Özkan Öze’nin yazdığı Çaylak ile Filozof 2 / İnsan Diye Bir Kelime adlı kitap, 9 yaş ve üzeri okurlara hitap ediyor. İlk kez 2018 yılında Uğurböceği Yayınları tarafından yayımlanan çocuk kitabı, Nurcan Karabağ Yılmaz’ın çizdiği siyah beyaz resimlerle süsleniyor. Serinin ilk kitabında benlik konusunu detaylıca ele alan yazar, bu kez insanın ne olduğunu derinlemesine irdeliyor ve insan olmanın önemine dikkat çekiyor. Felsefe ve düşünce kitapları arasında yer alan eser, eğlenceli diliyle keyifli bir okuma deneyimi sunuyor. Kitapta her yaştan okurun ufkunu açacak birbirinden önemli mesajlar yer alıyor. Tin suresinin "İncire, zeytine, Sina Dağı'na ve şu emin beldeye yemin olsun ki, biz insanı en güzel biçimde yarattık." mealindeki 1 ila 4. ayetleriyle başlayan kitap, okurlarını insan olarak yaratılmak hakkında düşünmeye sevk ediyor. 126 sayfadan oluşan kitapta 6 bölüm bulunuyor. Kitaptaki bölüm başlıkları:
1. İnsan diye bir kelime
2. Eğitim şart!
3. Toz böcekleri
4. Sensiz olmaz!
5. Sana soran olmadı!
6. Mağaradakiler
Çaylak ile Filozof 2 / İnsan Diye Bir Kelime Özeti
Kitap, Çaylak’ın Filozof’un kütüphanesini toparlarken bir lügat yani sözlük bulmasıyla başlıyor. Söz konusu bir sözlük olunca Çaylak ile Filozof’un sohbeti de kelimeler etrafında şekilleniyor. Çaylak; çok fazla kelime bilmenin gereksiz olduğunu, zaten kendisinin yeterince kelime bildiğini düşünüyor. Filozof ise Çaylak’ın aksine insanın yazması, konuşması ve düşünmesi için pek çok kelimeye ihtiyaç duyduğunu savunuyor. Böylece kelimelerin insanlar ve toplumlar için ne kadar önemli olduğunu anlatıyor. Bu sırada Çaylak ile Filozof arasında geçen bir iddialaşma, onları “insan” kelimesi üzerinde konuşmaya ve düşünüp tartışmaya sevk ediyor.
Filozof, “insan”ı tüm dillerde anlaşılması en zor kelime olarak nitelendiriyor. Çaylak ise konuyu insanın olarak yaratılmasının ona neden bir üstünlük kazandırdığına getiriyor ve buna bir anlam veremediğini söylüyor. Böylece insanın kendi iradesiyle seçmediği ya da bir çaba harcayarak kazanmadığı bu üstünlüğün nedenini anlamak için insan olmakla hayvan ya da bitki olmayı kıyaslıyorlar. Bu kıyaslamalar neticesinde insan olarak yaratılmak için bir çaba harcamayan insanın insana yakışır bir hayat yaşamak için çaba harcaması gerektiği sonucuna varıyorlar.
Daha sonra Çaylak’ın gördüğü acayip rüyayı Filozof’a anlatması üzerine insanın bir toz böceği gibi içinde yaşadığı kitaptan ve o kitabı yaratandan bihaber olması hakkında konuşuyorlar. Böylece insanın içinde yaşadığı kitap olan dünyadan ve onu yaratan Allah’tan bihaber olmaması için kainat kitabını okuması gerektiği sonucuna varıyorlar. Kainati okuma meselesinden de kainatın insansız olamayacağı konusuna geçiyorlar. Bir taş ile bir insan arasındaki farkın insanın hayata sahipken taşın cansız olması olduğunu konuşuyorlar. İnsanlarla bitkiler arasındaki farkın ise insanların sahip oldukları hayatın farkında olmalarına rağmen bitkilerin bunun farkında olmamaları olduğunu tespit ediyorlar. İnsanlar ile hayvanlar arasındaki farkın da insan hayatının hem maddi hem manevi yönü varken hayvan hayatının yalnızca maddi yönünün olması olduğunu saptıyorlar.
Bir sabah ne giyeceğine karar vermekte zorlanan Çaylak, hayvanların böyle bir derdinin olmadığını düşünüyor. Bu düşüncesini Filozof’la paylaşınca Filozof ona hangi hayvan olmak istediğini soruyor. Bu soru Çaylak’ın eğer kendisine sorulsaydı insan olarak yaratılmak isteyip istemeyeceğini düşünmesine sebep oluyor. Bu konuyu Filozof’la tartıştıklarında kendisine bu sorunun sorulabilmesi için öncelikle kendisinin yaratılmış olması gerektiğini, kendisi yaratıldıktan sonra bu sorunun sorulmasının ise anlamsız olacağını fark ediyor. Daha sonra konu Platon’un Mağara Alegorisine geliyor ve bu alegori Çaylak’ın tüm gün ekranına baktığı telefonunun esiri olduğunu fark etmesini sağlıyor. Ayrıca o gün Çaylak için önemli bir olay da gerçekleşiyor. Annesiyle babasının kaza yapmasına sebep olan, daha doğrusu kendisi dışında herkesin öyle olduğunu sandığı Çiçekçi’yle ilk kez karşılaşıyor ve daha sonraki günlerde Çiçekçi’nin aslında kim olduğunu öğreniyor.
Çaylak ile Filozof 2 / İnsan Diye Bir Kelime adlı çocuk kitabını beğendiyseniz serinin ilk kitabı olan Çaylak ile Filozof 1 / Ben Bir Neyim?'i de inceleyebilirsiniz.