“İyi kötü bir hayal olarak kurulmuş başkent Ankara, Türkiye’nin tam ortasındadır. Ankara’nın tam ortasında da bir park bulunur. O parktaki küçük havuzda kuğular yüzer. Onlara “dilsiz kuğu” denir. Hiçbir yere gitmez ve hiç ses çıkarmazlar. İnsanlar parktan geçerken, aniden durur ve unuttuklarını hatırlamadıkları bir şeyi onlar biliyormuş gibi kuğulara bakar. Çünkü evet, o kuğuların bu ülkenin tam kalbinde durup susarak sakladıkları bir sır vardır. Bu çılgın ve hüzünlü ülkede her şeyin neden ve nasıl olup da hala devam edebildiğini sadece o dilsiz kuğular bilir.” diye başlıyor Ece Temelkuran’ın son romanı Devir…
12 Eylül’ün hemen öncesinde Ankara’da geçen, romanda anlatıcı olarak sekiz yaşında iki çocuk Ali ve Ayşe kullanılmış. O dönemlerde yazar da aynı şekilde sekiz yaşında olduğu düşünülürse bir nevi otobiyografik öğelerin de içerdiğini söyleyebiliriz. Gündelik hayatın irili ufaklı örneklerine de yer veren yazar, özellikle Bülent Ersoy’dan söz etmiş. Bir röportajda neden Ersoy’u kullandığını ise şu sözlerle açıklar: “Herkesin kafasını meşgul eden Bülent Ersoy meselesi, bence faşizme doğru gidişin en mükemmel göstergesiydi. En solcu, en marjinal gazetelerde bile o tartışılıyordu. Tabii olumsuz şekillerde... Şair Nedim’in dizeleriyle, “Kız mısın, oğlan mısın kâfir?” diye manşetler atıyorlardı. Solcusu da sağcısı da Bülent Ersoy’un kadınlık-erkeklik meselesinde nerede durduğuna takık vaziyetteydi.”
Ali o zamanlarda solcuların ve devrimcilerin yaşadığı elektriği olmayan gecekondu mahallesi Seyranbağlarında yaşayan fakir bir ailenin çocuğudur. Babası Ayşe’nin babasının iş yerinde çalışan bir işçidir. O sıralar ülke büyük bir buhran ve çatışmaya girerken, Ali ve ailesi de bundan nasiplerini en kötü şekilde almışlardır. Çünkü Alilerin evlerini yakmışlardır, faşist dedikleri diğer mahalledeki insanlar. Bu durum onları yine de yıldırmaz. Devrimci gençler Hüseyin ve Birgül önderliğinde geceleri çalışarak-gündüz bir komplodan korkarlar-Ali’nin ailesi için yeni bir ev inşa ederler. Ali o yaşlarda “faşist, diktatör, devrim” kelimeleriyle büyüyen ve bunları büyük bir özenle hafızasına kaydeden bir çocuktur. Ayşe ise anneannesi, ve anne babasıyla yaşayan bir çocuktur. Annesi mecliste çalışmaktadır. Arkadaşı olmadığı için evde oldukça sıkılır, devir kötü olduğundan istediği gibi anneannesiyle dışarı çıkıp gezemez. Fakat hiç ummadığı bir anda çok iyi bir arkadaş edinir. Ayşe’nin babası Ali’nin babası Hasan Efendi’ye yanan evlerinden dolayı oldukça üzülür ve karısına evde temizliğe yardımcı olarak çalışmasını önerir. Ali de annesiyle geleceği için iki çocuk çok iyi arkadaşlık kurar. Birbirlerine çocukça söz verirler. Bir dahaki gelişinde Ali Ayşe’ye ipek kozalağı getirir. “Kelebekler meclise giremez!” sözü duymuşlardır bir yerde. Çocuk akıllarıyla Ayşe bu kozalakları meclise sokacağını söyler. Ama Ali’nin de bir görevi vardır. Kuğulu parkın kuğularını kurtarmak. O dönemde kuğular kaçmasın diye minik bir operasyon yapılıyordur. Kanatlarındaki bir kıkırdağın kırılmasıdır bu operasyon. Ayşe babasının veteriner bir arkadaşından bu operasyonun kağıtlarını aşırır ve Ali’ye getirir. Ali küçük yazıları okuyan akıllı bir çocuk olduğu için Ayşe’ye operasyonu anlatır ve kuğuları kurtaracağına söz verir. O sıralarda Ayşe’nin annesinin Önder adında eski sevgilisi çıkar ortaya. Ayşe arada annesiyle beraber görüşmelere gider. Annesi bu durumdan çok etkilenir. Çünkü 70’lerde beraber hapse girdiği gençlik aşkıdır. Önder kadına bir zarf verir. Bir gün Ayşe evlerinin karşısındaki karakoldan-yapılan işkenceleri Ayşe oyun olarak düşünüyordur.-dut yaprağı toplar ve gizlice Meclisin arşiv bölümüne kozalakları koyar. Bir dahaki gelişlerinde kozalakların turuncu kelebeğe dönüştüğünü görür. Ayşe ellerini çırparak çocukça mutluluğunu gösterir. Ama meclisteki-ailesi onlara faşist dedikleri-insanlar bu durumdan rahatsız olurlar ve Ayşe’nin annesine soruşturma açacaklarını söylerler. Ayşe görevini tamamlamıştır. Şimdi sıra Ali’dedir, kuğuları kurtarmak. Yazar, kuğular neyi simgeliyor sorusuna, “Gücü ve zarafeti. Zor koşullarda bile güzel görünüyorlar. Vakarlılar. Yaşarken susuyorlar, seslerini sadece ölürken işitiyoruz. Gezi döneminde kuğuları gazdan kurtarmaya çalışan çocukları okumasaydım bu hikâyeyi kurmazdım. Bugünle bağlantı kuramazsam geçmişte yaşanmış bir olayın benim için anlamı yok.” diye cevap verir. Bu yüzden kuğuların romanda oldukça önemli bir yeri vardır. Bu sırada Ali ve annesi aranan Hüseyin ile görüşürler. Dönüşte evlerinde onları kötü bir sürpriz bekliyordur: polis. Annesine işkence yaparak Hüseyin’in nerede olduğunu sorarlar ve gecenin sonunda annesini karakola götürürler. Bundan dolayı bir süre Ali, Ayşe’lerde kalacaktır. O sıralarda Ayşelerin komşusu Samim ağabeylerin evinde Birgül ve Hüseyin görülür. Balkona atlamaya çalışır. Hüseyin ölmüştür ama çocukları onun kuğu olarak gökyüzüne uçtuğunu düşünürler. Darbenin olduğu gece çocuklar temin ettikleri el arabası ve kuğuyu bayıltacak maddeyle parka gidip yavru olanı kurtarırlar. O gece darbe olur, sokağa çıkma yasağı getirilir. Ali’nin annesi hastanede olduğu için Ali, Ayşe’lerle beraber Ordu’ya dedeyi görmeye giderler. Yolda Perşembe ilçesine kuğuların geldiğini öğrenirler. İstikameti değiştirip Perşembe’ye giderler ve kuğuyu orada diğerlerinin arasında gökyüzüne uçmasını izlerler.
Devir, sadece bir dönemin romanı değil, bir unutuşun, hatırlamamanın ve dönemin eleştirisi bir kitap. Kitap o dönemden şu ana gelene kadar ülkenin içinde bulunduğu durumun da panoramasını gösteriyor. Kısacası o dönemin siyasetçilerinin “Öyle bir nesil yaratacağız ki kim olduklarını unutacaklar!” sözünü doğrulayan bir roman olduğunu görüyoruz.
Devir Konusu
Kadınları ve kadın dünyasını en iyi anlatan yazarlardan bir tanesi olan Ece Temelkuran, Devir romanı ile bu kez çocukların gözünden okurlarına bir hikaye sunuyor.
Devir kitabında Ece Temelkuran Ayşe ve Ali’nin hikayesini anlatıyor. Birlikte kurdukları gizli bir dünyada yaşayan ve sadece dilsiz kuğuların onlara eşlik ettiği bu gizemli dünyalarında aslında okurlarına birer hayat dersi sunuyorlar.
Devir Soruları ve Cevapları
Devir kimin eseri?
Ece Temelkuran
Devir türü nedir?
Yerli Romanlar
Devir kaç sayfa?
504
Devir Yorumları
sanırım kitap çok pahalı olduğu için kimse alıp okuyamamış o yüzden yorum yok neden bu kadar pahalıya satıyorlar anlamıyorum
17-02-2015 21:00
ece temelkuran güzel yazıyor ama çok sıkıcı yazıyor gereksiz yere uzatıyor dil güzel ama dediğim gibi konu pek sarmıyor
22-02-2015 11:28
115. sayfadayım ama cidden ço sıkıcı. kitabın yarısına kadar sıkıcılık devam ederse fırlatıp atıcam...
22-02-2015 18:20
ben kitabi tavsiye üzerine aldim hemde iki tane birden birisi bana diğeri doğum günü olan doktor arkadaşima,okuyanlar çok beğenmiş önyargili olmamakta fayda var...
23-02-2015 03:55
yarısına kadar zor okudum. zorlanmamın nedeni sanıyorum çovuk dilinde yazılmış olması olabilir. yarısından sonra kitabı bir gecede bitirdim. ya diline aşıştım ya da faja sürükleyici oldu, bilmiyorum.
24-02-2015 21:12
çok ısıkıcı yarıda bıraktım dayanamadım sonunu da merak etmiyorum
25-02-2015 00:48
oldukça etkileyici ve bir dönemi kuğulara bağlı yorumlamak inanılmaz olmuş.ankara'nın kuğularını biliyorsanız yada gerze'nin beyaz yunus'unu gerisi kolay.iyi okumalar.
19-03-2015 14:33
son zamanlarda beni en çok etkileyen romanlardan biri. anlatımı çok güzel, çok duygulu. o dönemi yaşayan biri olarak, ağlayarak okudum.
25-03-2015 01:49
sanırım o devir artık bitti.masumuyeti ve beraberinde tüm özgürlüklerimizi kaybettik.yazar unuttuklarınıda unutmuş.
yazarın daha önce bir kitabını okumaya çalıştım,okuyamadım.elimde kaldı.bu kitabını da öneri üzerine aldım, okudum hayal kırıklığına uğradım.son dönemlerde adını sosyalist çevrelerde sık sık duyduğum bir yazardı.bu kadar kuru ve yavan bir roman beklemiyordum.belki de kendisiyle aynı dönem çocuklarıyız,kendi gerçek yaşadıklarımdan mıdır, nedir bilmiyorum;ama hayal kırıklığı benimki umarım yazara bunları yazmakla haksızlık etmiş olmam.
25-03-2015 23:19
devir kitabı bir dönem kitabı o dönemde sokakataki sıradan insanların yaşamlarını anlatıyor.o dönemi insanın gözünde canlandırıyor.biraz da tarihe merakı olan keyifle okur.ben hiç sıkılmadan okudum çok da keyif aldım
26-03-2015 22:19
bence mükemmel bir kitap..
14-04-2015 16:42
o dönemin çocuğu olarak okudum ağlayarak bitirdim
25-04-2015 23:26
dönemin çocuğu için çok şey ifade ediyor,
bende o dönemden biri olarak cok beğendim
15-05-2015 17:03
kitap çocuk dilinde yazildigindan ve yarisina kadar kahraman karmasasindan dolayı sıkıcı ama sonra bunlari yasamaya degdigini dusuneceksiniz...sonu cooook guzel...
31-05-2015 14:24
çocuk dilinden yazıldığından mıdır sıkıcı geldi bana oysa ece temelkuran oldukça iyi kitaplara imza atmış biri....biraz hayal kırıklığı yaşadım....
23-06-2015 03:39
kitabın konusu çok güzeldi .bir ankaralı olarak bana kuğulu parkın ruhumdaki gizemini anlattı.eline sağlık
01-07-2015 06:58
güzel bence sıkıcı olmayan bir kitap.zulfu livaneli nin ada kitabı gibi olayları farklı gözle anlatması başka bir hava vermiş romana.
04-07-2015 04:47
şimdi bitridim kitabı ve yorumlara bakmak istedim. ben çok beğendim ve çok akıcı buldum. yer yer gözlerim dolu okudum. herkeste aynı etki tabiiki de olmaz, ne mümkün. ama yine de önyargılı olunmamalı bence.
09-07-2015 09:27
kitabı bu sabah bitirdim. maalesef sürükleyici olmadı. kitabı okurken diğer sayfalar için bir beklenti, merak içinde olmalı sanıyorum ki insan. bu bir polisiye romanı değil elbette ama kitaba bağlayan ilginç bir derinlik, bir süsleme de yok ne yazık ki. en üzüldüğüm kısım bir gazeteci-yazardan 80'lerin ankarası hakkında çok şey öğrenmeyi bekliyordum kitap sayesinde ama öğrenemedim. kitap maalesef tatmin edici değildi.
15-07-2015 00:05
sosyalist çevreler üzerin de etki yaratması çok mümkün.bende de öyle oldu benim için 80 darbesi ve o günün ankarasinin halk üzerindeki etkisini görmem adına güzel oldu.ve işin enteresanligi o günü okurken bugünkü olaylarla olan benzerligini görmemek mümkün değil. o günün faşistler i yine bugünün faşistler i bugünün devrimci leri de aynı zihniyet.geçmiş 35 seneden ve darbelerden hiç ders cikarmamişız. ben kitabı beğendim ilkin biraz karmaşık gelebilir dağınık fln ama her kitap da vardır biraz bu durum sonrası zaten benim için dizi gibiydi ne oldu acabalar fln.
12-09-2015 18:28
yarısına kadar geldim fakat daha fazla katlanamadım. 3 er beşer atlaya atlaya bitirdim.çok gereksiz uzatılmış. çok kafa karıştırıcı. oradan oraya atlıyor. ece temelkuran'ı severim fakat kitabı kimseye tavsiye edemeyeceğim.
19-01-2016 10:29
ben de o günleri hem de ankara'da hem de bahsedilen semtlerde incirli'de piyangotepe'de yaşadım. kitabı 300. sayfa civarlarında bıraktım. son derece sıkıcı, bir türlü konuya giremedik. sadece dil çok güzel.
03-06-2016 13:35
kitap bir paket sigara parası isteyen int dende ulaşır pahalı değil
26-09-2017 10:09
buradaki yorumlar olumlu editör de yüksek puan vermiş okumak istiyordum ama kararsızdım sanırım alıp okuyacağım
13-12-2019 19:47
çok taraflı yazıyor romana bu taraflı yanını da yansıtıyor güzelim roman bir anda itici bir hal alıyor çok iyi bir yazar ama bu yönünden çok kaybediyor