Tanzimat Edebiyatı’nın önemli isimlerinden olan Namık Kemal, günümüzde “Vatan Şairi” lakabıyla bilinmektedir.
Zavallı Çocuk 1873 yılında Namık Kemal tarafından yazılan bir piyestir. İlk defa 18 Ocak 1974 tarihinde Gedikpaşa Tiyatrosu’nda sahnelenmiştir.
Yazarın aşk ve evlilik ilişkilerine yoğunlaştığı Zavallı Çocuk, On dört yaşındaki Şefika ile on dokuz yaşındaki Ata’nın trajik aşk hikayesini anlatmaktadır. Zavallı Çocuk Namık Kemal’in diğer eserlerinden işlediği konu nedeniyle farklılık gösterir. Yazar yine de bu eserinde de toplumsal bir konuya değinmekten geri durmamış ve istenmeyen evlilikler hakkında güçlü bir mesaj vermeyi başarmıştır.
Özet:
Piyesin teması aşktır. Üç perdeden oluşmaktadır. Kitabın ana karakterleri Şefika ve Ata’dır. Şefika on dört yaşına basmış genç bir kızdır ve Ata’ya aşk duygusu beslemektedir. Ata’da on dokuz yaşında tıp okumakta olan genç bir delikanlıdır. O da Şefika’ya aşıktır. İki aşık birinci perde de aşklarını itiraf ederler ve karşılık alırlar. Bu karşılıklı aşk karşısında ikisi de birbirlerine aşk dolu sözler sarf etmektedirler. Bu sırada Şefika’nın babası Halil Bey onların bulunduğu odaya girer ve onların elindeki dergiden bir şeyler okumasını ister. Ata’da aşk ile ilgili bir makale okur. Ata’nın okudukları karşısında Şefika çok etkilenir. Halil Bey sizi daha fazla sıkmayayım diyerek odadan çıkar. Birinci perdenin sonunda birbirlerinden birer tutam saç alırlar ve Ata okula döner.
Şefika’nın bu mutluluğu uzun süreli olmaz. Şefika’nın on dört yaşına basmasıyla artık evlilik yaşı da gelmiştir. İkinci perdede yatılı olarak tıp eğitimi alan Ata evde yokken Şefika’nın babası Halil Bey ve annesi Tahire Hanım Şefika’yı uzun süredir beğenen Paşa’yla evlendirmek istediklerini söylerler. Şefika bu durum karşısında çok üzülür. Babası Halil Bey, kızının bu halinin farkında olduğu için onun evlenmek istemediğini düşünür. Hoşgörülü bir adam olan Halil Bey, kızına bir sevdiği var mı? Diye sorar ama Şefika babasından utandığı için gerçekleri söyleyemez. Annesi ile baş başa kalınca Ata’yı sevdiğini itiraf eder ama Tahire Hanım, Şefika’ya sevgisinin heves olduğuna inandırmaya çalışır. Babasının borcu olduğunu söyleyerek Şefika’yı Paşa’yla evlenmeye ikna eder. Şefika bu durumdan Ata’nın haberdar olmasını istemez ve ondan saklar.
Bir sonraki perde Şefika’nın kısa sürede ölçeğini düşünen hekimle açılır. Şefika vereme yakalanmıştır. Hekim, Şefika’nın yakın zamanda öleceğini iyileşme umudunun olmadığını söyler. Bu sırada Paşa’nın ailesine gönderdiği senet Şefika’nın hastalığı nedeniyle göz ardı edilir.
Oyunun sonunda Ata okulunu bitirip eve döner ve Şefika’nın durumunu öğrenir. Onu hızlı bir şekilde muayene ettikten sonra reçete yazarak bir ilaç alınmasını bu ilacın iyi geleceğini söyler. Ancak Şefika’yla yalnız kaldığında bunun ilaç değil zehir olduğunu itiraf eder. Ata, Şefika’nın öleceğini anlamış ve onsuz yaşayamayacağı için intihar etmeye karar vermiştir.
Ata zehri içer ve kısa süre içerisinde ölür. Şefika da onun ardından ölür. İkisinin de birbirinin ardından hayatını kaybetmesiyle oyun sona erer.
Kitap hakkındaki yorumum:
Namık Kemal Zavallı Çocuk ’ta toplumsal eleştiri yapmıştır. Bu toplumsal eleştiriyi Şefika’nın annesi Tahire Hanım üzerinden vermiştir. Tahire Hanım, aç gözlülüğü yüzünden kızını sevmediği bir adamla evlendirmeye çalışmış ve iki genç insanın hayatına sebep olmuştur. Okunulduğunda burada verilmek istenen mesajlar çok net bir şekilde anlaşılmaktadır.
Oyun, akıcı ve yormayan diyaloglar içermektedir. Okumak için elinize aldığınızda bitirmeden bırakamıyorsunuz. Bilindik bir hikâye gibi düşünülse de verilmek istenen mesaj veriliyor ve insanın üzerinde etki bırakmayı başarıyor. Bir nefeslik ara deyip alıp okuyabilirsiniz.