Dostoyevski’nin ilk kitabı olarak bilinen bu roman, kendisinin çoğu romanında olduğu gibi Rusya’nın soğuk ikliminde geçen bir hikayeden oluşuyor.
Yoksulluk vurgusunun felsefî bir dokunuşla işlendiği hikâyede yoksul ve sıradan iki insanın mektuplaşması ele alınıyor. Annesi ve babası olmayan, eline iş geçtikçe terzilik yaparak harçlık kazanmaya çalışan ancak oldukça hasta ve güçsüz olan karakterimiz; Varvara Alekseyevna. Ona yardım eden, uzaktan da akrabası olan (kendisini “dış kapının mandalı” olarak tanımlıyor.) yaşlı karakterimiz; Makar Alekseyeviç.
Bu ikilinin aralarında samimi bir dostluk göze çarpıyor. İlk bakışta aşk mektuplarını andıran bir samimiyette yazılan bu mektuplarda birbirlerine gün içinde başlarından geçenler, edebiyatla ilgili eleştiriler, hayata dair bakış açılarına varıncaya dek çeşitli söylemler gelişiyor.
Her ne kadar birbirleriyle mektuplaşıyor olsalar da aslında birbirleriyle çok yakın oturan iki komşu durumundalar. Buna karşın aralarında çok fazla ziyaret gerçekleşmiyor zira insanların kendileri hakkında yanlış anlaşılmaya varacak dedikodular çıkarmalarını istemiyorlar.
Bu iki insan da çevrelerindeki diğer insanlar da oldukça yoksullar. Öyle ki kahramanımız Makar, çayı çok seven bir insan, ancak şekerli çay oldukça lükse giriyor. Hatta o şekersiz çayı bulmak da yine zor. Ayakkabılarının tabanları delik, montu tamiri mümkün olmayacak derecede yıpranmış, Rusya’nın zorlu kış şartları altında kendisini soğuktan korumaya yetecek kıyafeti olmayan yaşlı bir katip.
Yaşamakta olduğu odası da mutfaktan bir çıkıntı şeklinde ayrılan minik bir odacık. Yatağı, bir adet komodin ve neredeyse kırılmak üzere olan iki sandalyesi dışında da eşyası bulunmuyor. İnsanların, yaşadıkları yerin her daim koktuğu, kanaryaların bile yaşayamadığı bir kasvetli binadır burası. Pencerelerinden biri de Varvara’nın kaldığı odaya bakmaktadır.
Makar yaklaşık 30 yıllık bir katiptir. Pek az bir maaş almaktadır ve bunun da büyük bölümünü kira olarak vermektedir. Geriye kalan az bir parasıyla da kızı gibi görmekte olduğu Varvara’nın geçimini sağlamaya çalışmaktadır. Kıyafetlerinin eskiliğinden ötürü arkadaşlarının alaylı muamelesiyle karşılaşır sürekli olarak. Yoksulluk, bütün düşüncelerine de hakim olmuştur. Yoksul insanların doğanın kanunu gereği hayal kurmaya meyilli olduklarını ifade eder.
Varvara ise 14 yaşında babasını kaybettiği güne dek mutlu bir çocukluk geçirmiştir. Sessiz ve doğasıyla insanı cezbeden bir köyde yaşadığı bu yılları ömrünün en güzel günleri olarak hatırlar çünkü babasının ölümüne yakın bütün hayatı bir daha iyi olmamak üzere kötüleşmiştir. İlk önce babasının işleri nedeniyle bu köyden taşınarak S. Petersburg’a gelmişlerdir. Ne var ki babasının işleri de bir daha düzelmemiştir ve bu durum onun sağlığını da karakterini de bozmuştur.
Buraya taşınmalarından kısa bir süre sonra Varvara yatılı bir okula verilir. Sıkı ve katı kuralları olan bu okula bir türlü alışamayan Varvara, derslerinde de istenilen başarıyı gösteremez. Onun için artık tek mutlu anları hafta sonları ailesinin yanına döndüğü günlerdir. Ancak babasının kötü anlamda değişen karakteri yüzünden bu zamanlarda da sıklıkla kavgalar çıkar. Ansızın babası da hastalanarak ölür. “Günler günleri kovaladı, hepsi birbirinin aynıydı.”
Babasının borçlarının tahsilinden sonra annesiyle geçinecek hiçbir şeyleri olmadan ortada kalırlar. Bu sırada Anna Fedorovna adındaki bir akrabaları onlara yardımcı olmak istediğini söyler ve kendisinin yanında kalmalarını ister. Çaresizce bu teklifi kabul eden Varvara ve annesi için bundan sonraki günler de sıkıntılı geçer. Çünkü Anna Fedorovna, sürekli olarak şikayet eden, herkese yaptığı bu iyilikleri anlatarak anne ve kızı rezil eden huysuz bir kadındır.
Varvara ilk aşkını da burada bulur. Ne var ki bu oldukça fakir ve hasta bir öğrencidir. Okuluna bile devam edememektedir. Kısa bir süre sonra da hayatını kaybeder. Hemen arkasından Varvara’nın annesi de ölür. Artık çaresiz ve savunmasız bir genç kızdır.
Makar’ın himayesi altında hayata tutunmaya çalışır. Bu noktada her ikisi de yoksulluğun dibini görürler. Yiyecekleri bile olmaz bazen. Varvara içinse tek çıkış yolu kalmıştır; sevmediği huysuz ama zengin bir adamla evlenmek. Makar her ne kadar bu evliliğe sıcak bakmasa da başka çare yoktur. Dindar bir görünüm sergileyerek kadere razı olurlar. Varvara evlenerek şehirden ayrılır. Makar ise tamamen yalnız kalmıştır.
Yoksullar Soruları ve Cevapları
Yoksullar kimin eseri?
Dostoyevski
Yoksullar türü nedir?
Yabancı Romanlar
Yoksullar kaç sayfa?
175
Yoksullar Yorumları
özeti hiç bir yerde bulamamıştım kitap da satılmıyor artık sanırım kitapçılarda yok allahtan burada özeti buldum süpersiniz