Dava

Dava - Franz Kafka

Puan Tablosu

YazarOkur'lar (6)	Editör (8)
Kitapevi (8)	Sosyal Medya

Dava Özet

1883 yılında doğup 1924 yılında ölen, kısacık hayatına çarpıcı eserler sığdırmış bir adamın romanı: Dava. Kafka’nın yaşadığı dönemde yayınlanmamış, ölümünden bir yıl sonra arkadaşı Max Brod’un yardımları ile yayınlanan bu roman; bir sabah uyandığında tutuklandığını öğrenen ve ne suç işlediğini bilmeyen bir adamın öyküsüdür.

Josef K. bir sabah uyandığında başında bekleyen birkaç kişi görür ve bu beylerden tutuklandığını öğrenir. Israrla tutuklanma nedenini onlardan öğrenmeye çalışsa da, bu adamlar K’ya hiçbir bilgi vermemektedir. Suç işlemediğinden emin olan Josef K ne yapacağını bilemez durumdadır. Önce, kendi evinde birkaç saat esir edilip sonrasında adamların evden gitmesiyle şimdilik serbest bırakıldığını öğrenir. Bu saçma işe bir türlü anlam veremez. Kendisi aynı zamanda bulunduğu bölgenin önemli bankalarından birinde üst düzey bir görevde çalışmaktadır.

Kendi davası hakkında çevre adliyelere gider, yetkili kişilerden bilgi almaya çalışır fakat hiçbiri bunun mümkün olmadığını, kendisine bir şey söyleyemeyeceklerini bildirir. Aynı zamanda, garip bir şekilde bölgede yaşayan hemen hemen herkesin, Josef K adına açılmış bu davadan haberi vardır. Oysa Josef K, bu durumdan rahatsız olduğu için elinde olsa kimsenin haberdar olmasını istemez. Özellikle bankada kendisiyle yarışan müdür yardımcısının…

Bu haber, kendisinden çok uzakta yaşayan amcasının kulağına bile gitmiştir. Ertesi gün hemen K’nın yaşadığı yere gelen amcası, kendisini iyice azarlar. Josef, her ne kadar suçsuz olduğunu anlatmaya çalışsa da amcası doğal olarak ilk başta buna inanmaz. Ama sonunda Josef’in yoğun ısrarları üzerine ona inanmak zorunda kalır ve Josef’in bu zamana kadar akıl edemediği hatta gerek bile olduğunu düşünmediği bir şeyden bahseder: bir avukatın gerekliliği. K’yı aldığı gibi yıllar önce okul arkadaşı olan ünlü bir avukatın evine götürür. Bu avukatla yıllardır görüşmemişlerdir. Kapıda uzunca bir süre bekledikten sonra avukatın hizmetçisi kapıyı açar ve avukatın hasta olduğunu, görüşme kabul edemeyeceğini söyler. K’nın amcası ısrarla görüşmek istediğinden, kıza kim olduğunu avukata bildirmesini ister ve sonra da içeri alınır. Avukat çok hastadır, odasında yatmaktadır. Avukat, ilk zaman Josef’i göremese de sonradan fark etmiştir. Amcası, davadan bahsederken Josef de bir sandalyede konuşulanları dinlermiş gibi sandalyede oturmaktadır. Oysa aklında kapıyı açan hizmetçi vardır, kızı beğenmiştir. Konuşma devam ederken mutfaktan bir tabak sesi gelir ve Josef, amcasıyla avukata rahatsız olmamalarını ve kendisinin duruma bakacağını söyleyerek odadan çıkar. Elbette ki bu bahanedir ve tahmin edildiği üzere, Josef hizmetçi kızın yanına gitmiştir. Kızla uzunca bir süre flört ettikten sonra amcasının evden çıktığını duyup yanına gittiğinde kendisinden azar yemiştir. Amcası ona yardımcı olmaya çalışırken, o ise avukatın hizmetçisiyle düşüp kalktığı için amcası ona çok kızmıştır ama iyi bir sonuç olarak bu avukattan dava süresince Josef’e yardımcı olma sözü almıştır.

Aradan uzun zaman geçmiştir. Josef K hala neden kendisi adına dava açıldığını bilmemektedir ve öğrenmek için çeşitli girişimlerde bulunmaktadır fakat hiçbiri olumlu sonuç vermemektedir. Bu süreç içinde birkaç kez avukat ile görüşen Josef, davanın sebebini öğrenemediği için avukatına da sinirlidir. Bir gün dayanamaz ve dava adına hiçbir şey yapmayan bu avukatının evine gider. Kapıyı paspal kıyafetli bir adamın açması üzerine çok şaşırır. İçeri girdiğinde bu adamın, avukatın müvekkillerinden biri olduğunu ve o evde kaldığını öğrenir. Bu zamana kadar avukatın hizmetçisi Leni’nin kendisine sadık kaldığını düşünen Josef, aslında kızın bu paspal adamla da bir ilişkisi olduğunu öğrenir ve zaten sinirliyken daha da sinirlenmiş olur. Bir an önce avukatın odasına girer ve kendisinin avukatı olmasını istemediğini, iş birliklerini artık yok saydığını bildirir. Avukattan beklediği sert tepkiyi almayan Josef durumu biraz garipser. Josef’in bu tavrına rağmen avukat hala ona yardım edebileceğini, yargı mahkemesine dilekçeler yazacağını söyler fakat Josef duruma hiç yanaşmaz ve evden çıkar.

31. yaş gününe girdiği gece evinin kapısını silindir şapkalı iki adam çalar. Josef bu adamları tanımıyordur fakat buna rağmen kendisini dışarı çağırıp gezinme tekliflerini hiç karşı çıkmadan kabul eder. Birlikte kol kola girip birkaç sokak dolaşırlar ve kent dışına çıktıklarında bu adamlar Josef’i bir taşın üzerine yatırır ve kendisini idam ederler.

Yazan: Handenur DURALI

Dava Kitap Özeti

Joseph K. Sıradan bir yaşamı olan bir bankada çalışarak yaşamını kazanan çevresi tarafından sevilip saygı duyulan bir adam olarak tasvir edilmiştir. Yani memur tiplemesine uyan bir karakter olarak düşünebiliriz. Kitabın bu bölümlerinde Joseph K. Dönüşüm’deki gibi böceğe mi dönüşecek acaba demeden edemiyor insan. Öykü karakterin böceğe dönüşeceği kadar marjinal ilerlemese de Joseph K. Bir sabah sebebini bilmediği bir şekilde tutuklanıyor. Tüm sorgulamalara rağmen suçunun ne olduğu neye dayanarak tutuklandığı konusunda bir fikri yoktur, kahramanın. Kitabın illk bölümlerinde Joseph K.’nın başında nöbet tutan görevlilerden söz edilir. Franz ve Williem isimli nöbetçiler de K.’nın suçundan bir haberdir. Sistem ne buyurduysa sorgulamadan onu yerine getirirler. Hatta nöbetçiler durumu şu şekilde ifade etmektedir: “Bizim çalıştığımız makamlar ve ben sadece en alt kademeyi tanırız, halkın arasında suç aramaz, tam tersine yasada olduğu gibi suç onu kendine çeker ve biz nöbetçileri gönderir.” Nöbetçiler karşısındaki kişinin suçunu bile bilmeden onun kahvaltısını yeme, kışkırtıcı cümleler kullanma cesaretini gösterirler. Nöbetçiler, karşısındakine karşı kullanabileceği bir miktar güç verilmiş insanın nasıl da sistemin içinde çürümeye başladığının en iyi kanıtıdır. K. da çok güvendiği hukuk sistemini sorgulamaya başlamıştır.

K. masum olduğunu bilse bile sonraki gün çevresindeki insanların ne düşündüğüyle ilgili araştımaya girer ve ilk kapısına gittiği kişi ev sahibi Bayan Bürstner olur. Yaşlı kadın evine sorgu ekibi gönderilen birinin büyük bir suç işlemiş olabileceğini fakat özgürce gezmesinden de o kadar büyük bir suç işlemediğini çıkarabileceğini söyler.

K. yargılanacaktır ama kim tarafından? Kitabın başından sonuna dek yargıç somut bir yapıya bir insan bedenine bürünmeden belirsiz kalır. Yalnızca avukatın odasında bir tabloda yargıç silüeti mevcuttur. Kısa olmasına rağmen uzun, iskemlede oturmasına rağmen bir koltukta resmedilmiş yargıç silüeti. K. nın işine gitmesine, gündelik hayatına devam etmesine izin verilir ama herkes onun suçlu olduğunu bilir.

K. sorgu için çağırıldığında onu yargılayacak mahkemeyi bir tavan arasında birtakım insanları bir odaya sıkıştırılmış olarak güçlükle bulur. Yargıcın masasısının üzerinde tek bir kitap mevcuttur. Yargıç sanki çok önemli bilgiler bulunan bu kitabın sayfalarını bir o yana bir bu yana çevirir. Joseph K. Sorgu yargıcının yardımıyla mahkemeye girdiğinde daha sonra anlayacaktır ki kitap içinde garip isimler yazılı müstehcen resimleri olan bir kitaptır. K. savunması sırasında izleyicilerin kendisine gülmesine sinirlenerek sesini yükseltir ve söylevine coşku katarak devam eder. Tüm salon susar ve yargıç ayağa kalkar. İşte K. nın kazandığını zannettiği tek sahne bu andır: Karşısında bir muhattap vardır.

Dava süreci sonuçlanmadan sürüp gider. K. davaya kafasını öyle takmıştır ki bu belirsizlik onun tüm yaşamını sekteye uğratmaktadır. Amcası K. için bir avukat bulur. Bu avukat hastadır ve Leni adında bir bakıcısı vardır. K. avukat ile uzun süren görüşmeler yapar, günler geçer umutları tükenir çünkü mahkemenin sanığa kendini savunma hakkını gerçekten verip vermediği oldukça şüphelidir.

K. arkadaşının tavsiyesi üzerine Titorelli adındaki bir ressamı görmek ister. Ressamın yaşadığı ev havasız ve penceresiz garip bir yaşamalanı olarak tasvir edilir. Sarayın özel ressamı olan Titorelli hakimler arasında büyük etkisi olduğunu iddia eder. K.ya aleyhindeki davanın üç ihtimali olabileceğini ifade eder: Kesinlikle beraat, bu çok zor bir ihtimaldir, karar kimsenin bilmediği üst mahkeme tarafından alınmalıdır ve tamamen masum olması gerekir; sözde beraat, dosyalar işlemde kalır, küçük gelgitler ve büyük duraksamalar söz konusudur; sürüncemede bırakma, ki ne beraat demektir ne de mahkumiyet dava hep başlangıç noktasında kalır. K. ümitsizlik içinde ressamın yanından ayrılır.

İş için istemeye istemeye bir katedrale gönderilen K. bir papaz ile tanışır. Papazın davadan haberi vardır ve K.’ya hata ettiğini söyler. Bir bekçinin hikayesinden söz eder K’ya: taşradan gelip kanun kapısından geçmek isteyen bir adam, kapı bekçisinin kendisini yıldırma çabalarına karşılık, uzun süren bekleyişi esnasında kapıdan içeri bir göz atmak istediğinde, şu yanıtı alır: “Madem bu kadar istiyorsun, olmaz dememe aldırma, bir dene bakalım. Ancak unutma ki, ben güçlü bir kapıcıyım ve kapıcıların da yalnızca en küçüğüyüm. Ama her salon başında bir başka kapıcı vardır, biri de ötekinden güçlüdür. Daha üçüncüsünü görmeye ben bile dayanamam." Burada görmeye bile dayanılamayan figür ilahi bir varlık değilse nedir?

Kitabın son kısmında K’yi almaya gelen kişilere K. hiç direnmez çünkü oldukça yorulmuştur artık. Sanık

K, infaz edilmek üzeredir ama tam o anda uzakta bir evin camı açılır, ışığı yanar. K.,hukukun bıçağı ile “bir köpek gibi” öldürülmek üzereyken ortaya çıkan ışık kurtuluşun habercisi olabilir mi? Yani Kafka bize her zaman geride kalanlar için bir umut var mı demektedir?

Kafka’nın en bilinen eserlerinden biri olan Dava oldukça sürükleyici ve akıcı bir eserdir. Kafkaesk olarak adlandırılan türdeki gibi bu eserde de gerçeklikten kısmen uzaklaşarak görünmeyenin arkasındaki gerçeklikle kurduğu bir dünya söz konusudur.

Editör: Ceren Kozalıoğlu

Dava Soruları ve Cevapları

Dava Yorumları