Matmazel Noraliya'nın Koltuğu

Matmazel Noraliya'nın Koltuğu - Peyami Safa

Puan Tablosu

YazarOkur'lar (5.7)	Editör
Kitapevi (10)	Sosyal Medya

Matmazel Noraliya'nın Koltuğu Özet

Peyami Safa’nın önemli eserlerinden biri olan Matmazel Noraliya’nın Koltuğu; psikolojik, sosyolojik, felsefi, dini ve milliyetçi görüşlerle bezenmiş bir romandır. Derin betimlemeleri ve yer yer mizah yüklü oluşu ile okuyucuda ayrıca ilgi yaratmaktadır.

Romanın ana kahramanı Ferit’ in, hayal ve gerçek dünyasında kurmaya çalıştığı bağlantılar, ailesi, aşkı ile ilerleyen roman; tesadüf eseri Matmazel Noraliya’nın acı dolu ve büyüleyici hikayesini öğrenmesiyle son bulur.

Matmazel Noraliya’ nın gizli defterindeki en önemli mesaj ise: ‘’Bu dünyada kendisini iyiliğe ve güzelliğe veren bir tek kişide kalsa; evler, memleketler ve insanlar yine bahtiyar olurlar.’’

Ferit tıp fakültesinden ayrılarak felsefeye devam etmiştir. Ancak Avrupa’ ya gidip uzun süredir haber alamadığı babasının yokluğu, erkek düşkünü ve ayyaş annesinin veremden ölüşü ve tıpkı annesi gibi diğer iki kız kardeşini de veremden kaybetmesi üzerine Ferit’in psikolojik sorunları başlamıştır.

Kız kardeşi Nilüfer’i, bakımını üstlendiği teyzesinin yanına yerleştiren Ferit, kendi de dönemin basit ve kötü şartlarına sahip olan bir pansiyon odasında yaşamaya başlar. Kaldığı pansiyonda geldiği ilk günden beri yaşadığı olaylar Ferit’in ruh dünyasını iyice karmaşıklaştırır.

Teyzesini bir yangında kaybederek dili tutulan ve geceleri uyurgezer olan Zehra’nın bazı olayları önceden haber vermesi, geceleri çıplak gezenlerle karşılaşması, kabusla gerçek arasında sıkışan ve onu dualarla sakinleştiren pansiyon sahibi Vafi Bey gibi tiplerin bulunduğu bir hayatta, Ferit’in sinirleri gittikçe harap olmaktadır. Aklı başında olan yalnızca Yahya Aziz’ dir.

Birbirlerinden hoşlanan Selma ve Ferit bir gün buluşurlar. Ferit’ in kendine hakim olamaması ve Selma’ ya yaklaşımı, henüz üniversite öğrencisi olan genç kadını derinden sarsar. Selma Ferit’in ruhuna bakmasını söyler ve tartışarak ayrılırlar. Ferit bunun pişmanlığını uzun süre yaşasa da ne yapacağını bilemez ve gururundan dolayı Selma’ya gitmez.

Teyzesiyle yaşayan ve diğer kardeşleri gibi vereme tutulan Nilüfer, abisi Ferit’e pansiyona geldiği bir gün, teyzesinin yaptıklarından dolayı çektiği sıkıntıları anlatır. Duruma sinirlenen Ferit, kardeşine açık açık konuşmasını söyler ve gerekirse teyzesini öldüreceğinden bahseder.

Yaşadığı olaylar ve yaşam koşulları nedeni ile sürekli kabuslar içinde olan Ferit, bir gece Vafi Bey’e gördüğü ve yaşadığı her şeyi anlatır. Vafi Bey, dualara sığınmasını, korkmaması gerektiğini, yaşadığı her şeyin bir imtihan olduğundan bahseder. Ferit’in sıkıntılı gecelerini fark eden pansiyonun bir diğer odasındaki, romatizmadan dolayı yürüyemeyen, sürekli yatan Tosun adlı adam ise Ferit’i dertleşmek için yanına çağırır. Aynı kabusları kendisinin de gördüğünü söyler ve Ferit’ in para ihtiyacı, intikam duygusu ve kardeşine olan sevgisini öğrenir.

Geçen sürede Selma, Ferit’in tüm benliğini sarar ve git gide aşkın içine düşer. Kötü durumunu anlayan Yahya Aziz ile de dertleşmeye başlar. Halüsinasyonlar gördüğünü fark eden Aziz, son ana kadar Ferit’in destekçisi olmaya karar verir. Aynı zamanda kız kardeşi Nilüfer’in hastalığının ilerlediğini de gören Ferit, tedavisi için ona prevantoryumda yer ayarlamaya çalışır.

Bir gece çığlıklara uyanan Ferit, Zehra’nın el işaretleriyle bir şeyler anlattığını görür. Annesi Eda Hanım, kızının dilinin tutulduğu gecede böyle olduğunu, bir felaket olacağını söyler. Bir anlam veremeyen adam, odasına geçip uyusa da, bir süre sonra polisler onu almak için pansiyona gelirler. Teyzesi Necmiye Hanım’ın öldürüldüğünün ve şüphelinin kız kardeşi Necmiye olduğunun haberini verirler. Zehra’nın bu tahmini ve kardeşinin katil olacağı düşüncesi Ferit’ i iyice çıldırtır. Neyse ki, Nilüfer’in hasta hali göz önüne alınarak, araştırmalar ve şahitlerin sonucunda serbest bırakılır. Ancak Nilüfer’in durumu ağırlaşır ve acil olarak hastaneye yatırılır.

Tüm bu olayların sonunda Ferit, kendisini yanına çağıran Tosun’un önce yürüyebildiğini, aslında seri cinayetler işleyen bir katil olduğunu, teyzesini öldürdüğünü ve bütün paralarını çalıp, onların hakkı olduğunu söyleyerek bir bavulu ona uzatmasıyla iyice şoka girer. Tosun her şeyi ona teslim ettikten sonra pansiyondan kaçar.

Aziz, gittikçe sağlığını kaybeden Ferit’e bir an önce yaşadığı ortam ve hayattan uzaklaştırmak için adaya taşınma fikrini sunar. Bir süre sonra Nilüfer’i de yanlarına almaya karar verirler. Matmazel Noraliya’ nın evine taşınırlar. Ancak kısa bir süre sonra bu evde de Ferit yine rüya mı gerçek mi olduğunu ayırt edemediği kabuslar içine düşer. Matmazel Noraliya’nın hayaleti ile karşılaşır.

Kilitli olduğunu gördüğü bir odaya giren Ferit, bir gece önce rüyasında gördüğü manzarayla karşı karşıyadır. O evde yaşayan Fotika’ dan, getirdiği hatıra defteri ile bilgi almaya başlar. Aslında adı Nuriye olan Noraliya’nın annesi İtalyan, babası Türk’tür. Babaannesi sayesinde ve çektiği sıkıntılar, mutsuz hayatı yüzünden Müslümanlığı tercih etmiştir. Kendini; iyiliğe, hastalara, fakirlere yardıma adamıştır. Sevdiği adamı da kaybettikten sonra kendini, panjurları sürekli kapalı bu odaya ve özel yapımı koltuğuna hapsetmiştir. Yahudi, Hristiyan, Müslüman herkesin çok sevdiği ve ölümüyle yıkıldığı Noraliya’nın ölmeden önceki son isteği; kendi için yaptırdığı ve her gün çiçeklerini suladığı mezarına gömülmektir. Ancak hayatta hiçbir isteği olmayan kadının bu isteği de belediyenin yolu genişletme çabası yüzünden gerçekleşememiştir.

Bu günden sonra kendini daha iyi hisseden Ferit ve artık iyileşmeye başlayan kardeşi Nilüfer huzura kavuşmaya başlamıştır. Aziz ve Nilüfer yakınlaşırken, Selma ve Ferit’ te barışır. Ferit artık her şeyden çok manevi olarak güçlüdür.

Yazan: Pınar Çağlayan

Matmazel Noraliya'nın Koltuğu Soruları ve Cevapları

Matmazel Noraliya'nın Koltuğu Yorumları