Cesur Yeni Dünya

Cesur Yeni Dünya - Aldous Huxley

Puan Tablosu

YazarOkur'lar (6.6)	Editör (9)
Kitapevi (7.7)	Sosyal Medya

Cesur Yeni Dünya Özet

Cesur Yeni Dünya kitabına ilk başladığımda birçok değişik terim olduğu için zor okunacağını düşünmüştüm fakat beklediğimin tam aksine çok kısa sürede bitirdim ve yazarın hayal gücüne, bakış açısına hayran kaldım. Bilim kurgu kategorisinin en kült eserlerinden biri.

Aldous Huxley’in distopyası F.S 632 yılında geçiyor. ( F.S: Ford Sonrası ) Burada bahsi geçen Ford, T modeli ve seri üretimi bulmasıyla ünlü Henry Ford’tur. Ford adeta ilahlaştırılmış ve tanrı gibi görülmüştür. Aile ve ebeveynlik kavramlarının olmadığı bu ütopyada anne ve baba terimleri müstehcen ve yüz kızartıcı bir şey olarak görülmektedir. Çiftleşme olarak doğum barbarca görülmektedir. Bu nedenle “Londra Merkez Kuluçka ve Şartlandırma Merkezi” de döllenme şeklinde bebekler dünyaya getiriliyor. Daha doğmadan kaderleri belli olan bu bebekler sınıflara ayrılıyor. Epsilon, Gama, Delta, Alfa gibi isimleri olan sınıflara göre karakter ve kişilik özellikleri daha doğmadan belirleniyor. Örneğin bazı bebekler tropik bölgelerde yaşayacak, bazıları klora ve kurşuna dayanıklı kimya işçileri olacak bazıları ise duyusal film üreticileri olacaklardır. Buradaki amaçsa şöyle tanımlanıyor; “Tüm şartlandırılmaların amacı budur: insanlara kaçınılmaz yazgılarını sevdirmek.” Çok katı kast sisteminin geçerli olduğu bu yeni dünya sisteminde sınıflara göre giyim, düşünce, istekler bile farklı olmak zorunda. Örneğin epsilon alt sınıf olsa bile onlara uykularında bir epsilon oldukları için mutlu olmaları öğütleniyor.

Yeni Dünya Sistemindeki en önemli noktalardan biri ise “Hipnopedya” yani uykuda öğrenme. Bebeklere uykularında birçok şey öğretiliyor. Sınıflarının özellikleri, tüketimin önemliliği – bir şey eski veya yıpranmışsa ona yama yapma at ve yenisini al- böylece tüketim özendiriliyor. Ayrıca “Herkes herkes içindir” ve “Herkes mutludur.” Bu gibi şeyler uykuda saatlerce öğretiliyor ve bebeklerin bilincine yerleşiyor.

Tek eşlilik yok ve birden çok kişiyle olunması daha normal görülüyor. Güçlü duyguların olması istenmiyor. Bu nedenle de aşk, evlilik gibi kavramlar yoktur bu dünyada. Kişilerin rahatlaması için “soma” adı veriler gram şeklinde haplar var. Uyuşturucudan farkı ise size kısa süreli veya 1 haftaya kadar uzayacak şekilde tatile çıkmış hissi yaratıyor ve hapın etkisi geçtiğinde hasta olmuyor veya kötü hissetmiyorsunuz. Bu haplar yöneticiler tarafından herkese hediye olarak dağıtılıyor.

Eski dünyadan farklı olarak hasta olmak, yaşlılık, şişmanlama vs gibi insan özellikleri yok. Çünkü sürekli olarak bunların engellenmesi için ilaçlar ve uygulama odaları oluyor.

Yeni Dünya “Cemaat, Özdeşlik ve İstikrar “ kurallarına dayalı. Bireyin düşünmesi istenmiyor. Hatta birey olmak –biri olmak- bile istenmiyor. Çünkü bu bir istikrarsızlık örneği olarak görülüyor.

Fakat bu dünyanın karşısında birde diğer taraf diye geçen Ayrıkbölge de yaşayan yerliler vardır. Burada bahsedilen hiç bir uygarlık örneği yoktur. Her şey eski sisteme göredir. Tek eşlilik, ebeveynlik, çocuk doğurma, hastalık, yaşlılık, tanrı inancı gibi birçok şey burada vardır. Alfa artı sınıfından olan Bernard ve Lenina bir gün bu bölgeye geliyorlar ve burada John ve annesi Linda ile tanışıyorlar. Bernard bu iki “vahşi yi Londra Kuluçka ve Şartlandırma Merkezi’ne deney amacıyla götürüyor ve denetçi Mustafa Mond ‘a sunuyor. Onlarda John’un uygarlığa uyup uyamayacağını test etmeye başlıyorlar. Fakat vahşi bu sınırsız uygarlıkları hiç benimseyemiyor ve gerçek duygulara, acı çekmeye, zorluklar yaşamaya ihtiyacı olduğunu söylüyor ve oradan kaçıp inzivaya çekiliyor. Kitapta geçen bir konuşma ise bu iki dünya arasındaki farkı çok iyi şekilde anlatıyor:

“Ne oldu John, hasta mısınız? – Hayır uygarlık yedim.”

Cesur Yeni Dünya Kitap Özeti

Romanımız Ford’dan sonra 632 yılında başlıyor. Artık insanlar şuan ki yaşamımızdan çok farklı bir yerdeler, toplumdaki herkes mutlu, hiçbir sorun yaşanmıyor, teknoloji son derece gelişmiş durumda. Bunlarla birlikte kimsenin annesi, babası ya da sevgilisi olmasına izin verilmiyor. Aksine bu çok büyük bir ayıp olarak görülüyor. Toplumun yeni bireyleri olan çocuklar ise teknolojinin gelişmişliği sayesinde tüplerde üretiliyor. Hepsi daha tüplerdeyken beşe ayrılıyor: Alfalar, betalar, gamalar, deltalar ve epsilonlar. Toplumun en yüksek rütbelerini Alfalar oluştururken en düşük rütbelere sahip olan ise epsilonlar oluyor. Çocuklar, daha çok küçükken bazı şartlandırmalara maruz kalmakla birlikte kitaplardan ve doğadan nefret etmeleri sağlanıyor. Ardından daha çok tüketimin ön planda olduğu alışkanlıklara yönlendiriliyorlar. Şartlandırılmalarına bağlı olarak da herkes bulunduğu sistemde mutlu bu yüzden kimse bir üst katmana çıkmak gibi bir çaba göstermiyor. Bu sayede toplumda istikrar sağlanmış oluyor. Ama bu toplumda bile bazı zamanlar aykırı düşünen insanlar oluyor. Burada devreye soma denilen bir hap giriyor. İnsanlar bu hapı kullandıktan sonra eski mutluluklarına geri dönüyor.


Bir diğer yandan bu dünyanın tam tersi Vahşi ayrı dünya olarak adlandırdıkları bir yerde var. Bu ülke ile çok nadir bağlantı kuruyorlar. Cahil bir toplum olduklarını her seferinde belirtmekten de geri durmuyorlar. Vahşi dünyadaki insanlar cesur yeni dünyanın aksine her şeyde özgürler ama sefalet ve kötülük içerisinde yaşamaktalar…..


Cesur yeni dünyada yaşayan Bernard Max adlı karakterimiz, toplumun üst tabakalarında yaşayan ama bu sistemi sorgulayanlardan biri. Bunu gizli gizli de yapsa, kendini bu konuda suçlu da hissetse asla bu fikirleri kafasından atamıyor. Tüm bu fikirler aklında dolaşırken vahşi dünyaya tatile gitme fırsatı yakalıyor ve yanına Lenina adlı kızı da alarak yola koyuluyor. Hükümet, bazen diğer taraftan kurtulmak isteyen insanların cesur yeni dünya’ya gelmelerine izin veriyor. Bunun aynısını uygulamak isteyen Bernard Marx, gittiği vahşi ülkede daha önce cesur dünyada yaşayan ve vahşi dünyaya seyahat ettiği sırada orada unutulan Linda ile karşılaşıyor. Kadın kendini almaya gelen kimse olmayınca bu dünyaya uyum sağlamak zorunda kalıyor. Vahşi dünyadaki diğer insanlar gibi bir çocuğu olduğunu söylüyor. Bunu şaşkınlıkla karşılayan Bernard ve Lenina, Lindayı oğlu John ile birlikte yanlarında götürmek istediklerini ifade ediyorlar. Linda teklifi hemen kabul ediyor. John annesinin aksine tereddüt etse de Leninaya aşık olmasıyla birlikte teklifi kabul etmek zorunda kalıyor…


Cesur yeni dünyada Linda çok zorlanmasa da John bu modern dünyanın tahmin ettiğinden çok daha farklı olduğunu kısa zamanda anlıyor. İnsanların hepsi bir kalıba sığdırılmış durumda, kimse kitaplarla ya da sanatla ilgilenmiyor hatta en sevdiği yazar olan William Shakespeare bile yasaklanmış durumda. İnsanlar kendi irade ve özgürlüklerine sahip değiller buna rağmen asla şikayetçi de olmuyorlar.


Tüm bunlardan sıkılmışken Lenina’ya tutunmak isteyen John , ona aşkını ilan ediyor. Fakat John’un aşkı Leninadan çok daha farklı algılaması onu tamamen hayal kırıklığına uğratıyor. Eski yaşamındaki gibi Lenina ile evlenmek istediğini ifade eden John bu sözlerin Lenina için hiçbir anlam ifade etmediğinin farkına varıdığında bu dünyaya dair olan son umutları da bir anda yerini karamsarlığa bırakıyor. Tüm bu yaşananların ardından bir de annesinin ölüm haberini alan John her şeyini kaybediyor. Kendini toplumdan soyutlayarak tamamen içine kapanıyor. Herkesten uzak bir yerde yaşamaya karar veriyor. Fakat Cesur yeni dünyada yaşayan insanlar için bu da çok garip geliyor onu asla yalnız bırakmıyorlar. Bir deney faresiymiş gibi yaptığı her hareketi incelemeye ve onu yargılamaya devam ediyorlar. Hatta bir hayvanat bahçesindelermiş gibi onu beslemeye çalışanlar bile oluyor. Bunlarla birlikte artık dayanamayan John yaşamına son veriyor.


DEĞERLENDİRME:


Cesur yeni dünya Aldous Huxley’in ilk okuduğum kitabı. Çoğu insan bu kitabın distopya mı yoksa ütopya mı olduğuna karar vermemesi bakımından bende nasıl adlandıracağımı bilmiyorum. Buna herkesin kendi karar vermesi gerektiğini düşünüyorum. Diğer yandan değerlendirmem gerekirse, bilimkurguyu çok sevmeyen biri olmama rağmen cesur yeni dünyanın beni çok etkiledi. Yıllar önce yazılmış bir eser ama emin olun günümüzden hala büyük izler taşıyor. Ayrıca bilimkurgu türünün adeta başyapıtlarından biri olması ve birçok kitabın da bizzat cesur yeni dünyadan etkilenmesi size büyük bir bakış açısı kazandıracaktır. Okuduktan sonra birkaç kez daha okumak isteyeceğiniz bir kitap olacağını düşünüyorum.

Yazan: Suheda Andıç

Cesur Yeni Dünya Soruları ve Cevapları

Cesur Yeni Dünya Yorumları