Kitap Türü:Tarihi, PolitikaOrjinal Adı:Das KapitalÇeviren:Mehmet Selik
Puan Tablosu
Kapital 2.Cilt Özet
Kapital adlı 3 ciltlik eserin ikinci cildi sermayenin dolaşım süreci üzerinedir. Birinci ve üçüncü cilt ile mukayese edildiğinde hacim olarak onlardan daha küçük olan bu eser üç kısımdan meydana gelmektedir: 1. Sermayenin başkalaşımları ve bunların devreleri. 1. Sermaye devri. 3. Toplumsal toplam sermayenin yeniden üretimi ve dolaşımı.
Kapitalist meta ve emek gücünün alıcısı olarak birinci aşamada para-meta dolaşım sistemini tamamlar ve ikinci aşamada satın alınan metaları üretken bir şekilde tüketir. Üçüncü aşamada ise satın aldığı metaları tekrar satarak bunları paraya çevirir ve zenginliğini büyütür. Böylece para biriktiren kapitalist sermayesini sürekli dolaşıma sokarak gücüne güç katar. Dolaşımın zamanı ve maliyetleri (saklama maliyeti, taşıma maliyeti) bu süreçte oldukça önemlidir. Marx bu süreçleri ayrıntılı bir biçimde inceledikten sonra sermayenin devirsel döngüsüne odaklanır. Ona göre sermaye sabit ve dolaşır olmak üzere ikiye ayrılır. Sabit sermaye dolaşıma sokulmayıp biriktirilen paradan oluşur. Dolaşır sermaye ise mevcut zenginliği büyütmek üzere para – meta – para döngüsüne sokulan ve gelir getiren sermayeden oluşmaktadır. Dolaşım sayesinde para kazanma uğruna ortaya konup harcanan para miktarı yerine konur, onarılır ve üstelik daha çok para elde edilir. Sermayeye dair incelemenin bu aşamasında Adam Smith’in düşünceleri masaya yatırılır ve tartışılır.
Üretim kapitalistin sermayesi ve işçinin emeği sayesinde mümkün hâle gelir. Üretim ise temel olarak iki bütük kesime ayrılır: 1) Üretim araçları, 2. Tüketim araçları. Üretim araçları, sermaye sayesinde üretim yapabilmek üzere gerekli olan maddeleri içerir. Tüketim araçları ise hem kapitalistin hem de emek satıcısı olan işçilerin yaşamsal faaliyetlerini devam ettirebilmek üzere tüketmek zorunda oldukları malları kapsar. Her bir kesimde ise seemaye iki bileşene sahiptir: 1) Değişir sermaye. 2) Değişmez sermaye. Değişir sermaye, üretimde kullanılan toplumsal emek gücünün karşılığı olarak ödenen paradır yani emek gücü için ödenen ücretlerin toplamıdır. Değişmez sermaye ise üretim için kullanılan makine, bina, iş hayvanları gibi araçları kapsar. Tüm bu kavramlar ve gruplandırmalar, yıllık üretim faaliyetinde artık değerin nasıl oluştuğunu ortaya koymak üzere Karl Marx tarafından işlevsel olarak ele alınır.
Artık değer, emek gücü kapitalistler tarafından satın alınan işçinin karşılığı ödenmeden ürettiği değerdir. Marx’a göre mutlak artık değer ve göreli artık değer olmak üzere iki tür artık değer mevcuttur. Mutlak artık değer, iş süresinin arttırılması yoluyla elde edilirken göreli artık değer mevcut iş saatleri arasında işçiyi daha fazla üretmek üzere zorlama yoluyla kazanılır. Nihayetinde artık değer, emekçi sınıfın kapitalistler tarafından kesin bir şekilde sömürüldüğünün en açık ifadesidir çünkü o karşılığı ödenmemiş, gasp edilmiş, çalışnmış emekten başka bir şey değildir. Arıcılar balın büyük bir kısmını arılardan nasıl çalıyorlarsa kapitalistler de emeğin büyük bir kısmını işçi sınıfının elinden almaktadırlar. Sonuç olarak Marx’ın çizdiği modern dünya tablosunda iki ana sınıf karşımıza çıkmaktadır. Bunlardan birincisi; sermayeyi elinde tutan, hükümetleri yöneten, dini ve ahlaki kuralları düzenleyen ve dünyaya şekil veren burjuvazidir. Diğeri ise burjuvazi tarafından sömürülen, ezilen işçi sınıfı yani proleteryadır. Burjuvazi, proleterya üzerinde kesin bir hakimiyet sahibidir. Bu durum, iki sınıfın birbirine düşman olmasının çekirdeğini oluşturmaktadır. Burjuvazi, sermayesini koruyabilmek ve üretim faaliyetlerine devam edip zenginliğini arttırmak için proleteryaya muhtaçtır ama bir yandan da onu sömürmektedir. Proleterya ise üretim araçlarına ve sermayeye sahip olmadığı için emeğini satarak geçimini sağlamaya mecburdur ama bu durumda burjuvazi tarafından sömürülmeye göz yummak durumundadır. Sanayi devriminden sonraki dönemde düzen, birbirine muhtaç ama birbirine düşman iki sınıfı ortaya çıkarmıştır.