İpek Ongun’un yazdığı Afacanlar Çetesi, bir grup 7. sınıf öğrencisinin yaşadığı maceraları konu alır. Hikâyenin başkahramanları; kendilerini Gökkuşağı Savaşçıları olarak adlandıran Asena, Berk, Zeynep, Defne ve Sinan. Hikâye boyunca bu beş ana karaktere 7-A sınıfının diğer öğrencileri de eşlik eder. 7-A sınıfındaki en önemli öğrenciler; sınıf başkanı Oya, sınıfın süslü kızı Ece, Tolga, Argun, Murat, Cem ve Cenk. Hikâyede geçen öğretmenler ise Rehberlik Öğretmeni Onur Hanım, Fen Bilgisi Öğretmeni Erdoğan Bey, Tarih Öğretmeni Hatice Hanım ve Türkçe Edebiyat Öğretmeni Halis Bey. Öğrenci ve öğretmenlerin yanı sıra Asena’nın dedesi ve anneannesi ile Kantinci Veli Efendi, Posbıyık lakaplı Kapıcı Abbas Efendi, Bahçıvan Hasan Efendi, Ali Konduk adlı yeni müdür yardımcısı ve okul müdürü de önemli karakterler arasında yer alır. Ayrıca Asena’nın köpeği Ahbap ve Süha Ağabey de hikâyede önemli roller üstlenir.
İlk kez 1988 yılında Altın Kitapların yayımladığı eser; 10. baskıdan 24. baskıya kadar Epsilon Yayınevinden çıkar, 2012 yılından itibaren ise Artemis Yayınları tarafından basılır. Uzun zaman önce yazılan kitabın evrensel değerleri kapsayan macera dolu kurgusu sayesinde yıllara meydan okuduğunu söylemek mümkün. 9 yaş ve üzerindeki okurlar için uygun olan kitap hem kız hem erkek çocukların severek okuyacağı nitelikte. Bir grup öğrencinin okullarına kütüphane kazandırmak isterken kendilerini içinde buldukları macerayı anlatan hikâyenin yan konusu iki sınıf arasındaki sorunlu ilişki. Başta dostluk olmak üzere cesaret, sorumluluk, kararlılık, adalet, dayanışma, liderlik ve ekip olma bilinci gibi pek çok konuda güzel mesajlar veren kitap 278 sayfa ve 23 bölümden oluşur. Kitaptaki bölüm başlıkları:
● Gökkuşağı Savaşçıları Toplanıyor
● Sınıflar Arası Bir Kavga
● Camdaki Adam
● Küçük Metruk Ev
● Abdülhamit Sahaya Çıkıyor
● İntikam
● Düş Kırıklığı
● Müfettiş Geliyor! Müfettiş Geliyor!
● Küçük Metruk Evde Kimler Var?
● Kuşkular! Kuşkular!
● Küçük Metruk Evde Berk’i Bekleyen Sürpriz
● Gizli Geçide Bu Kez Kim Gidecek
● Ve… Gökkuşağı Savaşçıları Gizli Geçitte
● Şık Bir Pasta Ziyafeti
● Gecenin Karanlığında
● Su Savaşları
● Disiplin Cezası
● Gizli Çekmece
● Takip
● Çalınan İskelet
● Tuzak
● Ahbap İşbaşında
● Muhteşem Son
Afacanlar Çetesi Özeti
Hikâye, Gökkuşağı Savaşçıları’nın grup lideri Asena’nın evinde toplanmasıyla başlıyor. Toplanan grup, öncelikle kendilerini sürekli rahatsız eden 7-B sınıfıyla nasıl başa çıkacakları hakkında konuşuyorlar. Daha sonra ise Rehber Öğretmen Onur Hanım’ın isteği üzerine okullarının yüzüncü yılı için ne yapılabileceğiyle ilgili fikir alışverişinde bulunuyorlar. Sonunda Defne’nin önerisi olan yüzüncü yıl kütüphanesi fikri kabul ediliyor.
Bu fikirlerini Onur Hanım’la ve sınıflarındaki diğer arkadaşlarıyla da paylaşıyorlar. Herkes bu fikri çok beğeniyor. Ancak kütüphane fikrinin çok masraflı olduğu ve kütüphane için güzel bir mekan gerektiği tartışılıyor. Bunun üzerine Defne okulun arka tarafındaki tek katlı eski binayı öneriyor. Bu öneriyi değerlendirmek için Onur Hanım’la birlikte binayı görmeye gidiyorlar. Ama okulun bahçıvanı Hasan Efendi onları pek iyi karşılamıyor ve binanın kütüphane olması fikrine karşı çıkıyor.
Daha sonra Onur Hanım kütüphane fikrini ve bina önerisini diğer öğretmenlere de bildiriyor. Öğretmenler bu fikre olumlu baksa da yeni müdür yardımcısının şiddetli karşı çıkışı her şeyi mahvediyor. Çocuklar da bu kötü haberi öğreniyorlar ve çok üzülüyorlar. Bir yandan da bahçıvanın ve yeni müdür yardımcısının bu denli sert tepki vermelerini anlamlandıramıyorlar. Ancak günler sonra Zeynep, eski binanın etrafında gezinirken bahçıvanı ve müdür yardımcısını binadan çıkarken görüyor. Bu durum Gökkuşağı Savaşçıları’nın kuşkularının artmasına sebep oluyor.
Böylece Gökkuşağı Savaşçıları gizlice evi inceleyip bahçıvanı ve yeni müdür yardımcısını takip ediyorlar. Bu sayede bahçıvanın ve müdür yardımcısının binayı kaçakçılık yapmak için kullandıklarını anlıyorlar. Bu bilgiyi destekleyen deliller toplayarak Asena’nın akrabası olan Süha Ağabey’den yardım istiyorlar. Ordunun istihbarat bölümünde görevli olan Süha Ağabey sayesinde kaçakçılar yakalanıyor. Aslında bir sahtekar olan müdür yardımcısının gidişiyle eski binanın kütüphaneye dönüşmesi için bir engel kalmıyor.
Gökkuşağı Savaşçıları kaçakçıları yakalatıp binayı kurtarırken bazıları epey tehlikeli olan bir sürü macera yaşıyorlar. Ayrıca bu sırada 7-B sınıfıyla da uğraşmak zorunda kalıyorlar. Sonunda hem binayı kütüphaneye çevirerek projelerini gerçekleştirme imkânı buluyorlar hem 7-B sınıfıyla aralarını düzeltiyorlar.