Kiralık Konak

Kiralık Konak - Yakup Kadri Karaosmanoğlu

Puan Tablosu

YazarOkur'lar (8.3)	Editör (9.5)
Kitapevi (10)	Sosyal Medya

Kiralık Konak Özet

Naim Efendi, gençliğinde babası gibi Mabeyni Hümayun da, Devletin dışarı işleri ile ilgilenen bölüme mensuptu. Şurayı Devlet azası ve Devletin birçok işinde görev almıştı. İnkılaptan iki yıl sonra karışık vakıf işleri davası yüzünden istifa etmiş ve hükümet işlerinden tiksinerek bir köşeye inzivaya çekilmişti. Naim Efendi ne çok zengin ne de çok hesapsızdı. Babasından kalan serveti büyük bir dikkat ile idare ediyor fakat üzerine bir şey ekleyemiyordu. Bu yaz Kanlıcaya taşınmamışlardı, artık devir eskisi gibi değildi. Naim Efendi son derece dürüst ve kimseleri kırmamak adına titizlikle davranan kibar bir adamdı. İnkılap devriminden sonra İstanbul’da ki yaşam tamamen değişmiş ve Naim Efendi bu değişimden korkar olmuştu. Her yerde bir alafranga modası başlamış. Bu yaşayışta, ne düşünüş, ne giyiniş, üslubu kalmıştı. Bunun ile beraber ahlak ve terbiyede sıkıntılı bir hal almıştı. Naim Efendi konakta kızı damadı ve torunları ile yaşamaktaydı. Eşi Nefise Hanım ölene kadar konaktaki tüm işleri yolunun da giderdi. O öldükten sonra yerine kızı Sekine Hanım geçmişti fakat yapı itibarı ile Sekine Hanım babası gibi çekingen, iradesiz tembel bir kadındı. Âmâ bu kadar iradesiz bir yapıya da sahip olsa kocasının nüfuzuna ve çocuklarının arzularına son derece uyan bir kadındı. Sekine Hanımın kocası, Servet Bey tam bir züppeydi. Alafranga hayat namına Büyük Hanım öldükten sonra evi kendi heveslerine göre Avrupa’dan getirttirdiği eşyalar ile döşemiş diğer eşyaları tavan arası ve mahzenlere attırmıştı. Naim Efendinin damadı Servet Bey Müslümanlardan ve Türklerden nefret eden bir kazaskerin oğluydu. Servet bey her şeye isyan eden ama başı sıkışınca sucu yanındakilerin üstüne atan tam bir Avrupa hayranlığı olan bir yapıya sahipti. Medeniyet, adına her şeyi hoş gören ve en büyük ideali Avrupa’yı ziyaret etmekti. Servet Bey, Naim Efendi konağında bütün iradesini istediği gibi yürütüyor ve hele inkılaptan sonra bu konakta artık Türkçe konuşulmasına izin vermiyordu.

Naim Efendiler bu yıl Kanlıca ya taşınmadılar ve bundan en çok torunları, Cemil ve Seniha memnun oldu. Cemil gece hayatına düşkündü. Tüm zamanını geceler dâhil Beyoğlu’nun kumar ve eğlence mekânlarında geçiriyordu. Annesi Sekine Hanım biraz sitem etse, Servet Bey daha yirmisinde sadece sağlığına zarar vermesin deyip eşinin sözünü ağızına tıkıyordu. Oda babasının bu söylemleri üzerine kumar ve kadınlarla gününü gün etmeye çalışıyordu. Seniha ise yapı olarak alaycı ve dik başlı bir kızdı. Naim Efendinin yaptığı her şeyi acayip bulur bunu da söylemekten çekinmezdi, oysaki Naim Efendi konakta en çok onu sever ne yaparsa yapsın bir kılıf bulur torununu affederdi. Konak ta sürekli davetler verilir hem ecnebi hem de dostları bu ziyafetlere katılmayı severlerdi. Naim Efendi ise odasına çekilir ve bu yeni yaşam tarzına alışamaz rahatsız olurdu. Hele nerdeyse her gün uğrayan Cemil’in arkadaşı Faik Beyden rahatsız olur, ona selam vermemek için elinden geleni yapmaya çalışırdı. Seniha ise, Faik Bey ile hem alay eder hem de yüreğinde duyduğu aşk ile ona fazla yakın ve şuh kahkahalar ile eşlik ederdi. Herkes dağılıp konaktan ayrıldığında Seniha sürekli buhran halinde dolanır sinirini kimden çıkaracağını şaşırır ama en çok ta elinin altında bulunan halaoğlu, Hakkı Celis’ten çıkarırdı. Hakkı Celis kendinden bir iki yaş küçük olmasına rağmen Seniha ya olan duyguları yüreğine sığmayacak kadar büyük olduğunu çevrelerinde olan Belkıs Hanım Nevriye ve Nuriye Hanım da bilirlerdi. Seniha ise aynı anda neredeyse etrafında ki tüm kadınlar ile yakından ilgilenen Faik Bey’in onu hala bir çocuk olarak görmesinden rahatsız olur kendini ona nasıl kabul ettireceğini düşünür dururdu ama bu düşüncesi evlilik üzerine değil sadece aşığı olması içindi. Faik Beyinde en büyük hayali zengin bir dul ile evlenmekti. Seniha bunları bildiği için gitgide içine kapanıp kimselerle konuşmaz oldu. Doktorlar onun hava değişimi için bir yerlere gönderilmesini ve izdivaç yapmasını tavsiye ettiler. Naim Efendi ve evdeki herkes Seniha‘yı yanına dadısı Madam Kroski ile Büyükada’daki halası Necibe Hanımefendinin köşküne misafir gönderdiler. Cemil ise Seniha sıkılmasın diye, Faik Beyi, Belkıs Hanımı, Hakkı Celis ve Nevriye ve Nuriye Hanımları da davet etti. Artık akşamları içki içerek ve mehtabı seyrederek sıklıkla da Seniha ve Faik Beyin aralarından ayrılıp saatler sonra dönmelerinin fısıltısının ta İstanbul’a kadar dedikoduların ayyuka çıkması ile geçiyordu. Naim Efendi konağına bu dedikodular ile ilgili birçok isimsiz mektup geldi, âmâ Servet Bey hiçbirini ciddiye almadı. Naim Efendi’yi ise otoriter ve huysuz kardeşi Selma Hanım çocuk azarlar gibi bu dedikodulardan neden rahatsızlık duymadıkları hakkında konuşmak için köşke çağırdıysa bile Naim Efendinin yapabileceği bir şey yoktu. Seniha konağa döndüğünde artık farklı bir ruh haline girmişti. Dedikoduları bitirmek için zavallı Naim Efendi tüm haysiyetini ayaklar altına alarak, Faik Beyin babası ile görüşmeye gitti ise de neredeyse kovularak geri döndü. Seniha bu olay üstüne Naim Efendi ile öyle bir konuştu ki adamcağızın zayıf kalbi rahatsızlandı ve ona öyle bir küsme küstü ki bir daha torunu ile karşılaşmamak için elinden geleni yaptı. Seniha ise bir sabah evden çıktı ve bir daha geri dönmedi…

Kiralık Konak bir Büyükbabanın torunun ellerinden kayıp nasıl gittiğini anlatan muhteşem bir eser. Medeniyet adına verilen tavizler ve ailenin rahatlığı bir genç kızın nasıl ellerinden kayıp gidişini anlatırken, Naim Efendinin koca konakta tek başına sadece Çanakkale Savaşında olan yiyenini beklemek ile geçirdiği son günlerini maddi güçlüklerini ve ısrar ile konağı kiraya vermemesini anlatıyor. Seniha ‘ya küsmüş olmasına rağmen onun odasını bir mabet gibi tutup fırsat buldukça saatlerini elinde resimleri ile anılara dalarak ölümünü bekleyişini akıcı bir dil ile okuyacaksınız.

Kiralık Konak Kitap Özeti

Konağın sahibi ve aynı zamanda kitapta anlatılan en yaşlı karakter Naim Efendi Tanzimat döneminde gençlik yıllarını, II. Abdülhamit zamanında ise olgunluk yıllarını geçirmiş nazırlık yapmış, devletin birçok üst mevkilerinde memurluk yaptıktan sonra emekliye ayrılmıştır. Kendisi oldukça dürüst, titiz gelenek ve göreneklerine sıkı sıkıya bağlı, dilini çok iyi bilen babasından kalan mirasını özenle koruyan çalışkan bir paşazadedir. Kışları genellikle Cihangir konağında yazları ise Kanlıcada ki yalısında geniş ailesiyle birlikte yaşıyordu. Eşi Nefise Hanımı kaybetmiştir. Kızı Sekine ve damadı Servet Bey evi idare etmeye başlamışlardır. Damadı Servet Bey kırk beş yaşlarında bir kazasker oğludur. Müslümanlıktan ve Türklükten nefret eden batı özentili ve alafrangalığa düşkünlüğüyle bilinmektedir. Her an Avrupa gidecek şekilde bavulunu hazır tutar ve İstanbul sokaklarında takamadığı şapkalarını evinde denerdi. Servet ile Sekine ’nin yirmi yaşında Cemil adında bir oğlu ve on sekiz yaşlarında Seniha adında bir de kızı vardır. Babaları Servet’i bile tutucu bulan çocuklardır. Naim Efendi Kanlıcada ki yalısında yaşamaya alışmışken torunları yüzünden yaz kış demeden Cihangir de yaşamaya başlamıştır. Torunları parti ve eğlenceye çok düşkünlerdir. Cemil kumara düşkün bir gençtir. Seniha ise gece gündüz parti düzenleyip Avrupa özentili eğlenceler tertiplerdi. Seniha, Cemil’in arkadaşı Faik Beye ilgisi vardı. Faik ise Seniha’yı çocuk olarak görür. Onunda tutkusu kumar ve kadınlardı. Seniha ile yaşıt Naim Efendi’nin kız kardeşinin torunu Hakkı Celis de Seniha’ya aşıktır. Konağa sık sık gelip dergilerde yayınlanan şiirlerini Seniha’ya okurdu. Seniha ise Hakkı Celis ‘ten pek hoşlanmazdı. Hakkı Celis ile beraber yaşayan Selma ninesi abisi Naim Efendi’ye evin yönetimini damadı ve kızına bıraktığı için çok kızar. Seniha’nın halası Necibe kocası öldükten sonra adadaki konağında yalnız yaşardı. Seniha da sürekli bayılmasından dolayı doktorlar hava değişiminden olsun diye halasının yanına adaya gitmesini tavsiye eder. Halasının adadaki konağında da partiler düzenleyen Seniha sonunda Faik ile yakınlaşmayı başarıp sevgili olmuştu. Önce adada daha sonra İstanbul da Seniha ile Faik’in dedikoduları yayılmıştır. Naim Efendi ise konaktakilerin müsrif harcamalarından dolayı büyük borçları olmuştu. Arsa ve Kanlıcadaki köşkü satılığa çıkarır. Seniha mücevherlerini bozdurarak Avrupa’ya kaçar. Parası bitince döneceği haberini alırlar. Naim Efendi hastalanarak yataklara düşmüştür. Bu arada Balkan savaşı sonlanmış. İstanbul göçmenlerle dolmuştur. Hakkı Celis ona her gün siyasi haberleri okuyordu. Konaktakiler bir süre birbirini görmezlikten gelerek yaşamaya başladılar. Servet Bey bu durumu bahane ederek Şişli’de bir apartman dairesine taşınırlar. Selma Hanım abisi Naim Efendiyi Çemberlitaş’taki konağına çağırdı. Cihangir deki konağı da kiraya vermesini istedi. Naim Efendi konağı kiraya çıkardı ama evini de terk etmedi. Bu esnada yalnızca Hakkı Celis ile görüşmeye devam etti. Hakkı Celis ise asker olarak orduya katılmıştır. Seniha yine yarı çıplak insanların olduğu bir davet vermiş ve Çanakkale cephesinden yeni gelmiş kaymakam Azmi Bey’i herkese nişanlım diye tanıtıyordu. Babasının ortağı ve zengin olan bu adam Seniha’nın etrafında fır dönüyordu. Cepheden izinle gelmiş Binbaşı Hüsnü Bey , Hakkı Celis’in Anafartalar da nasıl şehit düştüğünü anlatıyordu. Şeker tüccarı Seniha’ya dönerek galiba bu genç yakınınızdı diyerek ona güzel bir mezar yapalım dedi. Seniha yine işin gösteriş yanıyla ilgileniyordu.

Değerlendirme

Yakup Kadri KARAOSMANOĞLU tarafından 1922 yılında yayın hayatına giren ilk romanıdır. Başlıca ele aldığı konu ise toplumdaki batılılaşmayla beraber ortaya çıkan kuşak çatışmalarını, düşünce ayrılıklarını, dünyaya bakış açısındaki değişikliklerini Naim Efendi’nin konağında meydana gelen olayları ve bu yaşanan olaylar sonucunda aileni dağılışını bizlere güçlü kalemiyle aktarmaktadır. Realist bir esedir. Ayrıca Meşrutiyet, Tanzimat ve Cumhuriyet dönemlerindeki farklılıklardan da bahsedilmektedir. Sade anlaşılır bir dille yazılmıştır. Kitap oldukça akıcı ilerlemektedir. Gerek Osmanlı Devletinin son dönemlerini gerekse batılılaşma hareketini, kuşak çatışmasını, aile dağılışını ve aşk gibi birçok temayı birden işlemesinden dolayı tekrar tekrar okunabilecek bir eser olduğunu düşünüyorum. Eminim sizlerde keyifle okuyup bitireceksiniz.

Editör: Suzan AKBULUT

Kiralık Konak Soruları ve Cevapları

Kiralık Konak Yorumları