Kitap Türü:Yabancı RomanlarOrjinal Adı:GiftsÇeviren:Çiğdem Erkal İpek
Puan Tablosu
Marifetler Özet
Modern şehirlerden uzak, kırsal bir dağlık bölgede, birtakım gizemli güçlere sahip topluluklar yaşamaktadır. Bu gizemli güçler herkeste olmayıp yalnızca “brantor” denilen grup liderlerinde, onların anne, baba ve çocuklarında bulunabilmektedir. Soy ile ilgili olan bu güçleri koruyabilmek amacıyla, bu bölgede akraba evlilikleri yaygındır. Marifet denilen bu gizemli güçler, söz konusu grupların kendi arazisini korumaya, soyunu temiz tutmaya ve avlanmaya yarar. Marifetleri faaliyete geçirmek amacıyla gözler, ses ve çeşitli hareketler kullanılır; fakat bunlar arasında göz, olmazsa olmaz bir unsur olarak karşımıza çıkar. Caspromant, Roddmant ve Drummant, marifetleri kullanan bu dağlı kırsal gruplardan bazılarıdır.
Caspromantlı Orrec, tıpkı babası Canoc gibi, gözleriyle “çözme” marifetine sahip olması beklenen bir çocuktur. Ne var ki, babasının tüm çabalarına rağmen Orrec’in marifeti gün yüzüne çıkmaz. Canoc, Orrec’in öğrenmesi amacıyla, nadiren kullandığı bu gücü gösterir ve birkaç hayvanı çözer. Orrec, kemikleri eriyip bir parça et yığını hâline gelen hayvanları görünce gücünü kullanmak istemez. Ne var ki birkaç defa istemeden ve farkına varmadan çözme marifetini kullanır. Bunun nasıl olduğu bilinmez. Canoc, oğlunun marifetlerinin istem dışı bir şekilde çıktığı ve bunun tehlikeli olabileceği bahanesiyle Orrec’in gözlerini kapar. Artık Orrec, gözleri bağlı bir korkuluk gibidir. Ondan herkes korkmaktadır.
Caspromant ile Roddmant kabilelerinin arası iyidir. Birbirine komşu olan bu iki grup, komşuluk ilişkilerini devam ettirir. Orrec, Roddmantlı bir kız olan Gry’a âşıktır. Sık sık Gry ile gezintilere çıkan Orrec, onunla evlenmeyi planlamaktadır. Ne var ki işler umduğu gibi gitmez.
Bir gün Caspromant’a Drummant’ın brantoru Ogge gelir ve Orrec’in, kendi torunu Vardan ile evlenmesini teklif edip Canoc’un ailesini kendi topraklarına davet eder. Vardan, anne tarafından Caspromant soyuna bağlıdır ve marifetlerin korunması konusunda oldukça dikkate değer bir evlilik adayıdır. Bu hususu göz önünde bulunduran Canoc, teklifi kabul eder.
Brantor Ogge’nin, Canoc’un eşi Merre’de gözü vardır. Muhtemeldir ki Merre, evlenmek üzere iki talibinden Ogge’yi değil de Canoc’u seçmiştir. Ogge, ziyafetten sonra gelin adayını çağırır. Vardan gelir ve Orrec’e tanıştırılır. Ancak ortada bir sorun vardır: Vardan, tam anlamıyla bir gerizekalıdır. Canoc, bunu bilerek ve isteyerek, Caspromantlıları aşağılamak amacıyla yapmıştır. O gece Vardan rahatsızlanır ve Vardan’ın başında bir süre Merre bekler. Odanın karanlık olduğu bir sırada içeriye Ogge’nin siluetinde biri gelir bir şeyler fısıldar. Ertesi gün Canoc, Merre ve Orrec Caspromant’a döner. Ne var ki Merre oldukça hastadır.
Bir yıl içerisinde Merre oldukça zayıflar ve ölür. Bunu Ogge’nin yaptığı, Merre üzerinde marifet kullandığı düşünülür. Gözleri bağlı Orrec ise, Ogge’den intikam alma hayallerine kapılır. Kısa bir süre sonra Orrec, aslında hiç de tehlikeli biri olmadığını, gözlerini bağlamasının anlamsız olduğunu anlar. Ölmeden evvel annesini görmüş ve bir şey olmamıştır. Kitap okumuş, yinr bir şey olmamıştır. Hatta Orrec, köpeği Kömür’ü bile görmüştür. Neden sonra Orrec, babası Canoc’un bir oyun oynadığını anlar. Canoc, Drummantlılara karşı güçlü görünmek amacıyla, marifetlerini kullanamayan Orrec’in bu yeteneksizliğini bir göz bağıyla gizlemiş; hatta onu daha tehlikeli bir hâle getirmiştir.
Marifetler; bilim kurgu yazarı Ursula Le Guin’in üslubunu ve kurgusunu yansıtan romanlardan biri olmakla beraber, kalite açısından onun Mülksüzler ya da Karanlığın Sol Eli gibi romanlarına yaklaşmaktan uzaktır. Siyasi, sosyal ya da cinsiyetçi eleştirileriyle öne çıkan bir yazar olarak Le Guin, Marifetler’de insanların, hem iyiye hem de kötüye kullanılabilecek güçleri neden genellikle kötüye kullandıkları konusuna eğilir ve böylece insanlık tarihi boyunca yaşanan savaşlar konusunda bir eleştiri yapar.