Grigori Mihayloviç Litvinov soylu sınıfa mensup bir annenin ve tüccar sınıfından emekli bir memurun oğludur. Yüksek öğrenimine kadar köyde yetişen Litvinov, Moskova Üniversitesine girdiği yıl annesini veremden dolayı kaybeder. Öğrenci olarak oturduğu evin yakınlarında yaşayan ve babasının büyük iyiliğinin dokunduğu gözden düşmüş bir prens olan Pavel Vasilyeviç Osinin’in evine sık sık gitmek Litvinov’un alışkanlığı olur. Prensin 17 yaşındaki, güzelliğiyle herkesi kendine hayran bırakan kızı İrina Pavlovna Osinin, Litvinov’u bu eve çeken en önemli nedendir. Kimi zaman onun yanında sessizce oturarak ders saatlerini bile kaçırmasına neden olan bu tutku birkaç ay boyunca karşılık bulmaz. Tam umudunu kesmek üzereyken İrina’nın kendisine sırılsıklam aşık bu gence cevabı genç adamın ayaklarını yerden keser. Moskova’dan ayrılmak ve yoksulluktan kurtulmak konusunda sınırsız bir hırsa sahip olan İrina’nın hayalleri Litvinov’un okulunun devam ediyor olması gerçeğiyle bitmek bilmez bir çatışma içindeyken ansızın gerçekleşen bir olay genç çiftin yollarını 10 yıl boyunca ayırır.
Moskova’da yapılan büyük soylular balosuna ailesi ve Litvinov’un büyük ısrarıyla giden İrina güzelliği ve zarafetiyle tüm saray erkanının ilgisini çeker. Bu ilgiden nemalanmak isteyen Praskovya Danilovna Osinin’in kardeş çocuğu, mabeynci milyoner Kont Reyzenbah, İrina’yı Petersburg’a götürmek ister. İrina, Litvinov’dan ayrılacağı için acı çekse de bu teklifi kabul eder. Litvinov da bu olay üzerine üniversiteden ayrılır ve babasının yanına köyüne gider. İrina’nın Petersburg sosyetesindeki yükselişi hakkında haberler köyünde işsiz güçsüz, kimseyle görüşmeden yaşayan Litvinov’un kulağına kadar gelir. Genç adam kalbi kırık, yolunu kaybetmiş olarak gittiği Kırım cephesinde tifüse yakalanıp ölümden dönünce kendisi için en uygun işin annesinden kalan, yaşlı ve yalnız babasının yönetemediği çiftliği işletmek olduğuna karar verir. Tarım ve teknolojiyi öğrenmeyi kendisine hedef haline getirir ve bunun için Almanya, Belçika ve İngiltere’de uzun incelemelerde bulunur. Hayallerini gerçekleştirirken kendisine hayat yolunda eşlik edecek akrabası Tatyana Petrovna Şestova ile nişanlanır.
Takvimler 1862 yılını gösterdiğinde Litvinov, yüksek sosyetenin uğrak yeri Baden-Baden’de nişanlısı ve onun teyzesini beklerken vakit geçirmek için gittiği Weber Kahvesinde Moskova’dan arkadaşı Rostivlav Bambayev ile karşılaşır. Bambayev, Litvinov’u bir akıl hocası, bir önder olarak gördüğü Stephan Nikolayeviç Gubarev ile tanıştırmak için ısrarlıdır. Gubarev’in otel odası kanaat önderi olarak seçtikleri bu adamdan yararlanmak isteyenlerin tartışmalarıyla ağırlaşmıştır. Litvinov çok şey söyleyen ama hiçbir şey anlatmayan bu kakofoniden kaçarak odasına döner. Penceresinde balodan önce İrina’ya verdiği güneş çiçeği gözüne ilişince uşağından bu çiçeğin şık giyimli bir Rus kontesinden geldiğini öğrenir ve düşüncelere dalarak uyur. Ertesi sabah uzun bir yürüyüşten sonra gittiği Eski Şato’da İrina ve general eşi Valerian Vladimiroviç Ratmirov ile karşılaşır. Bu karşılaşma zamanla gizli buluşmalara dönüşür. Şehre gelen Tatyana Petrovna nişanlısındaki değişimleri fark eder ve ayrılırlar. İrina, Litvinov’a artık ondan daha fazla ayrı kalamayacağını, içinde bulunduğu bu yalancı dünyadan sıyrılmak istediğini söyleyince Litvinov kollarını sıvar ve kaçış planları yapar. Ancak planlarını gerçekleştiremeden İrina’dan bu hayalin mümkün olamayacağını, hayatını bırakamayacağını ama ondan da ayrı kalamayacağını yazan bir mektup alır. İrina mektuba kendisiyle ve eşiyle Petersburg’a gelirse ona iş bulacaklarını eklemiş, gelmesi için ona yalvarmış ve onu zayıflıklarıyla kabul etmesi ricasında bulunmuştur. Yaşadığı büyük hayal kırıklığıyla sarsılan Litvinov artık hiçbir bağlantısının kalmadığı bu şehri derhal terk ederek köyüne döner. Artık tüm dikkatini bunca yıldır öğrendiklerini çiftliğine uygulamaya veren Litvinov, üç yılın sonuna kendi çiftliğine yakın bir yerde oturan Tatyana ve teyzesi Kapitolina Markovna Şestova’yı ziyaret eder ve onlardan af diler.
II. Aleksandr döneminin Rus burjuvazisi, 1861 Rus Toprak Reformu ekseninde ilerleyen Duman, yazarının hayatından da belirgin izlere taşır. Turgenyev’in Pauline Viardot’a aşkı Litvinov’un İrina’sında tezahür etmiştir. Turgenyev Viardot’un peşinden 40 yıl boyunca ayrılamamışken Duman’da Litvanov’un büyük aşkını kalbine gömmesini ve iyi yürekli Tatyana’yla birlikte olmasını istemiştir. Belki de böylelikle kızının annesi olan Terzi Avdotya Ermolaevna Ivanova ile evlenmesine şiddetli karşı çıkan annesini romanında da olsa ezip geçme imkânı bulmuştur. Yine Turgenyev’in Moskova Üniversitesinde sadece 1 yıl süren eğitimi gibi Litvanov da okuduğu bu üniversiteyi tamamlayamamıştır.
Kitabın edebiyat tarihindeki bir başka özelliği ise karakterlerinden Bambeyev’i kendisine benzeten Dostoyevski’nin intikamını beş yıl sonra yazdığı Ecinniler’de Karmazinov karakterini oluşturarak almasıdır.
turgenyevin babalar ve oğulları kitabını okudum baya etkileyiciydi diğer kitaplarını araştırırken duman kitabını gördüm editör de yüksek vermiş sanırım bunu alıp okuyacağım