Kitabımızın türü anıdır. Anı-roman olarak da tanımlanmaktadır. Yazarın askerlik yaptığı döneme ait izlenimleri, yaşanmışlıkları betimlemeler ve iç monolog tekniği ile anlatılmıştır. Ören isimli ilçede 1.Takım komutanı görevini yerine getirmektedir. Burada 9.bölüğün komutası kendindedir. Kitabın başlangıcı Ören ilçesine ait yazarımızın çevreye dair gözlemleri, betimlemeleriyle başlar. Sıcak bir yaz gününde bölüğüne marş emri verirken kendisi de geçmiş hatıralarına döner. Mesleğine yirmi bir yaşında başlamıştır. Deli dolu çağlarında olduğu için şehir inzibat subayı olunca kendine paşa gibi hisseder, altmış dokuz lira aylık alırmış. Mesleğinin ilk yıllarını hatırlayınca babasının dişinden tırnağından artırdıklarıyla kendisini yedek subay kıtasına gönderirken on iki buçuk lira verdiğini anımsar. Aslında geçmişe giderek eskiden ailelerin nasıl zorluklarla çocuklarını okutmaya, meslek için çabalamalarına tanıklık etmiş oluyoruz. İmkansızlıklar içinde kendine bir üst teğmenden taksitle ayakkabı aldığını anımsar. Tatil günlerinde bedensel dirliksizlerini gidermek için huzurhaneyi ziyaret edermiş. Buraya dair anılarından kitapta sıklıkla bahsediyor. Orada kızlarla yaşadığı birtakım şeyleri detaylarıyla anlatmış. Hatta orada ki kızların isimlerini öyle zihnine kazımış ki ne zaman geçmiş yaşantısına dair anılarına gitse bu kızların isimlerini mutlaka zikrediyor. Bu anılarıyla cebelleşirken bir anda kendisine emir gelir. Bir aylığına Zile Muhafız Takımı Komutanlığı yapacaksın. Orada cephanelik var, orayı kontrol altında tutacaksın denir. Takımı birkaç saat içinde toplar, Zile’ye gitmek için yol alınır. Zile’ye varılınca orada görevli teğmenden görevi teslim alır. Bu mekâna dair betimlemeleri yazarımız zihninden bizlere aktarır. Osmanlıya dair mermiler, toplar bu mekânda hala varlığını devam ettirmektedir. Burada nöbeti devir aldıktan sonra takım odasında daralır, çarşı yönüne doğru gezmeye gider. Burada sağı solu gözlemlerken Anadolu evlerine dair betimleme ve hüzünlü bir iç geçiriş yapar. Anadolu evlerinin kırık dökük olduğu, ev sahibinin bir tuğlasını dahi değiştirecek gücü olmadığını içinden geçirir. Çarşıya indiğinde mahalle kahvesine rast gelir. Orada halktan kişiler kendisini saygıyla teğmenim hoş geldiniz nidalarıyla memnuniyetle karşılarlar. Meraklı gözler ona buraya hangi görevle geldiğini sorarlar. O da Amasya’dan Muhafız Takım Komutanı olarak birliğimle cephanelik nöbetine geldim diye cevap verir. Kahvede bulunanlar eski askerlik anılarına dair yaşadıklarını anlatırlar. Bu anlatanların içerisinden yaşlı bir adam komutanın dikkatini çeker. O kişi emekli hakimdir. Daha ileriki sayfalarda bu emekli hakimle sohbetlerine eşlik edeceğiz. Öğle ezanı okununca kahvehanedekiler camiye giderler, komutanda oradan ayrılır. Günler sonra kahvehanede tanıştığı yaşlı amcayla tekrar karşılaşır. Onunla sohbet etmeyi önceden de istemiştir. Fırsat eline geçince sohbetini kaçırmak istemez. Yaşlı adam emekli hakim diye öncesinde belirtmiştim. Hakim, meslek hayatında yaşadığı, gezip gördüğü yerlerle ilgili izlenimlerini hayat tecrübelerini anlatır. Bu durum komutanın ilgisini çeker. Onunla aralarında bir dostluk bağı kurulur. Hakim, komutanı yaşadığı eve götürür. Ona özel hayatına dair anılarını anlatır. Bu anlattıklarından ders çıkarması yönünde öğütler verir. Komutan, Hakim’in her yanına gittiğinde sohbetlerinden sonra geçmişine dair anılarını anımsayıp acı çeker. Bir gün yine hakim, kahvehanede halkla sohbet ederken aniden masaya kafası düşer. Oracıkta can verir. Komutan, bağ kurduğu bu adamın ölümünden etkilenir. Köylü onun ardından hemen konuşmaya başlar. Nasıl biri olduğu hakkında atıp tutarlar. Burada yazar bizlere İnsanoğlunun ikiyüzlülüğünü gözler önüne seriyor. Bu olayın üzerinden çok geçmeden Komutanı’n da Zile’de görevi biter.
DEĞERLENDİRME
Abbas Sayar, edebiyatımızda toplumcu gerçekçi edebiyatın önde gelen isimlerindendir. Eserinde de topluma dair izlenimlerine, betimlerine yer verilmiş. Emekli hakimin ağzından topluma dair eleştirilerini dile getirmiştir. Anı kitabı olduğu için biraz sıkıldım diyebilirim. Anı tarzı kitap okumayı sevenlere tavsiye ederim.