Eylül

Eylül - Mehmet Rauf

Puan Tablosu

YazarOkur'lar (7)	Editör (7.3)
Kitapevi	Sosyal Medya

Eylül Özet

Süreyya, İstanbul Bakırköy’de uzak bir bağ evinde oturmaktadır. Böyle bir yerde oturmak onu sıkar. Sıkılmasını sebebi ise kız kardeşi Hacer’le eşinin, Süreyya ile aynı köşkte kalmalarıdır. Davranışlarına ve her fırsatta kendine sataşmaları onu sıkar ve üzer. Boğazda ya da adalardan birinde oturmayı ve sandallı, kotralı bir deniz yaşamı sürmeyi istemektedir.

Eşi Suad ile beş yıldır evlidir. Suad, eşini bu sıkıntılı yaşamdan kurtarmak, istediğini gerçekleştirmek için babasına gizlice mektup yazar ve para yollamasını sağlar. Böylelikle Boğaziçi’nin Yenimahalle semtinde bir yalı tutulur.

Necib, Süreyya’nın halazadesidir. Bütün kadınların erkekleri aldattığını düşündüğünden evlenmek istememektedir. Hatta çevresindekilerin onunla bu konuyu konuşmaları bile onu tedirgin etmektedir.

Necib Süreyya tarafından sıkça yalıya çağrılmaktadır. Necib köşkteyken Süreyya ve Suad’a manevi destek olmuş, Hacer’in ve eşinin sataşmaları sırasında onlardan taraf olmuştur.

Süreyya ve karısı Suad’ın aldıkları yalı denize yakın bir yerdedir. Süreyya ile Suad her gün ya yürüyüşe çıkarlar ya da sandala binmektedirler. Zaman geçtikçe Süreyya sandala binmeyi alışkanlık haline getirir. Artık Suad olmadan sandalla gezmeye başlar. Bu arada köşke sık sık gelen Necib, Suad’ı her yönden beğenmektedir. Süreyya’nın alışkanlığı yüzünden Necib ve Suad sık sık baş başa kalır. Bunun sonucunda da beğeni sevgiye dönüşür. Yine bir gün baş başa kaldıklarında “senin gibi biriyle evlenmek isterdim.” Sözleriyle ona olan beğenisini ortaya koyar.

Bir gün dadı köşkten haberler getirir. En önemli haber Hacer’in, necibin köşke bu sık sık gidip gelmelerine anlam verememesi ve Süreyya’nın vurdumduymazlığından bahsetmesidir.

Necib yalıya gittiği bir gün gizlice Suad’ın eldivenlerinden birini alır ve saklar. Sevgisini Suad’a söyleyemediği için acılı bir yaşama sahiptir. Necib bu hayata daha fazla dayanamaz ve yalıdan ayrılır. Köşke gider. Köşkte tifo hastalığına yakalanır. Bu olayı duyan Suad ve Süreyya hemen köşke giderler. Suad, Necib yastığının altında kaybolan eldivenini bulur.

Necib iyileşince ayrılığa son verir ve yalıya döner. Aslında yalıya değil Suad’a dönmüştür. Döndüğünde Suad, “eldiveni aldığımı görmemiştir” ; Necib ise “anlamamıştır” diye düşünür. Necib yine eski günleri yaşamaya, aynı acıları çekmeye başlar.

Günler, aylar su gibi akıp giderken Eylül ayı gelir. Bu ay Suad için kadınlığının sonbaharı gibidir. Evlilikte aradığı mutluluğu, seveceği erkeği bulamamış bir kadın olduğunu anlamıştır. Necib ise mutlu olabileceğini düşündüğü kadına erişememenin acıları içinde kıvranmaktadır. Necib yalıya gelmeyi seyrekleştirir. Süreyya aniden köşke dönmeye karar verir. Suad buna karşı çıkmış ancak gitmek zorunda kalmıştır.

Köşkte yaşamlarına devam ederken yangın çıkar. Suad’ı gören yoktur. Süreyya ile Necib Suad’ı bulmak için köşke girerler. Dumandan göz gözü görmemektedir. Necib hızlıca Suad’ın olduğu odaya girer. Süreyya da girmek ister fakat dehşetli bir çatırtı ile oda kapısının ateş içinde kaybolduğunu görerek deli gibi geri döner.

Eylül Kitap Özeti

Süreyya ve karısı Suad, Süreyya’nın ailesinin taşradaki köşkünde bir yaz geçirmektedir. Süreyya, bu köşkten ve burada geçen yazlardan öyle büyük nefret duymaktadır ki sanki her gün onun için bir cehennem azabıdır. Suad da aynı oranda nefret etse de kocası Süreyya’nın yanında olduğundan, kocası gibi dayanılmaz bir ıstırap hissetmemektedir. Köşkte Süreyya’nın babası ve annesi ile birlikte Süreyya’nın kardeşi Hacer ve kocası Fatin de bu köşkte kalmaktadır. Hacer pek eğlenceli bir tip olmamakla beraber özellikle Suad’ı sürekli iğneleyip aşağılayıcı tarzda konuşmaktadır. Fatin ise görgüsüz, aklı fikri parada olan bir tip olarak betimlenmiştir. Süreyya ve Suad’ın muhabbet etmekten hoşlandıkları tek kişi arkadaşları Necip’tir. Necip’in ziyaretleriyle zaman zaman katlanılabilir bir hal olan köşk onun gidişiyle büsbütün acı verici bir hal alır. Süreyya her gününü, parasızlıktan yakınıp boğazda bir yalı kiralayıp sandala binerek geçirilebilecek günlerin muhteşemliği ile ilgili hayıflanarak geçirmektedir. Kocasının bu mutsuzluğuna daha fazla dayanamayan Suad dadısı aracılığıyla bir mektup gönderip yaz boyunca yalıyı kiralamak için gereken parayı ailesinden ister. Ailesi de parayı gönderir. Suad büyük bir mutlulukla bu haberi Süreyya ve Necib’e iletir. Fakat taşınma günü gelene kadar bu haberi kimseye vermemeye ve hatta sessizce kökten çekip giderek herkesi şok etmeye karar verirler. Olayların bu noktaya gelmiş olduğundan habersiz olan köşk ahalisi Süreyya ve Suad’ın bu çaba ve isteğini alay konusu ederler. Sonunda büyük gün gelir ve Boğaziçi’ndeki yalı tutulur.

Hızlı bir taşınmanın ardından büyük bir huzurla geçen yalı günleri başlar. Pekiyi anlaştıklarından da Süreyya’ın hem halasının oğlu hem de yakın dostu olan Necib’i de sık sık bu huzurlu günlere dâhil ederler. Necib evliliğe karşı olsa da Süreyya ve Suad’ın arasındaki bağa birbirlerine duydukları saygı ve sevgiye hayran olur. Evlilik konusunda zaman zaman sıcak hissetse de bunca zamanlık ömründe karşılaştığı kadınların hiçbirinin Suat gibi olamayacağına kanaat getirir. Suad’ın kocasına sadakatı, ona duyduğu aşkı, bağlılığı ve hem güzel yüzü hem de güzel karakteri Necib’i çok etkiler. Herkes gibi Suat da evlenmesi için Necib’i sık sık sıkıştırır. Nasıl bir eş istediğini sorduğu gün Necib’in “Senin gibi” cevabı Suad’ı utandırır.

Süreyya ise sandal sevdasına tutulmuş ve günlerinin büyük çoğunluğunu boğazda sandalla geçirmektedir. Suad ise hem korktuğu hem de deniz tuttuğu için Süreyya’ya eşlik edememekte ve zamanını ev işleriyle ilgilenip piyano çalarak geçirmektedir. Suad bu duruma çok içerlemektedir çünkü Süreyya’ya bir türlü yetemediğini, Süreyya’nın kendisi dışında her şeyle ilgilenmeye mecbur hissettiğini düşünür. Necib de piyanoyla ilgilenmekte ve Suad’a çeşit çeşit notalar getirerek ona destek olmaktadır. Baş başa geçen bu günler ve derin paylaşımlardan sonra Necib, Suad’a aşık olduğundan emin olur. Bir yandan da Süreyya’ya karşı büyük bir utanç duyar.

Bir gün piyanonun üzerinde duran eldiveni Suad’tan bir hatıra olarak alır ve cebine koyar. Muhteşem bir suçluluk duygusunun altında ezilir. Suad’ın kendisinden nefret etmesinden de korkarak yalıya gelmemeye başlar.

Uzun süre Necib’den haber alamazlar, büyük bir merak içindedirler. Yalıya gelen habere göre Necib tifoya yakalanmıştır. Süreyya ve Suad bu habere çok üzülür. Necib’i ziyarete giderler. Neşe dolu ve pek canlı arkadaşlarını bu halde görmek onları çok üzer. Süreyya’nın odadan çıktığı sırada Hacer, Necib’in yastığının altında bir kadın eldiveni bulduklarından bahseder. Suad, durumu iyice anlamaya başlar. Yalıya döndükten sonra Necib’e iyi geleceğini düşündüklerinden ısrarla onu davet ederler. Necib onları kıramasa da bu ziyaret adeta bir felakete dönüşür. Suad’a karşı duygularını daha fazla gizleyemez ve Suad’a açılacağı sırada hıçkırıklara boğulur. Suat karşılık vermez ve Necib de bu utanca daha fazla dayanamayarak yalıdan ayrılır.

Necib, uzun süre yalıya uğramaz. Suad ise Necib’e yönelik hislerine yenik düşmektedir. Süreyya’yı ikna ederek Necib’in kaldığı otele giderler. Süreyya bir şeylerden kuşkulanmaktadır. Ani bir kararla yalıdan ailesinin yanına taşınırlar. Bu taşınma hadisesi Suad ve Necib’i çok üzer. İlişkileri hiçbir zaman ete kemiğe bürünmemiş olsa da birbirlerinin gözlerinin içine rahatça bakabilme hazzını kaybetmektedirler.

Aşk acısı içerisinde kıvransalar da hiçbir zaman Süreyya’ya ihanet etmezler. Bir gece konakta bir yangın çıkar. Herkes kendini dışarı atsa da Suad ortalıkta yoktur. Süreyya feryat etse de içeriye giremez Necib ise tek bir an düşünmeden kendini yanan köşkün içine atar. Alevler içerisindeki tavan çökerek iki aşığı adeta yutar.

Eylül adlı eser Türk Edebiyatının ilk psikolojik romanı olma özelliği taşımaktadır. Karakterler oldukça azdır hatta üç kişi üzerinde dönüyor demek doğrudur. Keza olaylar da oldukça sıradan olarak işlenmektedir. Sebebinin daha çok psikolojik tahlile yer vermek olduğu doğrudur. Karakterlerin acılarının eylül ayında doruğa ulaşıyor olması eserin adının neden Eylül olduğunu açıklamaktadır.

Editör: Ceren Kozalıoğlu

Eylül Konusu

Türk edebiyatının saygın kalemlerinden Mehmet Rauf’un en çok beğenilen eserlerinden bir tanesi olan Eylül romanı ilk olarak 1900 yılında Servet-i Fünun dergisinde yayınlanmıştır. Hikaye büyük beğeni toplayınca 1901 yılında kitap haline getirilmiştir.

Eylül kitabının önemli özelliklerinden bir tanesi de zamanın ilk psikolojik romanı olmasıdır. Suad, Süreyya ve Necip’in aşk üçgenini anlatan ünlü eser Türk klasikleri arasındaki yerini de almıştır.

Eylül Soruları ve Cevapları

Eylül Yorumları