“Çocukluk anılarımız trajik bir biçimde kesişti. Eğer bu trajediyi ortak bir lütfa dönüştürme yolunu bulamazsak, geçmişe takılmamız geleceği yok edecek. Sonra başka bir neslin mutlu çocukluğunu çalacağız ve kutsal olmayan bir neden için bunu kâbusa çevireceğiz. Senin ve Tanrı’nın yardımıyla çocuklarımızın bu kutsal toprakların güzelliği ve cömertliği içinde rahat olmaları için dua ediyorum.”
Kitaptan alınan bu alıntı aslında kitabın bizlere vermek istediği mesajı barındırıyordu. Limon Ağacı bir roman değildi. Tarihi bir eserdi. Ve anlatılan olay hatta karakterler bile tamamen gerçek. Eserde kullanılan kaynakları yazar kitabın sonunda belirtmiştir.
Sandy Tolan’ın Limon Ağacı kitabında anlatılan olay yıllardır devamlılığını sürdüren İsrail – Filistin anlaşmazlıklarından doğuyordu. En başından beri olan bu iki yerleşik yerler hakkında tarihi bilgiler oldukça kapsamlıydı. Neden anlaşamıyorlar, Filistinliler neden memleketlerini bırakıp gitmek zorunda kaldılar, sonuçlar neler?.. Bu gibi soruların hepsinin cevabını Dalia ve Beşir’in hayatlarından bulabilirsiniz.
Dalia, Bulgaristanlı ve Yahudi olan bir ailenin kızıdır. Yine aynı sebeplerden ötürü İsrail’e göç etmek zorunda kalmışlardır. Ve Dalia’nın ailesi olan Eşkenazi ailesi Beşir’in babası Ahmed Hairi’nin tuğlalarını kendi elleriyle yerleştirdikleri eve yerleşmişler.
Beşer ise İsrail’in işgaliyle beraber kendi evi, yurdundan kaçmak zorunda kalmıştı daha bebekken. Ve aradan yıllar geçtiğinden sonra; Altı Gün Savaşları’ndan sonra tekrar memleketine dönmek üzere iki kuzeni Yaser ve Gıya ile yola koyuldu. Bu üç kuzenin yolculukları hep bir tedirginlikle geçmişti.
Kuzenleri ile Beşir memleketleri el-Ramla’ya geldiklerinde birçok şey değişmişken, aynı zamanda da birçok şey de değişmemişti. Kuzenlerde Yaser kendi evine gittiğinde Nazi katliamından kaçıp evi sahiplenen bir kadın tarafından kovulmuştu. Gıya’nın ise büyüdüğü ev bir okul olmuştu. Ve Beşir bahçesinde o hiç unutamadığı Limon Ağcından tanıdığı evine gelip zile bastığında Dalia ile karşılaşmasıyla asıl olaylar başlıyor.
Dediğim gibi kitabın türü roman olmadığından dolayı bir olay örgüsü, bir aşk veya kurmaca karakterlerin yaşadığı dramlar yok. Yerini tamamen karakterlerin üzerinden anlatıldığı gerçekler vardı. İki karakter birbirlerinin düşmanlarıydı ve ikisinin gözünden de anlatıldığı için iki tarafta kendince haklı oluyordu. Karakterlerin üzerine son bölümlerde yoğunlaşmalar oluyordu.
Dalia, Beşir ile anlaşmazlık yaşamak zorunda kalıyordu. Evini asıl sahibi olan Beşir’e teslim etse ayrı dert, evde sadece kendi yaşasa ayrı bir dert oluyordu.
Filistin – İsrail anlaşmazlıklarını bilmeyenler için öngörü bir kitabı olarak varsayabiliriz. Bu konular hakkında bilgi sahibi olmayan insanların kapsamlı bir bilgi edineceğini düşünüyorum. İnce elenip sık dokunmuş bir eser olmuş. Filistinlilerin sürgünü üzerine, İsrail halkının barışı desteklemesi ve İsrail’in çok uzun bir zaman önce olmayıp da başına gelen talihsiz olayları başka bir hükümete yaşatması olaylarını daha rahat bir şekilde kavrayabiliyorsunuz.
Bu konular aşırı derin ve karmaşık olduğu için sizin okuyarak anlamanız çok daha faydalı olur. Dalia ve Beşir’den bahsedersek eğer ikisi düşmandı ama dostlukları düşmanlıklarından doğmuştu. İkisi dost olmuşlardı ama aynı ev içinde beraber yaşayamazlardı. İşte bu sebeple “Açlık Ev” adıyla Arap ve Yahudi çocuklara sıcak bir yuva yaratıyorlar. Limon ağacının gölgesi altında…
İkisini dost ve düşman yapan, onları birleştiren ve ayıran tek ortak noktaları aynı düşmana sahip olmaları… Her ikisi de her zaman ülkeleri için ellerinden gelen en iyi şeyi yapmaya çalışmış olsalar bile kat edikleri yol kaybettikleri yoldan azdı. Ama işte umutlar her zaman bu yüzden var oluyor ve insanlara yaşama sebebi veriyor. Ne de olsa umut fakirin ekmeğidir demişler.
Kitap, 1998’de Kurtuluş Savaşı’nın ve Felaket’in on beşinci yıl dönümünde limon ağacının ölmesi üzerine Dalia’nın Açlık Ev’de ki çocukların yardımıyla beraber yeni bir limon ağacı dikmesi ile sonlanıyor.
Kitabın ağır bir dili olduğunu itiraf etmek zorundayım. Daha doğrusu ağır dilinden ziyade çeviri de hata yapıldığını düşünüyorum. Zira kitabı okurken aynı yerleri tekrar tekrar okumuşluğum oldu. Onun haricinde Filistin ve İsrail toplulukları arasında objektif bilgilere rahatlıkla ulaşabiliyorsunuz. Eğer tarihi konularda bir kitap okumak istiyorsanız bu kitap tam size göre.
Yazan: Selin Gürcüoğlu
Limon Ağacı Soruları ve Cevapları
Limon Ağacı kimin eseri?
Sandy Tolan
Limon Ağacı türü nedir?
Yabancı Romanlar, Tarihi
Limon Ağacı kaç sayfa?
400
Limon Ağacı Yorumları
konusu çok güzel herkese tavsiye ederim
27-01-2017 18:58
güzel bir romandı konusu çok güzel
07-02-2017 19:11
çeviri konusuna katılıyorum. kitaba yazık olmuş.
13-11-2017 20:05
keşke bu güzel kitabı pegasus yerine doğru dürüst bir yayinevi bassaydı
18-01-2018 01:34
kitabı kendi dilinde okumak isterdim sanki kitabı turkce degilde baska bir dilde okuyorum.yarim birakmamak icin kendimi zorluyorum.yazarin kaynakcasi takdire şayan..
23-01-2018 00:51
hem çevirisi kötü hem pahalı bu kadar güzel bir kitap nasıl katledilir örneği
bu çevirmenden bir daha da kitap okumam
bu çevirmenden bir daha da kitap okumam
06-03-2018 16:11
elimdeki altıncı basım güya ilk basımdan sonra düzeltilmiş hali. güzelim kitap katledilmiş resmen her sayfada ortalama beş tane yazım ve imla hatası var pes yani.
04-07-2018 02:13
limon ağacı kitabı bana hediye geldi öyle okudum iyi ki de okumuşum çok güzel bir kitap sandy tolanın başka kitapları var mı merak ediyorum varsa onları da okumak isterim
11-01-2020 23:12
kitap yorumlarını okudum yine kararsız kaldım pahalı bir kitap okumalımıyım anlayamadım bazıları güzel kitap demiş bazıları beğenmemiş konusu ilgimi çekiyor ama karar veremiyorum
20-03-2022 20:45
kitabı almayın arkadaşlar harika ama çevirisi o kadar kötü ki. yayınevi bu kadar para isteyeceğine çevirisini yazım hataları düzeltsin. beceremiyorsa da bıraksın telifini başka bir yayınevi yeniden çevirip bassın. pegasusun yayın politikası olmuş zaten artık bu allı pullu kitaplar, el yakan fiyatlar, berbat çeviriler. çok merak ediyorsanız biraz pdfine bakın ne kadar kötü olduğunu anlarsınız.
21-03-2022 12:30
bu değilde limon kütüphanesi özeti lazım
10-11-2022 20:47
kitabın konusu etkileyici ama anlatım sıkıcı
15-07-2023 20:29
kitabın özeti güzelmiş alıp okumak istedim ama fiyatlar uçuk kütüphanede bulursam okurum