Mehmet Rıfat Ilgaz 7 Mayıs 1911 tarihinde Osmanlı İmparatorluğu’nun Kastamonu şehrinde dünyaya gelmiştir. Ülkenin en çalkantılı dönemlerinde yaşayan Rıfat Ilgaz, defalarca mahkemelere ve cezaevlerine de düşmüştür. Roman, hikâye, şiir gibi çok çeşitli türlerde eser veren sanatçı, Hababam Sınıfı adlı eseri ile zirveye yükselmiştir. Rıfat Ilgaz eserlerinde sık sık mizah ile karışık ülkenin durumunu da eleştiren bir yazarımızdır. İlk çıktığı yıllarda adı “Bizim Koğuş” olan eseri, ilerleyen yıllarda isim değiştirerek “Pijamalılar” adını almıştır. Eser, aslen zamanın bir mizah dergisi olan “Dolmuş” için daha çok karikatür olarak yazılmıştır. Ama eserin dergideki başarısından sonra da bastırılma kararı alınmıştır. Şimdi gelelim bu kitabın özetine.
“Pijamalılar” bir diğer adıyla “Bizim Koğuş”, Rıfat Ilgaz’ın bizzat kendi hayatını da yansıtan bir eseridir. Türkiye’nin karışık dönemlerinde yakalandığı verem hastalığı ile çektiği zorluklara yer verilmiştir. Hatta “Pijamalılar” Rıfat Ilgaz’ın bizzat en sevdiği eseri imiş.
Eser romandan çok, kısa anıların derlenmesiyle oluşmuş bir kitap havası taşımaktadır. Betimlemelerin ve kişilik tahlillerinin çok az, konuşmaların ise ağırlıkta olduğu bu kitapta tiyatro havası da mevcuttur. Kitap ayrıntılı incelendiğinde toplumsal yergiye çok fazla rastlanmaktadır. O dönemdeki doktorların neredeyse hastalara hiç değer vermedikleri ve ülkedeki sağlık sektörünün çok geri bir durumda olduğu görülmektedir.
Kitap ilk olarak, verem hastalığına yakalanmış bir adamın yatabilmesi için kendisine bin bir zorlukla bir koğuş bulma çabası ile başlamaktadır. Hastalığı ne kadar ileri bir durumda olsa da gittiği hiçbir kurum ona yardım eli uzatmaz ve bencilce yaklaşır. Günlerce verdiği uğraşlar sonucu kendine bir koğuş bulmuştur. Bu koğuşta herkes birbiri ile aile gibidir. Herkesin de bir lakabı vardır. Kimisi dış görünüşüne göre almıştır lakabını, kimisi ise memleketi ya da davranışlarına göre… Bunlara örnek verecek olursak doktorlarına bile bir lakap uydurmuşlardır: Baba Şükrü. Bunun haricinde “Rizeli Zeki, Tutuk Tahir, Musluk Nuri, Nalbant Şevket, Kekeme Kemal, Bihruz Bey” gibi lakaplar da kullanmışlardır. Bunlara rağmen yazar, kitabı ağzından anlattığı karakterin adını bir türlü açıklamamıştır.
Koğuşta kimi zaman hüzünlü kimi zaman ise mutluluk verici olaylar geçmektedir. Fakat yazar hüzünlü olayları bile tebessüm ettirecek bir üslupla anlatmasını bilmiştir. Veremden ölümler bile kimi zaman alaya alınacak derecede alışılmış bir durum haline gelmiştir. Zaten herkesin koğuşta kalmaları için belirli süreleri vardır. Herkesin en fazla dört veya beş ay koğuşta kalmasına izin verilir ve başhekim bu süreyi aşanları hastalığının ne durumda olduğuna bakmaksızın acımasız bir şekilde taburcu etmektedir. Artık kim kendine yeni bir koğuş bulursa şanslı sayılmaktadır. Kitapta olayları anlatan anlatıcımız, koğuşta kaldığı sürece çok insan gelip gitmiştir, kimisi ölmüş kimisi ise taburcu edilip yerine yine bin bir zorluklarla yeni hastalar getirilmiştir. Gelen hastaların, koğuşa yattıktan sonra da dertleri bitmemiş ve hastalar rahat edememişlerdir. Çünkü koğuşun yemekleri, doktorlardan ve hemşirelerden görülen muamele, koğuş temizliği gibi şeyler hep sıradanlaştırılmış ve önem verilmemiştir. Verem hastanesi gibi bir ortamda bile doktorların, saygın hastalara iltimas gösterdiklerine şahit olunmuştur. Fakat en büyük sorunları ise soğuk kış aylarında bile koğuş ısınmamaktadır, başhekim koğuşa kömür almamaktadır. Bir gün hastalar el birliği ile karar verip koğuşa kömür alınmamasına karşı çıkmayı planlasalar bile bu durum karşısında başhekim derhal ceza olarak koğuşta süresi dolanları o soğuk havada taburcu edip dışarıda kalmalarına sebep olmuştur. Dışarıda kalanlar arasında, kitaptaki olayları anlatan ve isminin verilmediği kahramanımız da vardır.
Rıfat Ilgaz Pijamalılar kitabında mizahla karışık yapılan eleştiriler o dönemin durumuna da ışık tutmaktadır. Kitaptaki kısa ve eğlenceli denemeler kitabı daha zevkli ve kolay okunmasını da sağlamaktadır. Aynı zamanda karikatür tarzında tasarlanan kitap kapağı da oldukça ilgi çekicidir.
Yazan: Handenur DURALI
Pijamalılar Soruları ve Cevapları
Pijamalılar kimin eseri?
Rıfat Ilgaz
Pijamalılar türü nedir?
Yerli Romanlar
Pijamalılar kaç sayfa?
212
Pijamalılar Yorumları
pek hatırlamıyorum ama okuduğumda çok keyif aldığım kitaplardan bir tanesiydi burada görünce hatırladım
22-01-2016 00:05
okuduğum en eğlenceli kitaplardan bir tanesiydi
27-01-2016 00:59
10 numara kitap olmuş çok iyiydi bu adamın diğer kitaplarını da merak ediyorum
13-02-2016 11:54
kitabı orjinal adı bizim koğuş sonradan neden pijamalılar olmuş merak ediyorum bizim koğuş daha iyi bir isimmiş güzel yazışmış okumaya değer bir kitap zaten rıfat ılgazın eseri kötü olma ihtimali yok
17-08-2019 14:10
yazarı kim ise helal olmuş günümüz hastanelerini çok güzel anlatmış okurken sinirden ağlayacaktım başıma geldiği için biliyorum