Nevzat Tarhan, Duyguların Psikolojisi ve Duygusal Zekâ isimli kitabını 4 temel bölüme ayırmıştır. Bu 3 bölümden ilki duyguların fizyolojik boyutuna değinir. Sol beynimiz rasyonel ve stratejik düşünüp uzun vadeli planlar yapmaktadır. Geçmişe odaklıdır ve eğer, fakat gibi kelimeleri çok kullanır. Benmerkezci yanımızı ifade eder ve erkeklerin sol beyninin daha baskın çalışıyor olması benmerkezci olmalarını açıklamaktadır. Sağ beyin ise daha duygusaldır, sıcaklık ve yakınlığa önem verir. İstekleri çabuk olsun diye taktikler üretir. Geleceğe odaklıdır ve hemen, şimdi kelimelerini çok kullanır. Yani sol beyin eril, sağ beyin dişildir. Ön beyin ise akılla duyguyu birleştirir ve sağ-sol beyini yönetir. Ön beyin işlem sürecidir. Bekler, iyi bir zamanlama yapar ve girişimde bulunur. Gage vakasından da yola çıkarak ön beynin kişiliği organize ettiği açıktır. Sol beyin görüş bildirir, sağ beyin emir verir, ön beyin ise bu fikri adeta satar. Sağ beyini kullanan bireyler diğer insanlarla hep bir mücadele içerisindedir; sol beyini kullananlar ise savunmadadır. Ön beyini kullananlar ise sevmenin yanında sevilmenin de farkındadırlar. Bunu başarıp kendilerini sevdirebilirler.
İnsanda ana başlıklar altında temel ve yüksek olmak üzere iki duygu çeşidi vardır. Temel duygular hem insanlarda hem de diğer canlılarda mevcuttur. Yüksek duygular ise sadece insanda var olmak üzere bulunurlar. Altıncı hissini geliştirmek isteyen bireyler sezgilerine kapılmak yerine o anda var olan duygularına da dikkat vermelidir.
İrade ise bir şeyin düşünce boyutuna doğru olduğuna inanmaktır. Herhangi bir bilginin doğru olup olmadığını önce aklın yoluyla biliriz, daha sonra ona duygu katarız. Böylece o bildiğimiz şey, inanç haline gelir. Şans ise akılla fırsatın kesiştiği noktadır. Aklın fırsatları fark etme ve kullanma becerisidir. Duygu kalıklarının yani inanışların oluşması için bilgi temelli kabul edişler olması önemlidir. Eğer inançlar, önyargı veya tutku şeklinde kabul edişler ise insan yanlış temel üzerine oturan bir kişilik yapısına bürünebilir bu da aynı zamanda belirsizliğe tahammül demektir. Bilgi temelli araştırma ve zihinsel sorgulama doğru düşünce ve duygu oluşumu için şarttır.
Kitabın ikinci kısmında Nevzat Tarhan olumlu duygulara ve duyguların kombinasyonlarına değinmiştir. Örneğin sevgi ve ümit beraber var olduğunda yaşama motivasyonu artar. Fakat sevgi, ümit olmadan var ise bu çaresizliğe dönüşebilir. Statüko ve tutkuculuktan çok dinamik olmak insan doğasına daha uygundur. Sevgi bu süreçte insanın en büyük yardımcısıdır. İletişimin devam ettirilmesi için duygu muhakkak karşı tarafa yansıtılmalıdır. Duygudan yoksun bir iletişim kalıcı olmayacaktır. Reklamcılar da bunun farkındadır ve bir ürünü insanlara sevdirmeye çalışmaları bu yüzdendir. Başkalarının duygularını anlayabilmek için ilk önce kendi duygularımızın farkında olmalıyız. Ümit ise bireylerin ufak detayları fark etmeleri ve bunlara büyük bir ümitle bağlanmaları sonucunda başarılı olduklarını söyleyebiliriz.
İyimserlik ise kişinin kendi çıkarları ile karşı tarafın çıkarları arasında denge kurmayı gerektirir. İyimser bireyler olumluya odaklıdır ve beyinde canlılık geliştirir. Ayrıca bağışıklık sistemini de etkiler iyimser kişilerin bağışıklık sistemleri güçlüdür ve hastalıkları kolayca yenmelerine yardımcı olmaktadır. İçgörü sahibi bireyler iyi yanlarını pekiştirmeye çalışırken kötü yönlerini kontrol edebilirler bu da onların başarılarını artırır.
Merhamet duygusu ise beynin mutluluk hormonu salgılamasını sağlar ve insan doğasının lehine bir duygudur. Şefkat ise merhamet duygusunun olgunlaşmış ve bir adım ilerisindeki halidir. Bu iki duygu içinde koşul olan duygu empatidir. Mutluluk, kişinin kendini tanıması, fark etmesi ve diğer insanlarla iletişime girmesi yoluyla gerçekleşir. Sabır ise günümüz dünyasında ihtiyacımız olan bir duygudur ve insanın zamanı yönetmesi demektir.
Üçüncü bölümde ise olumsuz duygulara ve bunların insan yaşamındaki etkilerine değinilmiştir. İlk duygu bencilliktir. Bencillik insanın iç dünyasındaki acizliğin dışa vurulmuş halidir. Bencil kişi sevgi duygusuna sahiptir fakat sevgi nesnesi kişinin kendisidir. Gurur, kişinin kendine inancı olarak var olursa zararlı değildir fakat narsizm ile birleşirse kişiye ve çevresine zarar verecektir. Kibirlilik altı boş bir duygu olsa bile bireyler bunu tolere etmek için çok çabalar ve bizler bu insanlara hayranlıkla bakarız fakat onları daha yakından tanıdığımızda bencilliklerine tahammül edemeyiz. Çünkü onlar empatiden yoksundur. Utanç ise insanın olgunluğuna katkıda bulunan olumsuz yapıcı bir duygudur. Bu duygunun dengesi oldukça önemlidir. Utanma duygusu diğer insanlarla ilişkilerimizde onların sınırlarına yönelik aldığımız bir önlemdir. Kendimizi geri çekmediğimiz sürece ilişkilerde yapıcı bir işlevi vardır. Şüphe akıl süzgecinden geçirildiği takdirde sorgulamayı ve düşünmeyi arttırır fakat akıl süzgecinden geçirilmediği takdirde işlevsel olmayan bir hal alır. Örneğin alınganlık gibi. Öfke, korkuyla karışık olduğundan insanı savunmaya iter ve hem kendisine hem de başkalarına zarar verebilir. Öfke kısa süreli bir delilik halidir ve bireyin akıl kontrolünün kaybı demektir. Nefret ise kişinin zarar göreceğini düşündüğü bir kişiyi ya da varlığı ortadan kaldırma isteğidir. Aynı zamanda iyi bir ipucudur. Sevdiğimiz birinin bir özelliğinden nefret ettiğimizde endişeye kapılmak yerine o özelliğe yönelik tepkiler almaya odaklanmalıyız.
Dördüncü bölümde ise duygusal zekâ kavramına değinilmiştir. Zihni eğitmenin ve zihnimizde neler olup bittiğini anlamanın anahtarı duygusal zekadır. Duygusal zekaya Doğu ve Batı kültürlerinde oldukça farklı yaklaşılmıştır.
Nevzat Tarhan, tüm okur kitlesine hitap edebilecek şekilde anlaşılır ve akıcı bir dile sahip eser ortaya koymuştur. Kitabın içerisindeki kısa ve hap bilgiler duygularımızı, çevremizdeki insanları daha iyi anlamanıza yardımcı olacaktır. Kitabın sonundaki envanterler, anketler ve ölçekler yoluyla da kendimizi literatüre dayandırarak analiz edebilir, daha yakından tanıyabiliriz. Kitap propaganda içerikli söylemlerde bulunmaktan çok size farkındalık kazandırmayı amaçlıyor fakat yine son karar size ait oluyor. Oldukça dolu dolu olan bu eseri kendisini biraz tanımak isteyen, duyguları daha iyi bilmek isteyen herkese öneriyorum.
özeti okudum güzel bir kitaba benziyor gibi merak ettim
27-11-2018 18:21
fena kitap değil farklı bilgiler var
20-02-2019 22:12
farklı bir kişisel gelişim kitabı olaya duygular üzerinden yaklaşmış herkesin duyguları da farklılık gösterdiği için anlayana faydalı gelecek bir kitap