Yazarın üzerinde en çok tartışılan ve değişik tepkilere yok açan bu eseri, önce Akşam gazetesinde tefrika edilmiş (1921) ve daha sonra kitaplaştırılmıştır. Kendisinin de Bektaşi tekkesiyle ilişkilerinin olduğu yıllarda yazılmaya başlanan romanda Karaosmanoğlu, dönemin sosyal bir kurumunu kendi gözlemleriyle ele alarak adeta belgesel bir eser yaratmak istemiştir. Kiralık Konak'taimparatorluğun çözülmekte ve çökmekle olan bir ailesini ele alan yazar, Nur Baba'da da aynı dönemde benzer koşulları yaşamakta olan kahramanlarının kişiliğinde yansıtmaktadır.