İlber Ortaylı Seyahatnamesi - Bir Tarihçinin Gezileri

İlber Ortaylı Seyahatnamesi - Bir Tarihçinin Gezileri - İlber Ortaylı

Puan Tablosu

YazarOkur'lar (5.5)	Editör
Kitapevi (8)	Sosyal Medya

İlber Ortaylı Seyahatnamesi - Bir Tarihçinin Gezileri Özet

Türkiye’de "tarih" denince akla ilk gelen isimlerden biri olan İlber Ortaylı’nın gözünden dünya nasıl gözükür? Bir tarihçi, gezip gördüğü yerlerde nelere dikkat eder ve gezi yazılarında nelerden bahseder? Ortaylı’nın rehberliğinde ülkeler gezmek nasıldır? İlber Ortaylı Seyahatnamesi, bu gibi soruların cevabını verecek nitelikte bir eserdir.

İlber Ortaylı, “İlber Ortaylı Seyahatnamesi - Bir Tarihçinin Gezileri” eserinde Türkiye ve Osmanlı tarihini yakından ilgilendiren ülkelere yer vermeye dikkat etmiştir. Dolayısıyla kitap, İlber Ortaylı’nın gezdiği bütün coğrafyaları değil, yalnızca belirli yerleri içerir. Bu kitapta yer verilen ülkeler ve coğrafyalar şu şekildedir: Suriye, Ürdün, İsrail, İran, Azerbaycan, Rusya, Kırım, Özbekistan, Tuna, Bosna, Makedonya, Arnavutluk, Sırbistan, Karadağ, Kosova, Macaristan, Romanya, Eski Avusturya, Yunanistan, İtalya, Malta, İspanya, Portekiz, Litvanya, Estonya, İsveç, Hindistan, Japonya ve Singapur. Ortaylı, kitabın sonuna üç müzeyi de müstakil olarak eklemiştir; çünkü bu müzelerin bulunduğu ülkelere seyahatnamede yer verilmemiştir. Bahsi geçen müzeler şunlardır: Louvre Müzesi, Biritish Museum ve Ermitaj Müzesi.

Seyahatnameye müzelerle ilgili metnin eklenmesinden de anlaşılacağı üzere bu kitap, bahsi geçen ülkelerin kültürü ve tarihi üzerine yoğunlaşmaktadır. Zaten İlber Ortaylı’dan başka bir şey de beklenemezdi doğrusu. İlber Ortaylı, engin bilgi birikimi ve güçlü yorum yeteneğiyle ülkelerin tarihine ve kültürüne dair kayda değer bilgiler paylaşmakta ve önemli yorumlarda bulunmaktadır. Normalde okuyucu, bir seyahatnameden, seyyahın gezip gördüğü şeyleri anlatmasını, yani hatıralardan bahsetmesini bekler. Seyyahın başından nasıl olaylar geçmiştir, seyyah ne yiyip ne içmiştir? Kimlerle tanışmış, nasıl mekanlarla ve manzaralarla karşılaşmıştır? Gezip görülen yerlerin seyyah üzerinde ne gibi etkileri olmuştur? Seyyahın duyguları, hisleri, seyahat boyunca nasıl bir değişim geçirir? Okuyucu tarafından merak edilen sorular bunlardır. Fakat İlber Ortaylı Seyahatnamesi, bu soruların neredeyse hiçbirine cevap vermez. Seyahatnamede İlber Ortaylı’nın kendisi bile yoktur neredeyse. O, “Şuraya gittik.”, “Şu kişiyi ziyaret ettik.”, “Şurada konferansa katıldık.” deyip geçer, sonra yine bulunduğu ülkenin tarihinden, kültüründen, önemli mekanlarından, bu ülkenin Türkiye ve Osmanlı ile ilişkilerinden bahseder. Dolayısıyla eser, bir seyahatnameden daha çok, gezilen ülkelerin genel tarihinden bahseden bir tarih kitabı gibidir. Bu husus, eserin hem orijinal yönüdür hem de bir kusurudur. Nitekim okuyucu olarak biz, kitabı bir seyahatname olarak okurken pek keyif alamadık; ancak yaklaşımımızı değiştirip kitaba gezilip görülen yerlerin tarihi ve kültürel geçmişine dair bir eser olarak baktığımızda İlber Ortaylı Seyahatnamesi’ni sevdik.

Peki bu kitap neyi anlatıyor? Böylesine yoğun bir kitabı özetlemek zor; ancak ilgi çekici birkaç husustan bahsedilebilir. Neticede bu kitap bir hikaye ya da roman olmayıp bir gezi, tarih ve kültür kitabıdır. Ortaylı’nın dediğine göre Şam civarındaki Ma’alula köyünde hâlâ Aramca konuşulmaktadır. Oysa Hz. İsa’nın dili olan Aramca, günümüzde ölü bir dil olarak bilinmektedir. Demek ki öyle değilmiş. Malta’da da Fenikece konuşulurmuş hâlâ. Gerçekten de ilgi çekici bir durum. Bir yerde Ortaylı, tarihimizde Fatih Sultan Mehmed’in heykel toplayan nadir insanlardan olduğunu; ancak bu heykel koleksiyonunun II. Bayezid devrinde dağıtıldığını söyler. Ortaylı’ya göre Osmanlı seçkinleri, daha çok kitap koleksiyonu oluşturur. Ortaylı, Tebriz aydınının Türkçeye çok düşkün ve Farsçaya da saygılı olduğunu; ancak Bakü’de durumun böyle olmadığını belirtir. Azeriler, müziğe düşkün bir toplumdur. Leningrad ise veremiyle meşhurmuş bir zamanlar. İlber Ortaylı’nın soyismi ise Kırım’da bulunan Ortay’dan gelmekteymiş. Arnavutluk’tan bahsedilen kısımda Ortaylı, Şemseddin Sami Bey’in Arnavut ve Türk milliyetçiliğini harmanlayan biri olduğunu ve bu durumun sadece Osmanlı İmparatorluğu’na has olabileceğini söyler. Ortaylı’ya göre Batı Avrupa imanının baş şartı Yunanistan’ı sevmektir. Romanya’da bulunan Erdel kiliselerinin duvarlarına Türk haliları asılırmış. Ortaylı, en iyi korunan Türk halılarının bu kiliselerde muhafaza edilenler olduğunu söylüyor. Selanik’i hep Yunan şehri olarak bilirdik; ama aslında Makedonya’nın başkentiymiş eskiden. Bir yerde İlber Ortaylı, San Marino kilisesinin en güzel yanı olarak İtalya’yı doya doya seyredebilme imkanını gösterir. Tabi ki Ortaylı, Türkiye’yi İtalya’dan daha güzel bulduğunu da ekler. Elhamra Sarayı’nın duvarlarında peygamber resimleri minyatür olarak değil, Rönesans teknikleriyle resmedilmiş. Litvanya’da Karaylar adında Yahudi Türkler yaşarmış ve bunlar Anadolu Türkçesine en yakın lehçeyi konulurlarmış.

Sonuç olarak “İlber Ortaylı Seyahatnamesi - Bir Tarihçinin Gezileri”, İlber Ortaylı’nın gözüyle anlatılan ülkelere dair bir kitaptır ve içerisinde hatıralar az, tarih, kültür ve fikir çoktur. İlber Ortaylı’nın kitaplarıyla ve tarihle ilgilenenler için mutlaka okunması gereken kitaplardan biridir.

Editör: Murat ASLAN

İlber Ortaylı Seyahatnamesi - Bir Tarihçinin Gezileri Konusu

Türkiye’de gezi ve kültür denince akla gelen ilk isimlerden biri olan İlber Ortaylı yılların birikimini seyahatnamesinde biriktiriyor ve İlber Ortaylı Seyahatnamesi – Bir Tarihçinin Gezileri eseri ile okurları ile buluşturuyor.

İlber Ortaylı Türk kültüründe önemli bir yere sahip. Topkapı Müzesinin başkanlığını yapan, bir çok gezi ve kültürel televizyon programına imza atan ve yeri geldiğinde tarih dersleri veren isim hayatı boyunca en sevdiği iş olan harita üzerindeki yerleri ve müzeleri gezmeyi seyahatnamesinde topluyor.

Dünyanın tüm kıtalarını içeren, Japonya’dan, Avrupa’nın ücra köşelerine, Ortadoğu’nun gizemli müzelerinden Afrika’nın çöllerine, Asya’nın büyülü topraklarına kadar her kesimden bilgileri içeren bu eşsiz seyahatname gezip keşfetmeyi sevenler için adeta bir ansiklopedi diyebiliriz.

Gitmeden dünyanın sayılı yerlerini keşfetmeyi isteyenler için alıp okunması gereken güzel bir eser. İlber Ortaylı mükemmel bir kitaba imza atmış ve yine adına yakışır bir iş çıkartmış.

İlber Ortaylı Seyahatnamesi - Bir Tarihçinin Gezileri Soruları ve Cevapları

İlber Ortaylı Seyahatnamesi - Bir Tarihçinin Gezileri Yorumları