingeneler ve ateş tuğlaları
5. Irkçılık ve tersine ırkçılık
6. Sevmek ya da nefret etmek
7. Varoluşumuza bir anlam ararken…
8. Ruhun ırkı yok!
9. Karanfil
Çaylak ile Filozof 3 / Ruhun Irkı Yok! Özeti
Kitap, Çaylak’ın Filozof’la üç gündür küs olduklarını söylemesiyle başlıyor ve Filozof’un kendisine neden küstüğünü anlatmasıyla devam ediyor. Suriyeli çocukların okullarından gitmesi için yapılan bir imza kampanyasına katılan Çaylak, bunu Filozof’a anlattığında hiç beklemediği kadar şiddetli bir tepkiyle karşılaşıyor ve Çaylak’ı şaşkına çeviren bu tepkiyi üç günlük küslük izliyor. Üç günlük küslüğün ardından nihayet Filozof biraz sakinleşiyor ve böylece Çaylak’la ırkçılık hakkında konuşmaya başlıyorlar.
Filozof öncelikle tüm milletlerin farklılıkları kadar benzerliklerinin de olduğuna dikkat çekerek Çaylak’ın onlar ve bizler ayrımının ne kadar yanlış olduğunu fark etmesini sağlıyor. Daha sonra Pandora’nın Kutusu metaforuyla ırkçılığın salgın bir hastalığa benzediğini anlatıyor. Ardından çingeneler hakkındaki bir çocukluk anısını Çaylak’la paylaşarak ırkçılığın nelere sebep olabileceğini ona gösteriyor.
Çaylak, ırkçılık konusunu olabildiğince iyi anlayınca sıra tersine ırkçılık konusuna geliyor. Irkçılığın yanı sıra bir de tersine ırkçılık diye bir şeyin olması Çaylak’ı epey şaşırtıyor. Filozof ise en az ırkçılık kadar önemli olan tersine ırkçılık meselesini detaylıca açıklıyor. Böylece Çaylak, tersine ırkçılığın basitçe kendi milletini hor görmek olduğunu ve bunun da en az ırkçılık kadar kötü bir şey olduğunu öğreniyor.
Tersine ırkçılıktan sonra Çaylak, konuyu diğer milletleri sevmek zorunda olup olmadığına getiriyor ve geçmişte yaşananlar yüzünden bazı milletlerden nefret edebileceğini savunuyor. Filozof ise her milletin içinde hem iyi hem kötü insanların var olduğunu ve bir milletin tamamının kötü olduğunu iddia etmenin adaletsiz toptancılık sayıldığını söylüyor. Daha sonra da okuldaki imza kampanyasına katılmayan arkadaşıyla tanışabilmek için onu yemeğe davet etmesini istiyor.
Söz konusu ırkçılık olunca Hitler’den ve Nazi Almanyası’ndan bahsetmemek olmayacağı için ırkçılık konusuna bir de Hitler ve Nazi Almanyası pencerelerinden bakıyorlar. Böylece ırkçılığın altında yatan en önemli sebebin insanın varoluşuna anlam katma ihtiyacı olduğunu ve ırkçılık duygusunu beslemek için kitlelerin nasıl yönetildiğini konuşuyorlar. Daha sonra Rosa Parks, Malcolm X, Aliya İzzetbegoviç ve Martin Luther King gibi ırkçılıkla mücadele eden önemli isimlerden bahsediyorlar. Ayrıca Filozof, Çaylak’a birkaç film önerisinde bulunuyor.
Sonunda beklenen gün geliyor ve Çaylak pek de sevmediği sınıf arkadaşını eve davet edip Filozof’la tanıştırıyor. Filozof bu cesur kızla tanışmaktan çok memnun oluyor ve ona Srebrenitsa Çiçeği broşu hediye ediyor. Daha sonra kızın babasının çiçekçi olduğunu öğreniyorlar ve bu çiçekçinin Çaylak’ın anne ve babasının vefat ettiği kazaya karışan Çiçekçi olduğunu fark ediyorlar. Bu tesadüf hem Çaylak’ı hem Filozof’u çok şaşırtıyor ancak kıza bu konu hakkında bir şey söylemiyorlar. Ayrıca Filozof kızın isteği üzerine ona Karanfil adını veriyor. Okul günü geldiğinde Çaylak sınıfındaki Suriyeli arkadaşlarından özür diliyor ve kitap böylece sona eriyor.