Yılkı Atı

Yılkı Atı - Abbas Sayar

Puan Tablosu

YazarOkur'lar (6.4)	Editör (9)
Kitapevi (8.4)	Sosyal Medya

Yılkı Atı Özet

Yılkı Atı, bir köy romanıdır. Üssüğün İbrahim, o yıl tarladan elde edilen ürünlerin azlığından yakınır. Fakir biridir Üssüğünoğlu; bu nedenle uzun uzun zenginlik hayalleri kurmaktan geri durmaz. Köylü ile arası bozuk olan İbrahim, hayallerinde bile Toprak Mahsulleri Ofisi’ni ürünleri ucuza almaktan eleştirir. O, eğer çok ürün elde ederse bunları Duran Efendi’ye satacaktır. Fakat, Erciyes dağının eteklerindeki bu köyde gerçek, hayallerdeki gibi değildir. Ürün azdır ve Üssüğünoğlu bu problemle baş etmek zorundadır. Çözüm olarak, artık yaşlanmış ve eski parlak günlerini geride bırakmış olan Dorukısrak’ın yılkıya bırakılması fikri bulunur.

Dorukısrak, yetersiz üründen dolayı, kışı geçirmesi için ovaya bırakılır, eve kabul edilmez. Artık o, bir yılkılıktır. Dorukısrak ya ölecek ya da bir şekilde kışı geçirecektir. Şayet kışı geçirirse tabi ki ona Üssüğünoğlu tarafından bir vazife bulunacaktır.

Üssüğün İbrahim’in Mustafa ve Hasan adlı oğulları, babalarına Dorukısrak’ı yılkıya bırakmasından dolayı tepkilidir. Tepki gösterenler arasında, İbrahim’in karısı Zeliha da vardır. İbrahim’in kızı ise oldukça silik bir tiptir. Sadece romanın başlarında ondan bahsedilir. Bu kız, babasına tepki dahi göstermez. İbrahim, oğulları ve karısının kendisine gösterdikleri tepkileri, onları baskı altına almak yoluyla savuşturur ve yılkıya at bırakmanın bir gelenek olduğunu, bu usûlü kendisinin değil atalarının bulduğunu, ayrıca yılkıya at bırakan tek kişinin o olmadığını söyleyerek kendisini savunur.

Dorukısrak, defalarca evin kapısına gelir, kavaktan yapılmış bahçe kapısını zorlar; ancak bazen dayakla, bazen de taşla kapıdan geri çevrilir. Halbuki o ev, Üssüğün İbrahim’in olduğu kadar, Mustafa ve Hasan’ın olduğu kadar kendisinin de evidir. Ayrıca, o evde Dorukısrak’ın bir tayı da bulunmaktadır.

Dorukısrak öyle bir attır ki, Üssüğün İbrahim’i adam eden o attır. Zamanında öyle güçlü, öyle güzel ve hızlıdır ki, at yarışlarında hep birinci gelir ve İbrahim’e para kazandırır. İbrahim, Dorukısrak’ı çok sever ve onu ölünceye dek satmayacağına söz verir. Fakat, zamanla Üssüğün İbrahim’in Dorukısrak’a bakışı değişir ve hiç kimsenin dokunmasına dahi izin vermediği atı, gün gelir yılkılık olarak ayırır. Ondan bir avuç samanı esirger.

Üssüğün İbrahim’in Dorukısrak’ı yılkıya ayırması, köylünün de tepkisini çeker. Köylüler, İbrahim ile Dorukısrak’ın ilişkisini ibretlik bir öykü olarak algılar. Bu işin sonunda İbrahim’in zararlı çıkacağı, Allah’ın daima mazlumun yanında yer almasından dolayı Dorukısrak’ı acımadan ovaya tek başına bırakan İbrahim’in başına bir felaket geleceği kehanetinde bulunur.

Eve alınacağından ümidini kesen Dorukısrak, yılkıya bırakılan diğer atların oluşturduğu bir gruba katılır. Birçok arkadaşı olur. Zaman gelir, bir aygırla yakınlaşır. Bazen de aygırlar Dorukısrak için kavga ederler. Bu şekilde Dorukısrak, kaybettiği özsaygısını geri kazanır. Bazı zamanlar, atlar kurtlara karşı savaşır. Bu şekilde atlar, birlik duygusu kazanırlar ve Dorukısrak da kendisini belirli bir gruba ait hisseder. Zamanla Dorukısrak, özgürlüğün tadına varır ve Üssüğün İbrahim’in evinde kalan tayına acır. Onun da özgür bir hayat sürmesini arzular.

Kış geçer ve bahar gelir. Üssüğün İbrahim, yılkıya bıraktığı Dorukısrak’ın akibetini merak eder ve her gördüğü köylüye onu sorar. Bir köylü, Dorukısrak’ı ovada gördüğünü, genç bir kısrak gibi olduğunu, ovada kışı geçirmenin Dorukısrak’a yaradığını ballandıra ballandıra anlatır. Ağzının suyu akan Üssüğün İbrahim, oğlu Mustafa’yı yanına alarak Dorukısrak’ı tekrar eve getirmek için yollara düşer. Yanlarında Dorukısrak’ın tayı da vardır. Üssüğünoğlu, tayı gören Dorukısrak’ın dayanamayacağını ve tekrar eve döneceğini düşünür. Fakat işler, düşündüğü gibi olmaz. Dorukısrak, tayını görünce onu özgür bir yaşama ikna eder. Böylece Dorukısrak önde tay arkada, birçok tepeleri aşarlar. İbrahim ve Mustafa, atları şaşkınlıkla izler. Üssüğün İbrahim ne yaptıysa ne ettiyse Dorukısrak’ı ve tayı bulamaz. Böylece, Dorukısrak’ı eve götürme planları yaparken evdeki tayından da olur. Bu hikaye, köylüler için ibretlik bir olaydır.

Bu roman, bir yandan köylülerin hayvanlarla kurduğu çıkar ilişkisinin acımasızlığını anlatır; diğer yandan ise özgürlük hissini tadan hayvanların bir daha asla eskisi gibi olamayacağını söyler. Üssüğün İbrahim ibretlik bir şahsiyettir ve bu yönüyle hem ailesi hem de köylüler tarafından eleştirilmektedir. Bununla beraber, diğer köylüler de masum insanlar değildir. Her biri diğerini kıskanmakta, aldığı borcu ödememekte ve birtakım menfaatlere erişmeye çalışmaktadırlar. Bu açıdan ahlaksızlık, köyün en belirgin özelliklerinden biridir. Dorukısrak açısından ise bu roman, bir kendini bulma yolculuğudur. Yıllar boyunca Üssüğün İbrahim için çalışmış, ona para ve saygınlık kazandırmış bu at, gün gelip de güçten düşünce bir paçavra muamelesi görmüş, değersiz bir mal gibi bir kenara atılmıştır. Fakat bu olay, atın, içindeki özgürlük duygusunu uyandırmış, ona özsaygısını kazandırmış ve nihayet Dorukısrak’ın tekrar hayatla barışmasına vesile olmuştur.

Editör: Murat ASLAN

Yılkı Atı Kitap Özeti

Üssüğünoğlu İbrahim, söylenerek çift sürer. Sürekli çift demirlerinin çalınmasından yakınır. Saman deyince aklına Dorukısrak gelir. Eve gittiğinde bir hal düşünürüm der. Dorukısrak’ın hikayesi şöyledir:

İbrahim, on beş yıl önce Dorukısrak’ın anasıyla kasabaya gider. Köylüler atlarını ve eşeklerini gençlere bırakıp, işleri için pazara giderler. İbrahim de Kısrağını bir kazığa bağlar. At zayıf ve gösterişlidir. Birden nerden geldiği belli olmayan iki at ortaya çıkar. Güçlü olan at Kısrağı gebe bırakır. Dorutay da böylece dünyaya gelir. Dorutay koşuda birçok ödül alır. Bu altın çağı beş yıl sürer. Sonra at güçsüzleşir. Evin sofasından pis bir duman İbrahim’i karşılar. Karısı, ocakta bulgur kaynatmaktadır. İbrahim, titreyince eşi ve kızına tezekleri dışarda bıraktıkları için sinirlenir. Dorukısrak, aklına tekrar takılır. Ahırdaki saman ancak öküze, taya, kırata yeter der. O yüzden Dorukısrak’ı bu yıl yılkılık yapmaya karar verir. Baharda tekrar sağ salim dönmesini umar. İbrahim, oğulları Hasan ve Mustafa’ya Doru’yu dağa bırakmaya gönderir. Küçük Hasan, Doru’ya son defa binmek istemişse de Mustafa bindirmez. Hasan’ın içine kadar işler bu durum. O kadar işler ki rüyasında bile görür. Mustafa, Doru’yu bırakır ve kaçar. Hasan da geri dönmemesi için taşlar. Doru’nun yanağına sıcak bir kan yürür. Bunlara rağmen Doru evini bulur. Kapıyı açmak ister açamaz. Tahta kapı şimdi bir sur kapısı kadar sağlamdır. Doru, iyice acıkmış ve yorgun düşmüştür. Evde sessizlik hakimdir. İbrahim, sigaranın birini bitirmeden diğerini yakar. Karısı korkudan ağzını açamaz. Aşağıya hayvanların altına bakmaya gider. Kadın, iki atın yemini atın torbalarına doldurup boyunlarına geçirir. Doru, tan yeli ağarırken uyanır. İbrahim’in karısı Zeliha ahırı boşaltır. Dorukısrak’ı karşısında bulur. İbrahim’e haber verir. Kocası Doru’yu sakın içeri koyma der. İbrahim, sığırın ardını almaya çalışan çoban Tombak Emmi’ye Dorukısrak’ın bu yıl yılkılık olduğunu ve gördüğü yerde onu yıldırmasını ister. Doru, önüne ne gelirse yer. Çoban, İbrahim’e bu kısrak daha on yıllık at eder diye söylenir. Çobanın köye gitme vakti gelir. Atlar bir işaretle peşlerinden giderler. Mustafa ve Hasan yine hayvanı alıkoymaya gelirler. Hayvana bu sefer vurmadan köye geri dönerler. Doru, tekrar köye iner. Tahta kapıyı kırarak içeri girer. İbrahim, Doru’yu sopayla döver ve köy çıkışına kadar kovalar. Doru, sabah güneşle beraber içine acı girer. Yaklaşmakta olan sürüye bakar. Kırat ile göz göze gelirler. Başı ile Kırat’ın başını iter. Gözüyle tayını arar. İbrahim, Doru eve gelir diye tayını sürüye katmaz. Çoban ve Kaşifinoğlu karşılaşır. Kaşifinoğlu alacak işinin olduğunu söyler. Çoban latife yapar. Elini versen kolunu alamazsın bu milletten der. Kaşifinoğlu’na yaya gidiyorsun zaten İbrahim’in kısrağına bin der. Bu yıl İbrahim’in zekatlığı bu der. Bir zamanlar İbrahim Doru’nun tırnaklarını yalıyordu der. Kaşifinoğlu ata biner ve Devrek Köyünü görününce kısraktan iner. Atın yönünü tepeye çevirir ve Doru’ya kısraklığın gençliğinde şu İbrahim’in atının tüyünü okşayayım deseydim izin vermezdi diyerek yola koyulur. Doru, kişnemelerine cevap bulur. Çılkır bir at Doru’ya yaklaşır. Doru’da umut ve yaşama sevinci uyanır. Demirkır bir at koşarcasına yaklaşır. Başıboş atların klavuzu gibidir. Demirkır’ın peşine düşerler. Üç türlü yılkı atı vardır. Birinci türlüsü gözden çıkmışı, hesaptan düşürülmüşüdür. Yaz olsun kış olsun işsiz gününde bırakılır. Bu gibiler köy sınırları içersinde başıboş dolaşır. Akşamın ilk vaktinde köye, eve dönerler. Torbalarına bir kalbur saman bir avuç arpa atılır. Zulme ve kahra dayanıksız olurlar. İkinci türlü yılkı atı tek başlarına değildir. Grupça gezerler. Bunlar ahır bilmezler ama sahiplerini bilirler. Genç ve orta yaşlı kısımdır. Güçlü ve kuvvetlilerdir. Bunlara dünya vız gelir. Canavara papuç bırakmazlar. Düşmanın üstüne yürürler. Yılkı atının üçüncü türlüsü Dorukısrak ve kader arkadaşlarıdır. Dorukısrak’ın arkadaşı Çılkır çok zulüm görmüştür. Eşeğe düşen işi o yapmış ve onuru kırılmıştır. Kış kapıda görününce kendisine karar kılınmış ve yılkılık olmuştur. Doru ve Çılkır karınlarını iyice doyururlar. Artık kar kendini göstermiştir. Alaca aydınlıkta Aygır’la tanıştılar. Bu sayede Demirkır’ın sürüsünün yanına yaklaşırlar. Demirkır bu iki ata yaklaşır. Doru’ya yakınlaşmak ister. Çılkır bunu kıskanır. Aralarında büyük bir savaş olur. Savaşı Demirkır kazanır. Çılkır bu durumdan dolayı onuru kırılmış ve utanmıştır. Bir süre sürüye yaklaşamaz. Kurtlar sürüye saldırır. Demirkır ve üç at daha kurtlar ile savaşır. Diğer altı at güçsüz atlardır. Onlar geride beklerler. Demirkır kurdun üstesinden gelir. Tehlikeden kurtulurlar. Demirkır sürüyü dulda bir yere çeker. İbrahim’in evinin bacasından soğuk rüzgar girmekte ve içeriyi dumana boğmaktadır. Karısı, bulgur kaynatmaktadır. Karısı yine bu soğukta Doru’yu merak eder ve homurdanır. Kocası da bir siz mi merhametlisiniz?Usül böyle der. Karısı homurdanarak susar. O gün soğukta köy odasına gelenler de Doru’yu konuşurlar ve İbrahim’e laf atarlar. Doru, güçsüz düşer. Çılkır at onu bırakıp gitmek zorunda kalır. Doru’yu arabaya koşarlar ve bir köye getirirler. Burada fenalaşır. Ata Hıdır Emmi bakar. Ona sıcak saman kaynatır ve ağızlık takar. Kilimler örter üzerine. Diğer yandan Demirkır ve arkadaşları o gece kurtlar ile savaşır. Kurtlar Çılkır’ı avlar. Demirkır ve arkadaşları sonradan Çılkır’ın öldüğünü görünce acı acı kişneyerek saygı duruşuna geçerler. Hıdır Emmi, Doru’yu eski haline getirir. Doru, eski sağlığına kavuşunca huysuzlanmaya başlar yaşadığı yer ona yabancılaşmıştır. Hıdır Emmi durumu anlar. Güneşli bir havada törenle doğaya bırakır. Hıdır Emmi’yi atı iyileştirdiği için köylüler över. Doru, arkadaşlarını bulur. Ama eşi çılkır içlerinde yoktur. At sürüsü içinde yapayalnızdır. Ovaya Mart ayı düşünce yılkı atı ile geçinen üç adam ovaya gelir. At sürüsünden Doru ve Aygır’ı yakalarlar. Yakalanan atlar geride kalan arkadaşlarına acı acı kişnerler. Bahar gelince İbrahim Dorukısrak’ı aramaya koyulur. Murat er onları ovada gördüğünü ve Doru’nun da orda olduğunu söyler. Bunun üzerine İbrahim Doru’nun tayını alır. Oğlu Mustafa ile yola çıkar. İbrahim, Doru’yu tayı ile gafil avlayacağını zanneder. Tersine Doru ve tayı şahlanarak dört nala koşarlar. O günden sonra İbrahim atlarını bulamaz.

YILKI ATI DEĞERLENDİRME

Abbas Sayar’ın ilk romanı olan bu eser TRT 1970 Sanat Ödülleri yarışmasında başarı ödülü almıştır. Eser atların duygusal yönlerini ele almaktadır. Yazar dil konusunda kendini aşmış ve kahramanları yöresel bir dil ile konuşturmuştur. Romanda Doru, Demirkır, Çılkır, Aygır gibi atların psikolojik durumlarını tasvir etmiştir. Sembolik bir romandır. Kapitalist bir toplumu ele alır. ”Bizim millet davulun iki tarafına da vurur" lafı ile insanların ikiyüzlülüğüne parmak basar.

Yazan: B. Öğretmen

Yılkı Atı Konusu

Türk edebiyatının saygın isimlerinden biri olan Abbas Sayar’ın ilk ve en ünlü romanı olan Yılkı Atı Abbas Sayar tarafından kaleme alınmış fakat yıllarca yayınlanamamıştır. Yazar, romanını onlarca yıl aradan sonra 1970 yılında yayınlayabilmiş ve kitap Türk edebiyat dünyasının klasikleri arasına girmiştir.

Romanın ana karakteri olan Dorukısrak dünyaya geldikten sonra oldukça güçlü ve hızlı bir at olur. Yarışlara katılır ve hepsini kazandırarak sahibi İbrahim’i mutlu eder. İbrahim de en sevdiği atını kimseye satmaz. Fakat zaman Dorukısrak’ı da etkiler ve yaşlandıkça at gücünü ve hızını kaybetmeye başlar.

İbrahim’in en büyük hayali çok zengin olmak, at sürülerine sahip olmak ve bir kervansaray yaptırarak hayatına devam ettirmektir. Fakat bu hayali bir türlü gerçek olmayınca sinirini Dorukısraktan alır. Atın artık yılkıya gönderilme zamanı geldiğini düşünür ve oğullarını görevlendirerek atı uzak bir tepeye götürüp bırakmalarını ister. Fakat Dorukısrak evin yolunu bulur fakat ahırın kapısını açamaz. Onu gören İbrahim kızar ve atı tekrar uzaklara gönderir. Ama Dorukısrak yine geri döner. Bunun üzerine İbrahim daha da kızar ve Dorukısrak’ı bir güzel döver.

Dorukısrak artık bir evi olmadığını anlıyor ve oradan uzaklaşmaya karar veriyor. Bu sırada da Çılkır ile tanışır. İkili bundan sonra birbirine destek olmaya karar verir ve yollara birlikte düşerler. Zamanla diğer yılkıya bırakılmış atlar ile de tanışırlar. Fakat kışın gelmesi ile birlikte at sürüsüne kurtlar saldırır fakat atlar bu saldırıyı püskürtürler. Fakat kış ile birlikte açlık başlıyor ve atlar bitkin düşmeye başlıyor.

Açlıktan dolayı iyice hastalanan ve bitkin düşen Dorukısrak at arabası izlerini görüyor ve bu izleri bir umutla takip ederek köye kadar iner. İlk gördüğü ahıra sığınmaya çalışıyor fakat kapısını yine açamıyor. Atın halini gören Hıdır Emmi atı himayesine alır ve ona kıç boyunca bakmaya başlar. Fakat bu sırada yalnız kalan Çilkır ve at sürüsüne yine kurtlar saldırır ve Çilkır bu saldırıda ölür. Bundan habersiz olan Dorukısrak tüm kışı iyileşerek geçirir.

Baharın gelmesi ile birlikte İbrahim Dorukısrak’ı bulmak için yollara düşüyor. İbrahim ovada Dorukısrak’ı bulunca tayı da annesinin yanına gönderir. Böylece Dorukısrak’ı geri getirebileceğini düşünür fakat Dorukısrak ve tay birlikte koşarak kaçmaya başlar. Bunun üzerine İbrahim daha da sinirlenir fakat elinden bir şey gelmez. Tüm aramalarına rağmen bir daha Doğukısrak’ı ve tayını bulamaz.

Yılkı Atı gerçekten okumaya değer mükemmel bir roman. Abbas Sayar burada bir at kullanarak insanların işi bittikten sonra değer verdikleri şeylerden uzaklaşmalarını ve işi düştüğünde tekrar kullanmaya çalışmalarını mükemmel bir şekilde aldatmış.

Yılkı Atı Soruları ve Cevapları

Yılkı Atı kimin eseri?

Yılkı Atı Abbas Sayar'ın en beğenilen eserlerinden bir tanesidir.

Yılkı Atı kaç sayfa?

Yılkı Atı hikayesinin birden fazla baskısı bulunmaktadır. Sitemize eklenen baskının sayfa sayısı 120'dir.

Yılkı Atı türü nedir?

Yılkı Atı, bir köy romanıdır.

Yılkı Atı Yorumları