Rüyalar ve Uyanışlar Defteri

Rüyalar ve Uyanışlar Defteri - Latife Tekin

Puan Tablosu

YazarOkur'lar (5.4)	Editör (9)
Kitapevi (10)	Sosyal Medya

Rüyalar ve Uyanışlar Defteri Özet

Denemeler, yazarları tanımak için iyi bir fırsat. Birikimleri, hayata dair düşündükleri ve hissettikleri var o metinlerde. Çizimlerle zenginleştirilmiş bu kitap da, Latife Tekin’i yakından tanımak ve yazarın dünyasına girmek isteyenler için belirleyici bir eşik.

Latife Tekin kendi deyimiyle, doğup büyüdüğü topraklarda olan bitenlerin ağırlığını hisseden bir insan. O topraklardaki erkek hegemonyasının karşısında, ülke olup da demokrasi yeşerten bir annenin kızı. Evin delirtilen çocuğu. En çok yaralananı, bu yüzden de en çok sevileni.

Bitkisiyle hayvanıyla doğanın envaiçeşit canlısı, toprağıyla suyuyla hayatın kendisi. Önünde, arkasında, yanında yöresinde ise hükmetme hırsıyla dolup taşan insanlar, ardında da makineleri. Yazarın tabiatla bağı ise bu çoğunluktan epey farklı. Bir çeşit animizm ile tüm varlıkların ruhu olduğuna inanan birinin duygusu var yazdıklarında; aracısız bir iletişim kurma arzusu, boşluğun şeklini alma isteği. Öyle ki; perdesiz penceresinden gördüğü aya ses veriyor, gökyüzündeki yıldızların şefkatine inanıyor, doğacak güneşe selam duruyor, dağların yüceliğine hürmet ediyor, suyun hafızasına sığınıyor.

Hayat kirlendikçe, rüya da kirlenir.(1) Latife Tekin de anlattığı rüyalar üzerinden zülfüyâre dokunarak günümüzün toplumsal meselelerini inceliyor. Büyülü gerçekçiliğinin tohumları romanlarında olduğu gibi denemelerinde de var; hakikat gözle görülür biçimde ortada, onu besleyen damarlar ise bu hakikati zedelemeden, fantastik unsurlarla bezeli. Masal anlatıyor bazen de. Mekân, dünyada herhangi bir yer. Zaman, gelecekten herhangi bir an. Yanında da yoğun bir ironi kullanımı. Dönemin sansasyonel haberlerinden yola çıkarak yaratılmış kurmaca evrenlerde, gerçeğin bir nevi parodisini yapıyor; hem de konjonktürün hâkim anlayışı karşısında kalem bükmeden.

Yazarın anlatısı, çocukluğunun aynasından yansıyanlarla örülü. Her şey ile bir olma halinden, ötekinin gözüyle kategorize edilme haline dek yitirişlerin ızdırabıyla, dilinden tehlikeli kelimeler dökülüyor. Doğadan koparılışının sancısı bu. Erciyes’in zirvesinden İstanbul’un sıfır noktasına akan, köyden kente göç sonrası yaşadığı eksiklik duygusu. Kendisini yoksulların yazarı olarak nitelendirmesi, gecekondularla bu derece hemhal olması da hep bundan belli ki. Dünyanın acıları insanın yüreğine bir kez dokunmaya görsün, her adımda yenilerini, daha ağırlarını mıknatıs gibi çeker vicdan.(2)

Dağı taşı satıp kurdu kuşu susuz bırakanların dünyasında, coğrafyamızı şaşırttılar diyerek Kaz Dağlarındaki maden çalışmalarını, nükleer girişimleri, termik santralleri, küresel ısınmayı, orman yangınlarını anlatıyor Latife Tekin. Yanı sıra başörtüsü meselesi, toplumsal cinsiyet eşitsizliği, işçi cinayetleri, kadının sosyal hayattaki konumu, referandumlar, AB müzakereleri, ABD’nin Ortadoğu politikaları, tarikatlar, yoksullukla dolu varoşlar, gecekondudan apartmankonduya terfi eden (!) hayatlar, memleketi parsel parsel satanlar, yerinden oynatılamayan başkanlar, satılmış kalemlerden esirgemiyor yazdıklarını.

İnsanın doğumla ölüm arasında doğrusal bir çizgiden ibaret olmadığı, arada bir yerde delirdiği kahramanları var yazarın, onlar “aklın gitme dediği yere gidenler”. Sözü; kederli, iç geçiren, vah eden bir sese karşılık geliyor sanki. Yaşananlarla, yaşatılanlarla bir derdi var ama kırıp dökerek değil, ince bir sızı halinde dillendiriyor tüm bu olanları. Elbette pasifize etmeden, ille de direnmek lazım diyerek. Yeni bir başlangıç için de, öncelikle insanları doğadaki diğer canlılardan üstün gören mevcut dili yenilemek gerektiğini savunuyor.

1. Freud, S. (2009). Rüya Yorumları-I. 3. Baskı. İlya Yayınevi. İzmir.
2. Baydar, O. (2019). Köpekli Çocuklar Gecesi. 1. Baskı. Can Yayınları. İstanbul.

Yazan: Ceren GÖL

Rüyalar ve Uyanışlar Defteri Soruları ve Cevapları

Rüyalar ve Uyanışlar Defteri Yorumları