Kitap Türü:Yabancı RomanlarOrjinal Adı:Lying on the CouchÇeviren:Özden Arıkan
Puan Tablosu
Divan Özet
Yalom’dan iç içe geçmiş ilişki ve kişiler sarmalını anlatan farklı bir roman. Diğer eserlerinde olduğu gibi karakterler birbirinden bağımsız değil aksine bir şekilde yolları kesişen meslek kuralları gereği hiçbir zaman ortaya çıkmayan ilişkiler bütünü üzerine kurgulanan yine müthiş bir eser. Kitap ilk olarak Ernest’in Seymour isimli deneyimli bir psikiyatrist olan meslektaşını mesleki etik açısından mahkeme kararı ile değerlendirmesiyle başlıyor. Seymour, meslekte başarılı ve tanınmış yaşlı bir terapisttir. Belle isimli hastasıyla sürdürdükleri terapiler sırasında hasta terapist arasındaki sınırlar aşılmış ve hastayla Seymour arasında cinsel birliktelik (Seymour’a göre hastaya fayda sağlayan bir tedavi yöntemi) söz konusu olmuştur.
Dava sonuçlandığında Seymour yüklü bir miktar tazminat ödemiş ve meslekten ihraç edilmiştir. Bunun üzerine “Terapi nasıl olmalı? Uygun hasta-terapist ilişkisi nasıl olmalı?” konulu tartışmalar başlamıştır. Ernest ve danışmanı Marshall da bu dava üzerine çok düşünmüş ve tartışmıştır. Marshall, geleneksel psikoterapiye sımsıkı bağlı olmakla birlikte Ernest; Marshall’a katılmamaktadır. Terapilerin daha dürüst daha saydam ve daha açık olması gerektiğine inanmaktadır. Bu görüşünü bir deney konusu haline getirip terapilerinde uygulamaya karar vermiştir.
Ernest’in Justin adında bir hastası mevcuttur. Justin, beş yıldır terapi seanslarına devam etmekte ve beş yıldır da berbat giden evliliğinin ve ona göre tamamen bir cazgır olan karısının derdini yanmaktadır. Bu kadar mutsuz bir evliliği bitirme konusunda Ernest, Justin’e destek olmaya çalışsa da beş yıldır çabaları daima sonuçsuz kalmıştır. Bir gün Justin, bir genç kız ile tanışır ve terapistine bile haber vermeden karısı Carol’u ve ikizleriyle birlikte yaşadıkları evi terk eder. Ernest, bu gelişmeden tatmin değildir çünkü beş yıldır üzerinde çalıştıkları şey olmasına rağmen Justin kararını bildirmemiştir, üstelik yine başka bir kadını arkasına alarak vermiştir kararını. Tamamen bağımsız bir karar değildir. Bu terkediliş Carol cephesinde ise bir fırtına yaratmıştır. Carol, Justin’den kalan her şeyi paramparça etmiş ve intikam yeminleri etmiştir. Jsutin’e verilebilecek en büyük zararın tüm bu ayrılık sürecini birlikte planladığı terapistini meslekten attırmak olduğuna karar verir. Üstelik terapistlerden nefret eder çünkü geçirdiği bir terapi sırasında cinsel olarak yakınlaştığı terapist onu yüzüstü bırakıvermiştir.
Planı dahilinde kimliğini açık etmeyecek şekilde Ernest ile terapiye başlar. Ernest ile cinsel olarak yakınlık kurmak istediğini daima dile getirir ve fantezilerini anlatarak onu zorlar. Ernest de Carol’dan etkilenmiştir fakat bu birlikteliğin çok yanlış olduğunun farkındadır. Tüm zorlamalara rağmen Carol’a karşı koyar. Üstelik terapiler geçtikçe Carol, terapilerden yarar sağladığını, Ernest’in düşündüğü kadar kötü bir terapist olmadığını ve Justin’le olan sorunlu evliliğinin bitmesini o kadar dert etmediğini fark eder. Bazı gerçekleri saklamasına rağmen Ernest işini iyi yapmaktadır. Carol’a tüm o intikam planı anlamsız gelmeye başlar.
Marshall cephesinde ise işler sarpa sarmaktadır. Marshall, bir hastasının terapi sonundaki memnuniyetini ödüllendirme isteğine karşı koyamaz ve kuralları olabildiğince ihlal etmeden bir anlaşma yapar. Yatırım danışmanı hastası sayesinde bir şirketten hisse almıştır ve bu hissenin yüzde yedi yüz karla ona geri döneceğini düşünür. Adam, planı kusursuz kurmuştur.
Marshall’ın tüm temkinliliğine rağmen onu yüklü bir miktar dolandırmayı başarır. Masrhall, sinirden deliye döner ve yolu çetin bir avukat olan Carol’a düşer. Carol, Marshall’da kendi eski halini görür. Hiç de sağlıklı olmayan bu delice hırs ve intikam duyguları için yardım alması gerektiğini ifade eder. Masrhall ise bunun itibarını yerle bir edeceğini söyleyerek bu teklifi reddeder ve tek yardım istediği kişinin Carol olduğu konusunda ısrar eder. Carol, Masrhall’a nasıl yardım edebileceği konusunda Ernest’ten yardım ister. Ernest’in verdiği tavsiyeler gerçekten de Marshall’ın tüm o aşağılık kompleksiyle geçmişiyle yüzleşmesine yardımcı olur. Marshall, düzeldikçe Carol’un kendine yönelik içgörüsü ve Ernest’e duyduğu saygı da tamamen artar. Carol, Ernest ile girdiği seansta sıfırdan başlamak istediğini çünkü Ernest’e karşı yeterince dürüst olmadığını söyler. Ona birtakım gerçekleri açıklamak için artık hazırdır. Oyuna son verme vakti gelmiştir.
Yalom’dan yine etkileyici bir eser. Sürükleyici ve içine çeken hikayeler. İlk başlarda biraz karışık geldiğini söylemem gerek ama ilerledikçe iyice oturan kişiler ağı sizde merak duygusu uyandırıp kitabı elinizden bırakmamanıza neden oluyor. Karakterlerin divanda çarpıtmaları, yalanları ve en saydam şekilde kendilerini açmaları üzerine kurulu bir eser. Hatta kitabın orijinal ismi “Lying On The Coach” hem “divanda uzanmak” hem de “divanda yalan söylemek” anlamına gelmektedir. Yazar, yazısında bu kelime oyunundan oldukça hoşnut olduğunu, kitabın içeriğini yansıttığını belirtmiştir. Anlaşılır bir dil ve akıcı çevirisi ise cabası. Hastalar açısından terapilerin nasıl olduğunu görmekle birlikte birden çok farklı yaklaşıma sahip terapistler için de durumun nasıl olduğunu, pürüzlerini, kendilerine kör noktalarını görebildiğimiz başarılı bir eser.